به موجب طرح وفاق در عراق که با حمایت مالی سازمان ملل متحد اجرایی شده است، صدها خانواده عراقی که پسرانشان به داعش پیوسته بودند می‌ توانند به خانه‌ هایشان در استان نینوا برگردند.

طبق بیانیه هیئت مساعدت سازمان ملل متحد برای عراق، «پیمان شرافت» که روز ۲۳ مهر به امضا رسیده است بیش از ۱۱۰۰ خانواده را که گمان می ‌رود با داعش ارتباط داشته باشند ترغیب می‌ کند به موطن خود در بخش فرعی محلبیه برگردند.

این پیمان با حمایت برنامه عمران ملل متحد در عراق و طی یک کنفرانس «صلح محلی» به امضا رسید. کنفرانس صلح محلی با حمایت مالی فرمانداری نینوا و توسط کمیته صلح محلی غرب موصل برگزار شد.

از جمله شرکت ‌کنندگان این کنفرانس می ‌توان به مردم محلبیه، چهره‌ های دولتی، شیوخ، رهبران محلی و اعضای خانواده بازگشتگان اشاره کرد.

طبق بیانیه هیئت مساعدت سازمان ملل متحد برای عراق، ارزش امضای این پیمان برای بسیاری از خانواده ‌ها این است که پس از گذشت سه سال از شروع عملیات آزادسازی منطقه، دوباره می ‌توانند به موطن خود برگردند.

در طول سال‌ های جنگ با داعش، بیش از شش میلیون عراقی از موطن خود آواره شدند. حدود ۱/۴ میلیون نفر همچنان آواره‌ اند که از این تعداد نزدیک به ۳۳۰ هزار نفر فقط متعلق به استان نینوا هستند.

همبستگی اجتماعی

از جمله سختی‌ های پیش روی کسانی که گمان می‌ رود با داعش ارتباط داشته باشند می ‌توان به خطر سوء استفاده و خشونت در مدت آوارگی اشاره کرد.

زینا علی احمد، نماینده برنامه عمران ملل متحد در عراق، گفت: «تعهد کمیته ‌های صلح محلی برای ساماندهی مجدد کسانی که از محل سکونت خود آواره شده ‌اند نقشی حیاتی در ساخت آینده ‌ای قوی و منسجم برای مردم عراق دارد.»

وی افزود: «این کنفرانس و پیمان حاصل از آن نقطه عطفی برای محلبیه و نشانه نویدبخشی از پیشرفت صلح و ثبات است.»

زهیر الاعرجی، شهردار موصل که به عنوان نماینده دولت محلی نینوا در این کنفرانس شرکت کرده بود، گفت از جمله بازگشتگان خانواده‌ هایی هستند که پسران داعشی خود را طرد کرده‌ اند.

او به دیارنا گفت همین مسئله ثابت می‌ کند این خانواده‌ ها «در جنایاتی که این گروه تروریستی مرتکب شده نقشی نداشته ‌اند.»

او گفت موضع دولت محلی در برابر عناصر داعش پابرجاست: «برای کسانی که در ریختن خون مردم عراق دست داشته ‌اند و کسانی که مرتکب جنایات قتل، بمبگذاری و آدم‌ ربایی شده‌ اند هیچ سازشی در کار نخواهد بود.»

الاعرجی تأکید کرد این وفاق با بستگان آن دسته از عناصر داعش حاصل شده است که از این گروه فاصله گرفته و جنایات آن را رد و انکار کرده ‌اند.

سرتیپ لیث خلیل الحمدانی، رئیس پلیس نینوا، گفت طرح وفاق در چارچوب قوانین عراق و طبق این اصل اجرا شد که هیچ فردی نباید به دلیل جرم شخص دیگری مقصر شناخته شود.

او به دیارنا گفت: «مقام ‌ها و سرویس‌ های امنیتی استان به خوبی می ‌دانند [عناصر داعش] چه کسانی هستند، پایگاه داده کاملی در مورد آنها دارند و مشتاق دستگیری و کشاندن آنها به پای میز محاکمه هستند.»

مشکلات پیش روی بازگشتگان

شیخ فائز اللویزی، شیخ یکی از عشایر استان نینوا، گفت بازگشت خانواده ‌ها به محلبیه در نتیجه تلاش ‌های مصرانه چهره‌ های سرشناس و روحانیونی محقق شده که تحت نظارت دولت برای برگرداندن صلح و آشتی به مناطق غرب نینوا صورت گرفته است.

او به دیارنا گفت بازگشت آوارگان داخلی به این بخش بدون مشکل نخواهد بود، از جمله سختی‌ های اقتصادی و مشکل ادغام مجدد آنها در جامعه محلی.

وی افزود دولت باید شرایط اقتصادی را بهبود ببخشد و برای خانواده ‌هایی که برمی‌ گردند فرصت شغلی فراهم کند و برای بازسازی خانه ‌هایشان که خراب شده است کمک مالی ارائه بدهد.

وفاق در محلبیه جزء یکی از طرح‌های گسترده ‌تر برنامه عمران ملل متحد است که در سال نخست ۴۰۰۰ خانواده را در استان ‌های نینوا، صلاح ‌الدین و انبار دربرمی ‌گیرد و در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیز خانواده‌ های بیشتری مشمول آن خواهند شد.