هه‌واڵه‌كانی عێراق
کۆمەڵگا

میلیشیا عێراقیەکانی پشتیوان بە ئێران داوای 'پارەی پاراستن' دەکەن

فارس عومران

ئەندامانی میلیشیای کەتائیب حیزبوڵای سەر بە ئێران لە عێراق دەبینرێن. [وێنەکە لەسەر تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان بڵاوکراوەتەوە]

ئەندامانی میلیشیای کەتائیب حیزبوڵای سەر بە ئێران لە عێراق دەبینرێن. [وێنەکە لەسەر تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان بڵاوکراوەتەوە]

میلیشیاکانی پشتیوان بە ئێران لە عێراق نفوزی خۆیان بەکاردەهێنن بۆ کێشانەوەی پارەی پارێزگاری لە خاوەنکاران، بەتایبەتی لەو ناوچانەی لەدەست رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش) رزگارکراون، هاوڵاتیان و بەرپرسانی عێراق رایانگەیاند.

هەڕەشەی بەردەوام لەم میلیشیانەوە، کە وەك باند کاردەکەن، وایکردووە ژمارەیەك عێراقی واز لە سەرچاوەی رزقی خۆیان بهێنن و شارەکانیان جێبهێڵن.

دانیشتویەکی سەلاحەدین کە داوایکرد ناوی نەهێنرێت، لەترسی تۆڵەکردنەوە وتی عەسائیب ئەهل حەق بەتایبەتی "سەلاحەدینیان خنکاندووە" بەهۆی چڵێسییانەوە.

بە دیارونای وت لە سەلاحەدین، میلیشیاکانی پشتیوان بە ئێران "دەستوەردەدەن له‌ هەموو رەهەندێکی ژیانی خەڵك و ناچاریان دەکەن پارە بدەن بەپاساوی پاراستنی بەرژەوەندییەکانیان".

ئەندامانی کەتائیب ئیمام عەلی پشتیوان بە ئێران دەبینرێن لەم وێنەیەدا کە میلیشیاکە لەسەر ئینتەرنێت بڵاویکردۆته‌وە لە 24 تشرینی یەکەمی 2018.

ئەندامانی کەتائیب ئیمام عەلی پشتیوان بە ئێران دەبینرێن لەم وێنەیەدا کە میلیشیاکە لەسەر ئینتەرنێت بڵاویکردۆته‌وە لە 24 تشرینی یەکەمی 2018.

وتی: "هەمووکەس، لەنێویاندا جوتیاران، خاوەن رێستۆرانتەکان، پیشەوەران و تەنانەت دەستگێڕی شەقامەکان دەبێت بەشێك لە داهاتەکانیان بدەنە ئەم میلیشیانە." ئاماژەشیکرد بەوەی رەتکردنەوەی ئەمە دەکرێت ببێتە هۆی لەدەستچوونی ژیانیان.

دانیشتویەکی موسڵ کە داوایکرد ناوی نەهێنرێت، بە دیارونای وت هەڕەشەکردنی میلیشیاکان هیچ بژاردەیەکیان بۆ ئەو و خاوەن دوکانەکانی دیکە "نەهێشتۆتەوە ئەوە نەبێت دوکانەکانیان دابخەن و بڕۆن بۆ هەڵاتن لەو فشارە".

وتی: "ئەندامانی میلیشیاکان بەنێو بازاڕدا دەسوڕێنەوە تا بزانن هەر دوکاندارێك مانگی چەند پەیدادەکات بۆئەوەی خەمڵاندن بۆ ئه‌و پاره‌یه‌ بكه‌ن كه‌ مانگانە لێیان ده‌سێنن و دەکرێت بە سەدان دۆلار بێت."

وتیشی: "وایانکردووە ژیانمان نەمێنێت و ئێمە و خێزانەکانمان چیتر هەست بە سەلامەتی ناکەین. داعش هۆکاری ئاوارەییمان بوو، ئێستاش هەست بە گوشار دەکەین لەم میلیشیانەوە کە فشارمان لێدەکەن دووبارە هەڵبێینەوە."

