روز دوشنبه (۱۷ بهمن) در پی وقوع بزرگ‌ترین زمین‌لرزهٔ قرن گذشته و سپس زمین‌لرزهٔ کوچک‌تری که تنها چند ساعت پس از آن رخ داد، پیشنهادهای بین‌المللی برای کمک به ترکیه و سوریه در عملیات‌های امدادی از اقصی‌ نقاط جهان مطرح شد.

مجموع آمار تلفات تا لحظهٔ نگارش این مطلب به بیش از ۲٫۳۰۰ نفر رسیده است.

تکان‌های این زمین‌لرزهٔ بامدادی در لبنان و قبرس و حتی در بخش‌هایی از گرینلند نیز حس شده است.

ساختمان‌های بسیاری در اثر این زمین‌لرزه با خاک یکسان شده است و برآورد می‌شود آمار تلفات با ادامهٔ عملیات نجات افزایش یابد. همچنین، چند مکان تاریخی در ترکیه، از جمله یک مسجد متعلق به قرن هفتم و قلعه‌ای در بالای یک تپه، خسارت دیده‌اند.

سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا گفت زمین‌لرزهٔ اول در ساعت ۴:۱۷ بامداد در نزدیکی شهر غازیان‌تپهٔ ترکیه رخ داده است؛ حدود دو میلیون نفر در این شهر زندگی می‌کنند.

در زمین‌لرزهٔ اولیه، که چند ساعت بعد از آن نیز یک زمین‌لرزهٔ کوچک‌تر و بیش از ۵۰ پس‌لرزه رخ داد، بخش‌هایی از چند شهر بزرگ در منطقهٔ پرجمعیتی از ترکیه با خاک یکسان شده است؛ میلیون‌ها نفر از این مردم از جنگ سوریه و درگیری‌های دیگر گریخته و به اینجا پناه آورده‌اند.

راعد احمد، رئیس مرکز ملی رصد زمین‌لرزه در سوریه، این زمین‌لرزه را «بزرگ‌ترین زمین‌لرزهٔ ثبت‌شده در تاریخ این مرکز» توصیف کرد.

«سخت‌تر از گلوله»

در سوریه، سازمان کلاه‌سفیدها اعلام کرد تیم‌های فوری برای نجات افراد مانده در زیر آوار تشکیل شده است و هشدار داد «با توجه به اینکه هنوز خانواده‌های زیادی گرفتارند آمار تلفات ممکن است افزایش یابد».

در تصاویری که از تلویزیون ترکیه پخش شد، نجاتگران دیده می‌شدند که تقریباً در تمام شهرهای بزرگ در امتداد مرز سوریه در میان آور ساختمان‌ها جستجو می‌کنند.

بیشترین ویرانی در نزدیکی کانون زمین‌لرزه بین شهرهای قهرمان‌مرعش و غازیان‌تپه به‌وجود آمده، که بخش‌هایی از شهر به‌طور کامل تخریب شده و زیر برف فرو رفته است.

وزارت بهداشت سوریه اعلام کرد نقاط مختلف استان‌های حلب، لاذقیه، حماه و طرطوس خسارت دیده‌اند.

حتی پیش از این فاجعه نیز ساختمان‌های استان حلب، که در دوران قبل از جنگ مرکز تجارت سوریه بود، در خیلی از موارد به‌دلیل زیرساخت‌های فرسودهٔ ناشی از عدم رسیدگی در دوران جنگ فرو می‌ریخت.

در بیمارستان الرحمه در استان حلب واقع در شمال‌غرب سوریه، اسامه عبدالحمید این زمین‌لرزهٔ سهمگین را که تنها چند ساعت پیش‌تر باعث تخریب خانه‌اش در عزمارین واقع در نزدیکی مرز سوریه و ترکیه شده بود، توصیف کرد.

عبدالحمید گفت: «غرق خواب بودیم که متوجه این زلزلهٔ بزرگ شدیم».

او گفت: «زن و بچه‌هایم را بیدار کردم و همگی به‌سمت در خروجی دویدیم».

«در را که باز کردیم ناگهان کل ساختمان فرو ریخت.»

چند لحظه بعد، عبدالحمید خود را زیر آوار ساختمان یافت. همهٔ همسایگان او جان خود را از دست دادند، اما این خانواده زنده ماندند.

آنها را به بیمارستان شهر درکوش در امتداد مرز ترکیه بردند.

در شهر حلب واقع در شمال سوریه، اناس حبش گفت هنگام وقوع زمین‌لرزه پسرش را بغل کرده و همسر باردارش را به بیرون آپارتمان هدایت کرده است؛ او گفت: «دیوانه‌وار از پله‌ها پایین دویدم».

او گفت: «وقتی به خیابان رسیدیم، ده‌ها خانواده را دیدیم که شوکه شده و ترسیده بودند». بعضی از آنها زانو زده بودند و دعا می‌کردند و بعضی دیگر گریه می‌کردند «انگار قیامت شده بود».

حبش گفت: «در تمام سال‌های جنگ چنین حسی نداشته‌ام».

«این خیلی سخت‌تر از بمب و گلوله بود.»

واکنش بین‌المللی

روز دوشنبه پیشنهادهای بین‌المللی فراوانی برای کمک به ترکیه و سوریه در عملیات‌های امداد و نجات مطرح شد؛ شایان ذکر است که ترکیه در یکی از فعال‌ترین مناطق زلزله‌خیز جهان قرار دارد.

ایالات متحدهٔ آمریکا، اتحادیهٔ اروپا، کشورهای حوزهٔ خلیج فارس و بسیاری از کشورهای دیگر همگی بلافاصله ضمن ابراز همدردی، پیشنهاد کمک کردند.

امارات متحدهٔ عربی اعلام کرد یک بیمارستان صحرایی در ترکیه احداث خواهد کرد و قطر نیز امدادگران و ملزومات اضطراری خود را ارسال خواهد کرد.

اتحادیهٔ اروپا گفت در حال اعزام تیم‌های نجات به ترکیه است و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، نیز پیشنهاد ارائهٔ «کمک‌های لازم» را مطرح کرد.

فرانسه، انگلیس، اوکراین، اسپانیا، لهستان، جمهوری چک و سوئیس و همچنین روسیه و ایران -- متحدان رژیم سوریه -- نیز قول ارسال کمک دادند.

خوزه مانوئل آلبارس، وزیر امور خارجهٔ اسپانیا، در توئیتی گفت کشور متبوعش در حال ارسال پهپاد و گروهی از یگان اضطراری ارتش این کشور به ترکیه است؛ یگان اضطراری ارتش، شاخه‌ای از نیروهای مسلح اسپانیاست که مسئولیت امدادگری در بلایای طبیعی را بر عهده دارد.

ماریوش کامینسکی، وزیر کشور لهستان، گفت کشورش در حال اعزام یک گروه جستجو و نجات متشکل از ۷۶ آتش‌نشان و هشت سگ نجات به ترکیه است.

سرویس آتش‌نشانی جمهوری چک نیز گفت در حال اعزام یک تیم ۶۸ نفرهٔ جستجو و نجات شهری به ترکیه است.