غیرنظامیان و مقامات به دیارنا گفتند، شبه‌نظامیان عراقی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مانع از بازگشت خانواده‌های آواره به مناطق خود در دیاله و سایر استان‌ها شده‌اند.

در روز ۳۰ مرداد، شبه‌نظامیان عصائب اهل الحق و بدر شش اتوبوس دولتی را متوقف کردند که حامل ۱۱۸ خانواده آواره عراقی اردوگاه السعدیه در استان دیاله بود که به مدت چند سال در آنجا زندگی می‌کردند.

این خانواده‌ها توسط نیروهای امنیتی مورد ارزیابی قرار گرفته بودند و مشخص شده بود که با هیچ‌یک از گروه‌های تروریستی وابسته به «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) همکاری نکرده‌اند و به همین دلیل به آنها اجازه بازگشت داده شده بود.

با این حال، شبه‌نظامیان با طرح این ادعا که این خانواده‌های آواره «تهدیدی برای امنیت منطقه هستند»، از بازگشت آنها به خانه و زمین‌هایشان در منطقه کنعان در شمال شرق دیاله جلوگیری کردند.

بازگشت این خانواده‌ها بخشی از یک برنامه بازگشت داوطلبانه مورد حمایت دولت برای آوارگان داخلی عراق بود که مأموریت سازمان ملل در بغداد نیز از آن پشتیبانی می‌کرد.

احمد عباس الزیدی، یکی از اعضای شورای ناحیه کنعان گفت خانواده‌ها که زنان و کودکان زیادی در بین آنها بودند، ساعت‌ها در گرمای شدید معطل شده بودند، به همین دلیل نیروهای امنیتی آنها را به اردوگاه السعدیه برگردانند.

او به دیارنا گفت امید می‌رود اقامت آنها در اردوگاه موقتی باشد چراکه مقامات محلی تلاش می‌کنند تا بازگشت آنها را تسهیل کنند.

سرپیچی از اقتدار دولت

الزیدی گفت شبه‌نظامیان مسلح با جلوگیری از بازگشت آوارگان به ۱۱ روستا و شهر در استان دیاله از اقتدار دولت سرپیچی می‌کنند. شبه‌نظامیان ادعا می‌کنند اگر اجازه بازگشت به خانواده‌ها را بدهند، آنها با انتقام قبیله‌ای روبرو خواهند شد.

او گفت، برخلاف این ادعا، در حقیقت شبه‌نظامیان تحت حمایت سپاه مسئول توطئه برای جلوگیری از بازگشت آوارگان هستند.

رعد الدهلکی، نماینده دیاله در پارلمان عراق و رئیس کمیته پارلمانی مهاجرت و آوارگی، از مصطفی کاظمی، نخست وزیر خواست این استان را از وجود شبه‌نظامیان خودسر که در دیاله آشوب به پا می‌کنند، پاکسازی کند.

او در بیانیه‌ای گفت: «شبه‌نظامیان به دنبال تغییر بافت جمعیتی در دیاله هستند.» نخست وزیر، به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح باید عملیات بزرگی را در دیاله برای پاکسازی آن از سلاح‌های غیرمجاز آغاز کند تا امکان بازگشت آوارگان فراهم شود.»

«اول داعش، حالا سپاه»

مرکز اسناد جنایات جنگی عراق که یک سازمان غیردولتی حقوق بشری در آن کشور است نیز بیانیه‌ای صادر و اشاره کرد که این اولین بار نیست که شبه‌نظامیان هدفمندانه از بازگشت ساکنان به دیاله جلوگیری می‌کنند و این اقدام عمدتاً به دلایل فرقه‌ای صورت می‌گیرد.

حمید المطلق، نماینده پارلمان عراق در گفتگو با دیارنا گفت این ماجرا در مناطق مختلف عراق، از جمله بابل، انبار و صلاح الدین در حال تکرار شدن است.

او گفت دولت در تلاش است تا بازگشت آوارگان را ممکن سازد، «اما شبه‌نظامیان به مشکل بزرگی تبدیل شده‌اند» که مردم نیز کم‌کم آن را احساس می‌کنند.

ریاض جاسم الزیدی۳۴ ساله یکی از آوارگانی که سوار یکی از این اتوبوس‌ها بود و به سوی خانه خود در دیاله می‌رفت، گفت: «اول داعش ما را آواره کرد، حالا شبه‌نظامیان وابسته به سپاه ما را آواره می‌کنند. به نظر می‌رسد فرق زیادی بین آنها نباشد.»

او به دیارنا گفت: «من به اردوگاه برگشتم. اما برخی از افرادی که پول [کافی] داشتند، اقامتگاه دیگری را اجاره کردند، چون برگشت به اردوگاه واقعاً ناامیدکننده است. همه خوشحال بودند که قرار است بعد از مدتها، زیر سقف و پشت در بخوابند، نه در چادر.»