'بێشه‌رمانه‌ هەڕەشەکردن لە دانیشتوان'

پەرلەمانتارێكی عێراقیی نەینەوا، حەسەن عەلا جەبوری، وتی لە پارێزگای نەینەوا، میلیشیا چەکدارە عێراقیەکان کە دڵسۆزی ئێرانن، چونکە پشتیوانی مادیانن، "بەشێوەیەکی توند هەڕەشە لە دانیشتوان دەکەن و ناچاریان دەکەن پارەی پاراستن (ئه‌تاوات) بدەن".

بە دیارونای وت: "زۆربەی خەڵك لە ترسی ستەمی پیاوانی میلیشیاكان پارەدەدەن،" ئاماژەیکرد بەوەی خەڵك توڕەن لەوەی دوای شکستی داعش، هێزێکی دیکە شوێنی گرتۆتەوە.

جەبوری وتی هێزەکانی عێراق کە لە پارێزگاکە کاردەکەن، باسیان لەم هەوڵی پارە لێسەندنانە کردووە بۆ حکومەتی فیدراڵ و ئاماژەیکرد بەوەی خودی خۆی چەندین جار لە پەرلەمان باسی لەم بابەتە کردووە.

تاکە چارەسەری راستەقینە بۆ "نەهێشتنی میلیشیا و لایەنە چەکدارەکان لە شار و شارۆچکە رزگارکراوەکان" و بۆ روونکردنەوەی ئەوەی پۆلیسی عێراقی بەرپرسن لە جێبەجێکردنی یاسا "وه‌ هیچ کەس لە سەروو یاساوە نیە".

وتی: "ئەمە تاکە رێگەیە کە ده‌مانه‌وێت کێشەکەی پێ یەکلایی بکەینەوە."

بەهەمانشێوە، سەرۆکی هاوپەیمانی قەرار، ئەسیل نوجەیفی داوایکرد ئەم "میلیشیا چەکدارە نەخوازراوانە" لە شارەکان لاببرێن و جەختیکردەوە لەوەی تاکە بوونی فەرمی دەبێت هی هێزە ئەمنیە عێراقیەکان بێت.

بە دیارونای وت: "هیچ کیانێکی هاوشێوە مافی بوون و ئەنجامدانی چالاکی نایاسایی نیە کە مەدەنیەکان بکات بە قوربانی." ئاماژەیکرد به‌رۆڵی عەسائیب ئەهل حەق لە کارەساتی بەلەمەکەی ئەمدواییانەدا.

نقومبوونی بەلەمێك کە لە دیجلە پەڕییەوە لە موسڵ -- رووداوێك کە نزیکەی 100 کەسی کوشت -- بووە هۆی راکێشانی سەرنج بۆ گەندەڵی كه‌ ئه‌و ناوچانەی عێراقی تەنیوەتەوە كه‌ میلیشیاکانی پشتیوان بە ئێران نفوزیان تێیاندا هەیە.

میلیشیاکان تەرکیز دەخەنە سەر ناوچە رزگارکراوەکان

پسپۆڕێكی ستراتیژی، عەلا نەشوع بە دیارونای وت میلیشیا عێراقیەکانی پەیوەست بە سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی ئێران (پاسداران) -- بەتایبەتی عەسائیب ئەهل حەق و کەتائیب حیزبوڵا -- پشت بە سەندنی پارە دەبەستن بۆ ئۆپەراسیۆنەکانیان.

وتی ئەم میلیشیانە لەنێو عێراقدا کاردەکەن، بەڵام "تەرکیز دەخەنە سەر ناوچە رزگارکراوەکان کە ئەمنیەتەیان لاوازە، بۆ خەڵەتاندنی خەڵك بەوەی بوونیان پێویست و دانەبڕاوە بۆ پاراستنی ژیانیان و پاراستنی ماڵ و موڵکیان".

