بەرپرسانی ناوخۆیی دەڵێن میلیشیای حەشدی شەبەك بەردەوامە لە تەگەرەدانان لەبەردەم سەقامگیریی تەواوەتی لە ناوچەکانی دەشتی نەینەوا، سەرباری هەوڵە بەردەوامەکان لەلایەن دەسەڵاتدارانی عێراق و رێکخراوە نیودەوڵەتییەکانه‌وه‌ بۆ سنووردارکردنی کردەوەکانی.

حەشدی شەبەك کە سەر بە فەوجی 30 حەشدی شەعبییە لە پارێزگای نەینەوا لە عێراق چالاكه‌.

ساڵی پار وەزارەتی دارایی ئەمریکا سزای سەپاند بەسەر فەرماندەی فەوجی 30 وەعد قەدو (ئەبو جەعفەر شەبەکی) لەسەر ئەنجامدانی "گەندەڵی و پێشێلکاریی جددیی مافی مرۆڤ".

وەزارەتەکە رایگه‌یاند: "ئەندامانی دانیشتووانە ناوخۆییەکە دەڵێن فەوجی 30 بەرپرسە لە تاوانی گەورەی وەك تۆقاندنی جەستەیی و خاوە و دزی و رفاندن و دەستدرێژی سێکسی."

چاودێران دەڵین سەرباری هەوڵەکانی وەستاندنی گێچەڵکردنی میلیشیاکە بە دانیشتووانە ناوخۆییەکە، هێشتا میلیشیاکان بەردەوامن لە خاوکردنەوەی پرۆسەی گەڕانەوەی ئاشتی.

'کێشەی سەرەکی بەردەم ئاشتی'

بەرپرسێكی باڵا لە بارەگای پارێزگای نەینەوا کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت بە دیارونای وت حەشدی شەبەك و میلیشیاکانی سەر بە ئێران وەك کەتائیبی ئیمام عەلی و کەتائیب حیزبوڵا و سەرایا خوراسانی کێشەی سەرەکین لەبەردەم ئاشتی و گەڕانەوەی و ئاوارەکاندا بۆ دەشتی نەینەوا.

وتی بەهۆی پشێوییه‌وه‌ لە بەغدا لەسەر دروستکردنی حکومەتی نوێ و بەردەوامبوونی خۆپیشاندانە مەدەنییەکان، وایانکردووە کەس ئاگای لە پێشێلکارییەکانی ئەو میلیشیانە نەبێت کە دژ بە دانیشتووانە ناوخۆییەکە ئه‌نجامیده‌ده‌ن.

وتیشی له‌وانه‌ وەك بەرتەسککردنەوەی ئازادییە گشتی و کەسییەکان لە دەشتی نەینەوا، سەپاندنی باج و کرێ و ئەنجامدانی پشکنینی ماڵ بەبێ فەرمانی دادگا.

وتی پۆلیسیش لێکۆڵینەوە دەکات لە بوونی دەستی میلیشیاکان لە رفاندنی دانێشتووانە ناوخۆییەکەدا بۆ سەرانە.

چەندین دانیشتووی ئاوارەی دەشتی نەینەوا خۆپیشاندانیان ئەنجامدا له‌ 6 شوبات بۆ سەرکۆنەکردنی رەوشی نەبوونی یاسا و سەرکۆنەکردنی ئه‌و پێشێلکاریانه‌ی میلیشیاکان ئەنجامیدەدەن.

میدیا ناوخۆییەکان رایانگه‌یاند كه‌ خۆپیشاندانێك لەسەر رێگای سەرەکی نێوان دهۆك و موسڵ ئەنجامدرا لەلایەن ئاوارە کورد و ئیزدی و مەسیحی و موسوڵمان و تورکمانەکانه‌وه‌، کە داوای دەرکردنی میلیشیاکانیان لە ناوچەکانیان دەکرد.

خۆپیشاندەران میلیشیاکانیان تۆمەتبارکرد بەوەی دەیانەوێت ئەمنییەت لاوازبکەن و مەترسی گەورەن لەسەر ئاشتەوایی و پێکەوەژیانی ئەو چەند گروپە ئێتنی و ئایینییەی دانیشتووانی دەشتەکانی نەینەوا پێکدێنن.

