کرملین از یک شیوه بازی قدیمی- استقرار مزدوران برای پیشبرد منافع مسکو و انکار احتمالی- در یک زمین بازی جدید: لیبی، استفاده می کند.

گروه واگنر - مزدورانی که برنامه های ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را اجرا می کنند- در سالهای اخیر در خطوط مقدم مختلف، از اوکراین تا سوریه، ونزوئلا، سودان، جمهوری آفریقای مرکزی و ماداگاسکار ظاهر شده‌اند.

ناظران می گویند، با گسترش عملیاتهای کرملین در سراسر جهان، خط مقدم اخیر کرملین برای مداخله و اعمال نفوذ باید هشداری برای کشورهای مستقل باشد.

این مزدوران - که طبق گفته شورای امنیت سازمان ملل بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ نفر هستند - از تلاش های خلیفه حفتر، یک فرمانده نظامی لیبی، برای تصرف کشور از دولت وفاق ملی که توسط جامعه بین المللی به رسمیت شناخته شده، حمایت می کنند.

برملا شدن نقش مسکو

فایده استفاده از یک پیمانکار نظامی به ظاهر خصوصی مانند گروه واگنر این است که مسکو می تواند ضمن تمیز نگه داشتن دستهای کرملین، به منافع خود دست پیدا بکند.

ناظران می گویند که واقعیت این است که حمایت کرملین از این مزدوران واضح است.

به عنوان مثال، ارتش ایالات متحده روز ۲۶ مه، با ارائه شواهد بصری گسترده برای پشتیبانی از این ادعا، گفت که مسکو برای پشتیبانی از حفتر و مزدوران واگنر که در حمایت از وی می جنگند، هواپیمای جنگنده به لیبی اعزام کرده است.

ژنرال استفان تاونسند، فرمانده فرماندهی آفریقای ایالات متحده گفت: «روسیه به طور واضح سعی دارد تا کفه ترازو را در لیبی به نفع خود سنگینتر بکند. دقیقاً همانطور که من آنها را در سوریه در حال انجام این کار دیدم، آنها با استفاده از گروه های مزدور تحت حمایت دولت مانند واگنر، ردپای نظامی خود را در آفریقا گسترش می دهند.»

وی گفت: «برای مدت طولانی، روسیه تمام دخالت های خود در مناقشه جاری در لیبی را انکار کرده است. خوب، اکنون هیچ راهی برای انکار وجود ندارد. ما - در تمام مراحل - شاهد بودیم که روسیه جنگنده های نسل چهارم جت را به لیبی پرواز داد.»

العربی الجدید، ۲۳ آوریل با استناد به فتحی باشاغا، وزیر کشور دولت وفاق ملی گفت، گروه واگنر همچنین به استفاده از سلاح های شیمیایی در طرابلس، پایتخت لیبی متهم شده است.

ناظران خاطرنشان كردند كه حمله شيميايی «به سبک روسی» بود و نمونه ‌هايی از آن را می توان در سوریه جایی که مسکو از رئیس جمهور سوریه بشار اسد حمایت می كند مشاهده کرد.

ژنرال گرگوری هادفیلد معاون مدیر اطلاعات فرماندهی آمریکا در امور آفریقا از گارد ملی ایالات متحده در تاریخ ۲۹ مه گفت: «روسیه همان استراتژی را که در كریمه، اوکراین و در مقیاس کوچکتری در سوریه با استفاده از آن موفق به جذب نیروها شد اجرا می كند. روسیه تمایل خود را برای نقض حاکمیت کشورهای مستقل ثابت کرده است و به نظر می رسد حاضر است در آفریقا نیز همین کار را انجام دهد.»

پول را دنبال کنید

«ارتش سایه» مسکو نقش خود را در این دو منطقه جنگی در هم آمیخته است، و در یک عملیات استخدام گسترده جوانان ناامید سوری را می‌ فریبد تا به عنوان مزدور در لیبی بجنگند.

در تعدادی از فایل‌ های صوتی و نوشته ها، یکی از مقامات حزب ملی جوانان سوریه، از جوانان خواست تا ثبت نام کنند تا به عنوان مزدور تحت نظارت گروه واگنر خدمت کنند.

او به کسانی که داوطلب نگهبانی از تاسیسات در لیبی هستند حقوق ماهانه معادل ۱۰۰۰ دلار و به افرادی که داوطلب پیوستن به گروه های جنگی هستند ۱۵۰۰ دلار پیشنهاد می‌کند؛ علاوه بر این در صورت کشته یا ناپدید شدن آنها در عملیات به خانواده های آنان غرامت می‌دهد.

روزنامه الشرق الاوسط در فوریه گزارش داد که ارتش روسیه در حال جذب جوانان از دوما - مکانی که گفته می‌ شود توسط ارتش سوریه و متحدان روسی آن در آوریل ۲۰۱۸ مورد حمله سلاح های شیمیایی قرار گرفت - و آنها را با مبالغ زیادی پول فریب می‌دهد.

هواپیماهای روسی اعضای گروه واگنر و تجهیزات نظامی را از پایگاه هوایی خود در حميميم در سوریه به بنغازی لیبی منتقل کرده و می‌ کنند.

در همین حال، کرملین در حال پر کردن صندوقهای بانک مرکزی موازی که از حفتر و ارتش ملی لیبی حمایت می‌ کند بوده است.

تحلیلگران سازمان ملل گفتند که شرکت دولتی روسی گزناک معادل ۷/۱۱ میلیارد دلار پول تقلبی لیبی را بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ به بانک مرکزی وابسته به حفتر تحویل داده است.

