به دنبال به راه افتادن موج تازه ای از مرگ ماهی ها، ماهیگیران و پرورش دهندگان ماهی در مرداب الدلمج در جنوب عراق می گویند که آنها تنها منبع معیشت خود را از دست داده اند.

لاشه هزاران تُن ماهی مُرده در اوایل مرداد، سطح این مرداب، واقع در استان دیوانیه، را پوشاند و موجب بروز خسارات اقتصادی هنگفتی شد.

عراق سالانه ۳۰ هزار تُن ماهی تولید می کند. این ماهی ها عمدتاً در رودخانه ها، دریاچه ها، و مرداب ها پرورش پیدا می کنند.

علی حسین، یک ماهیگیر در الدلمج، به دیارنا گفت که تازه ترین موج مرگ و میر ماهی ها در این مرداب یک فاجعه بزرگ است. او گفت: «ما تنها منبع درآمدمان را از دست داده ایم. ماهیگیران قبلا از چند استان [برای ماهیگیری] از این مرداب می آمدند. اما آنها اکنون بیکارند.»

مرداب الدلمج منبع درآمد بیش از ۱۶۰۰ خانواده است. این مرداب به دلیل جمعیت متنوع ماهیان خود، شامل گونه های بنی، کپور، و گتان، مردابی منحصر به فرد است.

«دست های نامرئی»

ابوفهد العامری، یکی دیگر از ماهیگیران این مرداب، به دیارنا گفت که مزرعه پرورش ماهی او به یک گورستان ماهی ها تبدیل شده است. او اظهار داشت: «ما کلافه شده ایم. میلیون ها دیناری که سرمایه گذاری کرده بودیم، در یک چشم بر هم زدن ناپدید شد.»

او ضمن مطالبه غرامت از دولت، گفت که مرگ ناگهانی ماهیان طبیعی نیست و «دست هایی نامرئی پشت این میزان از ویرانگری وجود دارند.»

عبدالرحمان المشهدانی، اقتصاددان، در این باره گفت که او «دخالتِ برخی احزاب خاص - که منافع شان توسط پرورش دهندگان ماهی، که خودکفا شده اند، آسیب دیده است - در این حادثه را رد نمی کند.»

طی دو سال گذشته، ده ها هزار تُن ماهی از بین رفته است و در این میان بیشترین آسیب به استان بابل وارد شده است. در نتیجه، عراق متحمل میلیون ها دلار خسارت مالی و آسیب های زیست محیطی شده است.

المشهدانی به دیارنا گفت که حوادثی مشابه این حادثه بارها اتفاق افتاده اند و بر صنعت ماهیگیری و محصولات کشاورزی تأثیر گذاشته اند. او گفت که آسیب وارده به بخش کشاورزی در نتیجه آتش گرفتن محصولات گندم و جو بوده است.

وی افزود که به نظر می رسد هر بار که بخش تولید در عراق اعلام خودکفایی می کند فاجعه ای روی می دهد. همین موضوع موجب می شود که فرضیه «هدف قرار دادن عمدی» مطرح شود.

المشهدانی گفت که برخی افراد، گروه های وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را به هدف قرار دادن صنعت ماهیگیری عراق متهم می کنند و می گویند که سپاه می خواهد بازار عراق را با محصولات وارداتی ایران پُر کند.

وی تأکید کرد که با این حال، طرف های زیادی متهم شده اند و فقط تحقیقات رسمی می تواند حقیقت را آشکار کند.

آلودگی، خشکسالی، و اقدامات بد

منصور البعیجی، نائب رئیس کمیته کشاورزی مجلس عراق، گفت آن چه در مرداب الدلمج روی داد، به مثابه «هدف قرار دادن صنعت ماهیگیری» است.

او از دولت خواست که از این صنعت در برابر «عوامل مُخربی» که سعی دارند که به اقتصاد کشور آسیب برسانند، محافظت کند.

وزارت کشاورزی عراقی در تاریخ ۲۰ مرداد کمیته ای را برای انجام تحقیقات میدانی درباره دلایل و علل حادثه مرداب الدلمج تشکیل داد. این کمیته ضمن رد وجود آفات و یا عفونت های ویروسی، گفت که ماهیگیری غیرقانونی - با استفاده از آفت کش های سمی - و آلودگی محیط زیست، دو مقصر احتمالی هستند.

حمید النایف، سخنگوی این وزارتخانه، به دیارنا گفت که کاهش مقدار آب موجود در رودخانه ها و سایر منابع آب [مانند دریاچه ها، تالاب ها، و غیره]، جمعیت ماهیان را در معرض خطر نابودی قرار داده است.

النایف گفت که سطح اکسیژن بر اثر خشکسالی کاهش می یابد و این امر موجب گسترش فضولات و پسماند می شود. وی افزود که همین امر ماهیان را در معرض خطر بیماری و در نهایت مرگ قرار می دهد.

او گفت که اقدامات غیرقانونی در مزارع پرورش ماهی به وفور مشاهده می شود و پرورش دهندگان روش های تعیین شده برای پرورش ماهی را رعایت نمی کنند. او این موضوعات را از جمله دلایل مرگ و میر جمعیت ماهیان ذکر کرد.

او گفت که این وزارتخانه اقدامات قاطعی را اتخاذ کرده است. به گفته او این اقدامات شامل ملزم کردن پرورش دهندگان ماهی به داشتن یک دامپزشک متخصص جهت نظارت بر روند پرورش ماهی در مزارع آنهاست. این دامپزشکان به عنوان رابطان میان کشاورزان و وزارتخانه عمل می کنند.

وی افزود: «ما همچنین به [پرورش دهندگان ماهی] واکسن می دهیم.»

عادل المختار، کارشناس کشاورزی، به دیارنا گفت که «اگر توجه بیشتری نسبت به ماهیگیری در آب های سرزمینی و دریاهای آزاد نشان داده شود» تولید ماهی می تواند به دو برابر افزایش یابد.

او گفت: «ما در حال حاضر ۱۵۰۰ قایق از کار افتاده در سراسر کشور داریم. اگر آنها تعمیر شوند و بخش ماهیگیری نیز بیشتر توسعه پیدا کند، تولید ماهی می تواند سالانه تا ۳۰۰ هزار تُن افزایش یابد.»

المختار گفت که مرگ و میر گسترده به دلیل تراکم جمعیت ماهیان اتفاق می افتد. او یادآور شد که این اتفاق زمانی روی می دهد که جمعیت ماهیان در مناطقی با مساحت کمتر از ۵ کیلومتر مربع، از ۱۰ گله ماهی به ۲۰۰ گله ماهی افزایش پیدا کند.