وتی: "ئەمە دواجار رێگەدەدات بەوەی دوای ماوەیەك هەڕەشە لە خەڵکی ناوچەکە بکەن بۆ لێسه‌ندنی پاره‌ی پاراستن یان دزینی سەرچاوەكان." ئاماژەیکرد بەوەش كه‌ "هەندێك دەڵێن کە له‌سه‌دا 20ی ئابوری وڵات لە دەستی ئەم میلیشیانەدایە".

نەشوع وتی ئەم میلیشیانە پارەی پاراستن کۆدەکەنەوە، چونكه‌پارەی خۆیان کەمبۆتەوە بەهۆی سزا سەپێنراوەکانی ئەمریکاوه‌ بەسەر ئێرانداو شوێنپێهەڵگرتنی مامەڵە نایاساییە بانکیەکانی پەیوەست بە سەرچاوەی داراییانەوە.

وتی: "لەئێستادا ئەم میلیشیانە هەڕەشەدەکەن و پارە دەسەنن لە خاوەنکارەکانی جوملەفرۆش لەگەڵ ئەوانەی کەرتی تایبەت و تەنانەت كاروكاسبیی مامناوەند و بچوك لەو ناوچانەی کە ئاسایشیان لاوازە."

وتیشی داهاتی گەراجی گشتی و ئەوانەی نەخۆشخانەکان و ناوەندە بازرگانی و بارهەڵگرەکانیش لەلایەن ئەم میلیشیانەوە بەئامانجکراون.

هه‌روه‌ها وتی كارمه‌ندانی شارەوانی و کەرتی گشتیش فشاریان لێدەکرێت بۆ پێدانی گرێبەست و تەندەر بەوانەی رەشوە و پارە دەدەن بە میلیشیاکان.

ئەم بابەتەت بەدڵە؟

10 كۆمێنت
رێوشوێنەکانی کۆمێنت نوسین * واتە ئەم خانەیە پێویستە 1500 / 1500

هه‌ركه‌سێك پێت بڵێت ئه‌مه‌ درۆیه‌، پێی بڵێ كه‌ خۆی شه‌ڕانگێزه‌. من یه‌كێك له‌و كه‌سانه‌م كه‌ میلیشیاكانی عه‌سائب بژێویمیان كردۆته‌ ئامانج. هه‌فته‌ی بڕی 150,000 دیناریان سه‌پاندبوو به‌سه‌ر ئۆتۆمبیلی كیاكه‌مدا كه‌ به‌كارمده‌هێنا بۆ كڕینی پێویستییه‌كانی ماڵه‌وه‌م. هه‌ر بۆیه‌ش فرۆشتم. ئه‌و كه‌سه‌ی ئه‌و پاره‌ی پارێزگارییه‌ی لێم وه‌رده‌گرت، سه‌ید زیایه‌، كه‌ به‌رپرسی یه‌سره‌به‌ له‌ سه‌لاحه‌دین. ئۆتۆمبیله‌كه‌م فرۆشت و ته‌نانه‌ت ناوچه‌كه‌شم به‌جێهێشت. ژماره‌ی ته‌له‌فۆنی ئه‌و كه‌سانه‌م هه‌یه‌ كه‌ پاره‌كه‌یان كۆده‌كرده‌وه‌.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

ئه‌مه‌ راست نیه‌. ئه‌و میلیشیانه‌ی تۆ باسیان لێده‌كه‌یت شه‌ره‌فی تۆیان پاراستووه‌ و خاكه‌كه‌ی تۆیان رزگاركردووه‌ له‌كاتێكدا تۆ له‌گه‌ڵ هاوڕێكانتا له‌ هه‌ولێر خه‌وتبوون. وته‌كانت ئاماژه‌ به‌ ته‌نها یه‌ك شت ده‌كه‌ن: كه‌ تۆ وه‌ك نوسه‌ری ئه‌م وتاره‌ سه‌ربازێكی "ده‌وڵه‌تی ئیسلامی" (داعش)ی شكستخواردوویت. خودا نه‌فره‌ت له‌ تۆ ئه‌وانه‌ بكات كه‌ وه‌ك تۆ وان و هه‌موو ئه‌وانه‌ش كه‌ پشتگیری له‌ وته‌كانت ده‌كه‌ن، به‌ حه‌قی محه‌مه‌د و ئالی محه‌مه‌د!

