برنامه دولت عراق برای افتتاح اردوگاهی در شهر زمار در غرب نینوا برای آوارگان عراقی که هم اکنون در اردوگاه الهول در استان الحسکه سوریه سکونت دارند، واکنش‌های مختلفی را برانگیخته است.

برخی از ساکنان محلی از این بابت که خانواده‌های مبارزان سابق دولت اسلامی (داعش) به اردوگاه جدید منتقل می‌شوند ابراز نگرانی کرده‌اند؛ طبق گزارش رسانه‌های محلی ساخت این اردوگاه به نیمه راه رسیده است.

به عنوان بخشی از همین طرح، دفتری در شهر مرزی ربیعه در نینوا در دست ساخت است که بررسی‌های امنیتی در مورد عراقی‌های آواره در آنجا انجام خواهد شد و آنها به صورت دسته‌جمعی اجازه ورود به کشور را پیدا خواهند کرد.

عازم حازم داود معاون امور مهاجرت در نینوا، هفته گذشته به دیارنا گفت، اداره مهاجرت نینوا به‌طور رسمی خبری در مورد انتقال هیچ خانواده‌ای از اردوگاه الهول به نینوا نداده است.

وی با تأکید بر اینکه هر اردوگاه جدید مطمئناً زیر نظر نیروهای امنیتی قرار خواهد گرفت، افزود: طرح‌ها و پیشنهادهایی در دست بررسی است و در عین حال احساس عمومی ترس توسط مردم محلی نیز وجود دارد.

او گفت به نظر می‌رسد طرح‌هایی برای اسکان حداقل ۴۰۰۰ خانواده از الهول وجود دارد، و اشاره کرد حدود ۳۰۰۰۰ عراقی در این اردوگاه کویری و پر ازدحام در الحسکه زندگی می‌کنند.

دولت عراق گفته است که نمی‌خواهد خانواده‌های جنگجویان داعش را از الهول برگرداند، بلکه می‌خواهد غیرنظامیان عراقی را بازگرداند که در سال ۲۰۱۴ وقتی داعش شمال عراق را در اختیار گرفت، از ترس مجبور به فرار به سوریه شدند.

دولت تأکید کرده است که این بازگشت‌ها بدون تبعیض صورت خواهد گرفت، اما کنترل‌های سختگیرانه‌ای اعمال می‌شود و پرونده‌های امنیتی تمام آوارگان بررسی می‌شود تا مشخص گردد که آیا در اقدامات تروریستی شرکت داشته‌اند یا خیر.

ترس‌های مشروع

دولت عراق در سال‌های اخیر موفق شده است صدها خانواده عراقی را که در اردوگاه الهول زندگی می‌کردند به کشور برگرداند.

اما چنین اقداماتی باعث اطمینان خاطر ساکنان استان نینوا نمی‌شود، چراکه اخیرا ده‌ها معترض به خیابان‌ها رفتند و خواستار آن شدند که دولت در تصمیم خود مبنی بر برگرداندن افراد آواره از الهول تجدید نظر کند.

نمایندگان نینوا در مجلس عراق نیز مطالبات معترضین را تکرار کردند.

عاید اللویزی، رئیس کمیته آوارگان نینوا به دیارنا گفت ترس ساکنان نینوا، ترس مشروعی است.

وی با اشاره به اینکه ساکنان نمی‌خواهند وضعیت ثبات و امنیت کنونی جایی که در آن زندگی می‌کنند به خطر بیفتد، گفت تخریب و کشتار جمعی که توسط داعش صورت گرفته است هنوز از یاد آنها نرفته است.

اللویزی گفت در عین حال مهم است که خانواده‌های عراقی ساکن اردوگاه الهول به حال خود رها نشوند و آینده‌ای نامعلوم در انتظارشان نباشد.

او گفت نباید از این خانواده‌ها غفلت کرد یا آنها را نادیده گرفت.

مسئولیت دولت

جلیل خلف الشویلی، کارشناس نظامی، به دیارنا گفت زنان و کودکانی که در اردوگاه‌هایی مانند الهول زندگی می‌کنند دچار انزوا بوده و با شرایط دشواری روبه‌رو هستند که ممکن است باعث شود به راحتی در برابر تمایل به افراط‌گرایی آسیب‌پذیر شوند.

او گفت دولت مسئولیت دارد شرایط آوارگان را بهبود ببخشیده و به آنها فرصتی بدهد که به خانه خود برگردند و زندگی‌شان را از نو بسازند.

وی گفت: جمعیت آواره و خانواده‌های داعش در الهول نباید مورد غفلت قرار گیرند و اگر تمایلی برای بازگرداندن آنها وجود دارد، باید برنامه‌های ویژه‌ای برای رها کردن ذهن آنها از بذر تفکرات خارجی که توسط تروریست‌ها در ذهنشان کاشته شده، وجود داشته باشد.

او گفت که طرد این ایدئولوژی انحرافی و تقویت احساس تعلق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است تا بتوان اطمینان حاصل کرد که افراط‌گرایی، انتقام و نفرت نسبت به اطرافیان ذهن نسل‌های آینده را به خود مشغول نسازد.

او گفت که اگر دولت از توجه به جمعیت آوارگان در اردوگاه‌های سوریه غفلت کند، چنین اقدامی برای خودش خطرناک خواهد بود، زیرا ممکن است این افراد ظرف چند سال پتانسیل و توانایی تهدید عراق را از آن سوی مرزها پیدا کنند.

او افزود ما برای رسیدگی به این بمب ساعتی، به تحقیقات عمیق درمورد این مسئله و پشتیبانی و توانمندی‌های شرکای بین‌المللی خود در زمینه توانبخشی ذهنی و رفتاری نیاز داریم.