گێچەڵکردن بە دانیشتووانە ناوخۆییەکە

ئەندام پەرلەمانێكی عێراق، محەمەد عەبد رەبو، کە نوێنەری پارێزگای نەینەوایە لە پەرلەمان، بە دیارونای وت كه‌ خۆی ئەزمونی گێچەڵیپێکردنی کردووە لەلایەن میلیشیاکانەوە.

وتی: "ئینجا بێنە بەر چاو خەڵكی ئاسایی چییان بەسەر دێت."

وتیشی: "چووم لە دەشتی نەینەوا خانووییەك بە کرێ بگرم ماوەیەك لەمەوبەر، [میلیشیاکان] مەرجەکانی خۆیان سەپاند و دەسوەردانیان کرد لە گرێبەستی کرێکە. تەگەرەیان خستە بەردەم نیشتەجێبوونم چونکە نەیاندەویست کەسێك کردەوەکانیان ئاشکرابکات."

هه‌روه‌ها وتی: "حکومەت فەرمانی دەرکرد گروپە چەکدارەکان لە هەموو شارەکان و شوێنەکانی نیشتەجێبوون بکشێنەوە بۆئەوەی هێزە ئەمنییەکان به‌رپرسیارێتی رەوشی ئەمنی بگرنەدەست."

"بەڵام هەندێك لەو گروپانە بەردەوامن لە مانەوەیان و رەتیدەکەنەوە پابەندی بڕیارەکە ببن."

ئەندامێكی پێشووی ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا، ئەحمەد حەمدانی وتی دەزگاکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان ناچاربوون پرۆژەکان بدەنە بریکارە ناوخۆییەکان، چونکە فەرمانبەرەکانیان گێچەڵیان پێدەکرا بۆ هەر شوێنێك دەچوون لە شارەکانی دەشتی نەینەوا.

بە دیارونای وت: "ناوچەکانی ژێر کۆنتڕۆڵی سوپا و پۆلیس سەقامگیرترینن و ئه‌و ناوچانه‌ی گروپە چەکدارەکانی لێن کێشەدارن و ناسەقامگیرن."

'تامەزرۆی خاکەکەمانین'

نەعیمە یەعقوب، 49 ساڵ، کە لە دەشتی نەینەواوه‌ ئاوارە بووە و ئێستا لەگەڵ هاوژینەکەی لە عەنکاوە لە هەولێر دەژی، بە دیارونای وت دەیەوێت بگەڕێتەوە بۆ ماڵەکەی "بەڵام بەهۆی بوونی میلیشیاکانەوە جێگای ئارامی نییە".

یەعقوب وتی خۆی و هاوژینەکەی ئازاری ساڵی پار گەڕانەوە بۆ بینینی رەوشەکە بەڵام چەندین بازگەی لێبوو كه‌ فەرمانیان پێده‌کرد حیجاب لەسەربکات و بێتە دەرەوەی ئۆتۆمۆبیلەکە بۆ پشکنین.

وتی: "تامەزرۆی خاك و ناوچەكه‌ و ماڵ و دراوسێکانمانین بەڵام ئەو بیرۆکەیە ئێستا لەدرەوەی بژاردەی ئێمەدایە."

لێکۆڵەر لە کاروباری عێراق، موئەیەد جوحەیشی بە دیارونای وت: "میلیشیاکەی شەبەك دەیەوێت خاك و پارە و چەك لە دەشتی نەینەوا بەدەستبهێنێت بە پشتیوانی ئێران و لەسەر حیسابی دانیشتووانە رەسەنەکە."

ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد كه‌ فەرماندەی فەوجی 30، قەدو دەستی هەیە لە قاچاخچیتی ماددە هۆشبەرەکان و نەوتی خاودا لە بیرە نەوتەکانی نەینەوا و پیاوانی میلیشیاکەش شوێنی ئاسەواری ئاشورییەکان و دێرە دێرینەکانیان و کڵێساکانیان تاڵانکردووە.