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

با یه‌كه‌مجار شه‌ره‌فی خۆیان بپارێزن ئه‌مجار بچن شه‌ره‌فی خه‌ڵكی تر بپارێزن.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

[شقڵیوپقڵی]. بۆ نابێت ئه‌وه‌ په‌سه‌ندبكه‌ن؟ وه‌رن له‌ موسڵ بیانبینن كه‌ هه‌موو شتێكیان كۆنترۆڵكردووه‌؛ به‌شداری له‌ هه‌ر پرۆژه‌یه‌كدا ده‌كه‌ن و هه‌وڵده‌ده‌ن پشكیان له‌ كاروكاسبیی خه‌ڵكدا هه‌بێت، جا دوكانێك بێت یان هه‌ر شتێكی تر.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

ئه‌وه‌ ئه‌و به‌ناو میلیشیانه‌ بوون كه‌ قوربانییان به‌ زۆر شت دا بۆ رزگاربوونی گه‌له‌كه‌مان له‌ ده‌ست "ده‌وڵه‌تی ئیسلامی" (داعش) و كرده‌وه‌ تاوانكارانه‌كانی. به‌هه‌رحاڵ پێده‌چێت هه‌ندێك كه‌س حه‌سره‌ت بخۆن بۆ داعش چونكه‌ به‌رژه‌وه‌ندی و ده‌ستكه‌وتی هاوبه‌شیان هه‌یه‌ له‌گه‌ڵیان. هه‌ربۆیه‌ش حه‌سره‌تیان بۆ ده‌خۆن و خه‌ڵك و نیشتمانیان به‌لاوه‌ گرنگ نیه‌. شه‌ڕانگێزی له‌ عێراق باڵه‌ به‌هێزه‌كانی راكێشاوه‌ بۆ هاریكاری له‌گه‌ڵ شه‌یتان تا گه‌ره‌نتیی پله‌ و پایه‌ و ده‌سكه‌وته‌كانی بكات. سیاسییه‌كی سه‌رده‌می پێشوو هاوكاری له‌گه‌ڵ توركیا ده‌كات دژی عێراق، چونكه‌ ئه‌و وڵاته‌ پشتگیری سه‌ربازیی ئه‌و ده‌كات. هه‌ربۆیه‌ش خۆی فشكرده‌وه‌ و ده‌ستیكرده‌ هه‌ڕه‌شه‌كردن و په‌یماندان و راگه‌یاندنی نه‌رێنی به‌ هۆكاری تائیفیی ئه‌هریمه‌نانه‌، هه‌رچه‌نده‌ كۆمه‌كی داعشی كرد له‌ داگیركردنی پرێزگاكه‌دا و یارمه‌تیی دان بۆ هێرشكردنه‌ سه‌ر شاره‌كه‌. هه‌روه‌ك ئه‌وه‌ به‌س نه‌بێت بۆی، هێزه‌كانی توركیای هێنایه‌ ناوه‌وه‌ و هاوكاریی له‌گه‌ڵ پی كه‌ی كه‌ی كرد بۆ داگیركردنی به‌شێك له‌ باكوری پارێزگاكه‌ و دزینی نه‌وت و گازه‌كه‌ی و قاچاخچێتیكردن به‌ كه‌له‌پوور و سوته‌مه‌نی و مادده‌ هۆشبه‌ره‌كانه‌وه‌.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

وه‌ره‌ ئه‌و میلیشیانه‌ ببینه‌ كه‌ لێره‌ هه‌مانه‌ و ئه‌وسا قسه‌بكه‌.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

داعش و میلیشیا چه‌په‌ڵه‌كان هه‌موو كلكی ئێرانن. ئه‌ی خودایه‌ نابودیان بكه‌ له‌م مانگه‌ پیرۆزه‌دا!

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

درۆ و ناوزڕاندن!

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

ئه‌مه‌ راست نیه‌.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

درۆزن! شه‌رمه‌زار بیت! حه‌شدی شه‌عبی پاداشتت ده‌داته‌وه‌.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