وزارت امور خارجه ایالات متحده در یک بیانیه در ۲۹ مه اعلام كرد: «این حادثه بار دیگر لزوم توقف اقدامات بد خواهانه و بی ثبات کننده روسیه در لیبی را نمایان می‌ سازد.»

نفر بعدی کیست؟

ناظران می‌ گویند که بدیهی است که پوتین و همدستانش در حال گسترش عملیات گروه واگنر در سراسر جهان هستند، اما برای مسکو درگیری‌ها در سوریه و لیبی به دلایل مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

واگنر عملیات نظامی خود را در کشورهایی انجام می دهد که برای کرملین منافع استراتژیک و ژئوپلتیک دارند.

تالگات ایسماگامبت اف، تحلیلگر سیاسی از آلماتی که قبلاً در انستیتوی مطالعات استراتژیک قزاقستان کار می کرد، گفت که سوریه یک مکان استراتژیک مهم برای روسیه به شمار می‌ رود زیرا دسترسی به تمام مدیترانه شرقی را فراهم می کند و به عنوان دروازه ای برای کل خاورمیانه عمل می‌کند.

او گفت پس از آنکه رژیم روسیه در نتیجه اشغال سوریه حمایت خاورمیانه را از دست داد، کرملین توجه خود را به سمت لیبی منعطف کرد، که منافع بالقوه ژئوپلتیک و اقتصادی فراوانی دارد.

ایسماگامبت اف گفت که روسیه می خواهد در صنعت نفت لیبی سهمی داشته باشد، تا علاوه بر سود فراوان، از نفوذ ژئوپلتیکی هم بهره‌ مند شود.

او گفت: «با کنترل لیبی، پوتین قادر خواهد بود بر اوضاع اروپا تأثیر بگذارد - او می تواند بر تصمیمات ایتالیا تأثیر بگذارد یا موضع آلمان را تغییر دهد - به عبارت دیگر، او می تواند بر وضعیت کشورهایی که نفت لیبی را مصرف می‌ کنند تأثیر بگذارد.»

وی گفت: «لیبی همچنین مناسب است زیرا در وسط مدیترانه واقع شده است، جایی که نیروهای دریایی روسیه می‌توانند مستقر شوند.»

ژنرال جف هاریگیان، فرمانده نیروی هوایی ایالات متحده در اروپا و آفریقا، گفت: «اگر روسیه پایگاه های سواحل لیبی را تصاحب کند، گام منطقی بعدی این است که آنها می توانند این مناطق را برای مدتی طولانی غیر قابل دسترسی اعلام کنند.»

«اگر آن روز فرا برسد، نگرانی های امنیتی بسیار واقعی در جبهه جنوبی اروپا ایجاد خواهد کرد.»

احتمالات در آسیای میانه

گروه واگنر برای اولین بار در سال ۲۰۱۴ در شرق اوکراین ظهور کرد، جایی که پرسنل نظامی سابق روسیه - که «داوطلبان» مسکو لقب گرفته بودند - به صفوف نیروهای جدایی طلب طرفدار روسیه پیوستند که در نهایت منجر به الحاق غیرقانونی کریمه شد.

در ابتدا، این گروه صفوف خود را با نظامیان سابق و بدنام، اراذل و اوباش و محکومانی که به دنبال پول و ماجراجویی بودند پر می‌کرد، اما با گذشت سالها، تاکتیک های گروه واگنر تغییر کرده است.

در پی عملیات کرملین در اوکراین، سوریه و لیبی، علاوه بر نقاط جنگی دیگر، احتمال ظهور مزدوران روسی در آسیای میانه، زنگ خطر را به صدا درآورده است.

سرلشکر داورن اسپانوف، افسر بازنشسته ارتش قزاقستان در آلماتی گفت: «اگر کشوری که روسیه در آن منفعتی دارد و آن را شریک خود می‌خواند، شروع به انجام کارهایی کند که با منافع ژئوپلتیک مسکو مغایرت داشته باشد، مهمانان ناخوانده‌ای ممکن است در آن کشور ظاهر شوند.»

ناظران می گویند آسیای میانه، به عنوان منطقه‌ ای که همواره مورد علاقه روسیه بوده است، در حال حاضر با مرحله منفعلانه‌ ای از جنگ ترکیبی که مسکو به راه انداخته، روبرو است.

آیدار امربایف از آلماتی، مدیر مرکز علوم سیاسی کاربردی و مطالعات بین المللی قزاقستان، گفت که این تلاشها را می توان در قرقیزستان مشاهده کرد، جایی که در جریان انقلاب های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰، کرملین به دنبال تأثیرگذاری بر فرآیندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بود.

او گفت: «در حال حاضر قزاقستان... در حال تجربه مرحله منفعلانه ای است که اوکراین قبل از سال ۲۰۱۴ طی کرده بود، زمانی که روسیه در تلاش بود تا روندهای مختلف را در اوکراین تحت تأثیر قرار دهد.»

اسپانوف، افسر بازنشسته ارتش قزاقستان، این احتمال را که مزدوران واگنر بتوانند از یک کشور آسیای میانه سر در بیاورند رد نمی‌کند.

او گفت: «چنین سناریویی محتمل است مثلاً اگر کشوری در این منطقه تغییری بنیادی در ... سیاست خود بدهد... با کشورهای غربی همکاری کند و همانطور که در اوکراین رخ داد، و خود را از نفوذ مسکو رها سازد.»

[کانات آلتینبایف از آلماتی در تهیه این گزارش سهیم بوده است]