دولت عراق امید به اجرای اصلاحات و احیای اقتصاد ضربه‌ خورده کشوردارد؛ اما این حرکت با موج خشونت ‌هایی که عمدتاً از جانب گروه ‌های مرموز طرفدار ایران صورت می ‌گیرد از مسیر اصلی خود منحرف شده است.

از اردیبهشت ماه که مصطفی کاظمی به منصب نخست ‌وزیری رسید، قول داده است گروه‌ های شبه‌ نظامی سرکش را تحت کنترل درآورد، با فساد مبارزه کند و تغییر ساختار سیاسی را که مدت ‌ها همه منتظر آن بوده‌ اند عملی کند.

اما طبق گفته تحلیلگران و مقام‌های عالی ‌رتبه عراقی، هر چه دولت او به اهداف مشخص خود نزدیک‌ تر می ‌شود، عاملان مسلحی که مشکوک به ارتباط با ایران هستند بیشتر دست به حملات ناگهانی می‌ زنند.

یک مقام ارشد دولتی گفت: «هر بار که این گروه ‌ها می‌ بینند به منافع نظامی یا اقتصادیشان نزدیک شده ‌ایم، یا دست به حملات موشکی می ‌زنند یا کمپین‌ های تبلیغاتی به راه می ‌اندازند تا حواسمان را پرت کنند.»

اواخر روز سه ‌شنبه (۱۸ شهریور)، بمبی به یک کاروان تدارکاتی که عازم یکی از پایگاه ‌های عراقی محل استقرار نیروهای آمریکایی بود اصابت کرد و طی آن یکی از اعضای نیروهای عراقی جان خود را از دست داد.

روز ۱۳ شهریور، حمله‌ ای به مقر شرکت امنیتی انگلیسی-آمریکایی جی ۴ اس در بغداد صورت گرفت. یک مقام اطلاعاتی گفت بمبی با پهپاد روی ساختمان مقر این شرکت پرتاب شده است.

هیچ گروهی مسئولیت این اقدام را بر عهده نگرفت، اما گروه‌ های مورد حمایت ایران پیشتر شرکت جی ۴ اس را به همدستی در حمله هوایی آمریکا در دی ماه متهم کردند که قاسم سلیمانی، سردار عالی ‌رتبه ایرانی، طی همین حمله کشته شده بود.

چند روز قبل از آن، در اثر انفجار یک بمب دست‌ ساز در زیر یک کاروان امدادی در شهر موصل واقع در شمال عراق، یکی از کارکنان سازمان ملل متحد زخمی شد.

گروهی که خود را جزء جنبش «مقاومت اسلامی» می‌ داند -- عنوانی کلی برای گروه ‌های هوادار ایران -- مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و در فضای مجازی نیز تهدید کرد.

پوشش

چند مورد از همین گروه‌ ها که قبلاً نامی از آنها در میان نبود طی ماه‌ های گذشته پشت نقاب جنبش «مقاومت اسلامی» تهدیدهای مشابهی منتشر کرده‌ اند، اما مقام‌ ها می‌ گویند این اقدامات صرفاً نوعی پوشش است.

یک مقام اطلاعاتی عراقی گفت: «پنج گروه، از جمله کتائب حزب ‌الله عصائب اهل‌ الحق و سایرین، در پس بی ‌ثباتی ‌های اخیر در سراسر کشور هستند.»

این گروه‌ های افراط ‌گرا عضو «نیروهای بسیج مردمی» هستند که شبکه ‌ای با حمایت دولتی است و گروه ‌های نزدیک به ایران در رأس آن قرار دارند.

مقام ‌های آمریکایی نیز اتهامات مشابهی وارد کرده و از کتائب حزب ‌الله و عصائب اهل‌ الحق به عنوان مسئولان واقعی حملات موشکی به تأسیسات آمریکایی در عراق نام برده ‌اند.

همین گروه‌ ها زمانی که کاظمی مقام ارشد اطلاعاتی عراق بود او را به طرح ‌ریزی نقشه قتل سلیمانی متهم کردند و از تصمیم وی برای تصدی منصب نخست ‌وزیری برآشفته شدند.

مقام ‌ها و کارشناسان گفتند که از نظر این گروه ‌ها، وعده کاظمی برای کنترل گروه‌ های مسلح تلاشی است برای بستن دست و پایشان.

این گروه‌ ها علاوه بر تشدید حملات موشکی، در افزایش فشار از طریق رسانه‌ های غیرمتداول نیز دست داشته ‌اند.

کانال‌ های بی نام و نشان در برنامه پیام‌ رسان تلگرام با انتشار هشدارهای طعنه ‌آمیز نسبت به حمله به کاروان ‌های نظامی از مدت‌ ها قبل از اینکه اصلاً اتفاقی بیفتد، این حس را به جامعه القا می ‌کنند که مجازاتی برای چنین اعمالی وجود ندارد.

همین کانال‌ ها به شبکه ‌های تلویزیونی عراقی منتقد ایران نیز حمله کرده‌ اند.

«دجله تی وی» هفته گذشته پس از این که کانال‌ های تلگرامی مذکور به آن حمله کردند به آتش کشیده شد و موج تازه ‌ای از تهدیدها نیز تلویزیون سنی «یو تی وی» را هدف قرار داده است.

این حرکت پس از آن شروع شد که دولت آمریکا دامنه‌ های وب ‌سایت «الاتجاه» را توقیف کرد؛ الاتجاه یک شبکه تلویزیونی عراقی است که با کتائب حزب‌ الله ارتباط دارد.

«خاموش کردن آتش درگیری‌ ها»

احمد ملا، سخنگوی کاظمی، گفت این دولت به دنبال رویارویی مستقیم با این گروه‌ ها نیست.

ملا گفت: «در عوض، به دنبال این هستیم که با هدف قرار دادن گذرگاه ‌های مرزی منابع مالی آنها را بخشکانیم»؛ از گذرگاه ‌های مرزی برای قاچاق کالاهای سودآور از ایران استفاده می ‌شود.

مقام‌ ها می ‌دانستند این اقدام ممکن است خطرناک باشد. زمانی که کاظمی کمپین سراسری مبارزه با فساد را در مرزهای نفوذپذیر عراق به راه انداخت، همه برای بدترین پیامدها آماده بودند.

یک مقام ارشد در تیر ماه به خبرگزاری فرانسه گفت: «آنها دست به اخاذی از مقام ‌ها، تهدید خانواده آنها، بسیج کردن عشایر و حتی شاید ترور شخصیت ‌ها خواهند زد.»

در واقع، چند هفته بعد در شهر بندری بصره در جنوب عراق، دو فعال برجسته به ضرب گلوله به قتل رسیدند و خشونت عشیره ای در شمال بغداد بالا گرفت.

یک مقام عراقی دیگر در مورد تلاش‌ های بغداد برای اصلاح ساختار حکومت و احیای اقتصاد کشور که از همه‌ گیری جهانی ویروس کرونا و کاهش قیمت نفت آسیب زیادی دیده است، گفت: «ما مدام مشغول خاموش کردن آتش درگیری ‌ها هستیم و نمی ‌توانیم تمرکز درستی بر راهبرد بزرگ ‌تر داشته باشیم.»

به گفته یک مقام دیگر، علی علاوی، وزیر دارایی عراق، به دلیل آشفتگی ‌های اخیر نتوانسته است طرح اصلاحات اقتصادی خود را تا قبل از ضرب‌ العجل ۳ شهریور تقدیم پارلمان کند.

هفته گذشته، کاظمی با تشکیل شورای مبارزه با فساد، به نیروهای ویژه «سرویس ضد تروریسم» اجازه داد مقام ‌های بلندمرتبه را نیز دستگیر کنند؛ معمولاً کسی جرأت نزدیک شدن به این مقام‌ ها را ندارد.

نیروهای او همچنین برای توقیف سلاح ‌های غیر مجاز دست به عملیات‌ های تجسس در بصره و بغداد نیز زدند، اما به سلاح‌ های کمی دست یافتند.

فاضل ابورغیف، کارشناس مسائل امنیتی عراق، گفت اوضاع «خطرناک» است.

وی گفت: «در نهایت، کاظمی باید با رهبران مذهبی این گروه‌ ها وارد گفتگو شود تا از درگیری جلوگیری شود.»