اوکراین پرونده کیفری را علیه ١٥ تن از متهمان مزدور گروه واگنر، که یک پیمانکار نظامی خصوصی روسی است، از جمله علیه سه شهروند قرقیزستان تشکیل داده است که گفته می شود در کنار جدایی طلبان در شرق اوکراین جنگیده اند.

دفتر دادستانی کل اوکراین در روز ٧ مرداد اظهار داشت که جنگجویان خارجی از سال ١٣٩٣ «در درگیری های نظامی علیه اوکراین در قلمروی موقتاً اشغال شده در مناطق دونتسک و لوهانسک شرکت داشته اند.»

بنا به گفته این دفتر، افرادی که تحت بازداشت هستند در واحدهای مختلف نیروهای غیرقانونی روسیه «خدمت کرده اند».

این واحدها مشخصاً شامل گردان ١٤ ویژه پریزارک، هنگ ١١ تفنگداران موتوری مستقل وستوک و تیپ ٥ تفنگداران موتوری اپلوت، همگی متعلق به گروه واگنر بودند.

این دفتر در بیانیه ای گفت، بر اساس کنوانسیون ژنو، این مظنونان «مزدور تلقی می شوند و اقداماتشان موجب نقض کنوانسیون بین المللی مقابله با بکارگیری، استفاده، تأمین بودجه و آموزش مزدوران است که در ١٤ شهریور ١٣٧٠ توسط مجمع عمومی [سازمان ملل متحد] به تصویب رسید.»

سرویس امنیتی اوکراین (اس‌بی‌یو) این پرونده ها را بررسی خواهد کرد.

مزدوران متهم شده گروه واگنر احتمالاً به حبس ابد همراه با ضبط اموال محکوم می شوند.

تهدیدی برای امنیت در آسیای میانه

دویچه وله گزارش داد که سازمان های اطلاعاتی اوکراین اولین بار در اردیبهشت ١٣٩٣ در شهر دونباس از فعالیت های گروه واگنر در حمایت از جدایی طلبان مطلع شدند.

در مهرماه ١٣٩٦، واسیل هریتساک، رئیس وقت سرویس امنیتی اوکراین، گفت که جنگجویان واگنر در خرداد ماه ١٣٩٣ در نابودسازی یک هواپیمای حمل و نقل نظامی «آی‌آی-۷۶» در شرق اوکراین و در هنگام حمله به فرودگاه دونتسک و در عملیات رزمی در ناحیه دبالتسفه اوکراین نقش داشته اند.

به گزارش دویچه وله، گروه واگنر اعضایی را نه تنها از سراسر روسیه بلکه از میان ساکنان شرق اوکراین که تجزیه طلبان کنترل این مناطق را در دست دارند، به خدمت گرفته است.

با این حال، یکی از پرسنل سابق ارتش در آلماتی می گوید که نیروهای استخدام کننده مسکو با بهره گرفتن از شرایط اجتماعی - اقتصادی دشوار منطقه، جوانان آسیای میانه را که به شدت نیازمند کسب درآمد بودند، جذب کردند.

داورن اوسپانوف، سرگرد بازنشسته ارتش قزاقستان که اهل آلماتی است، گفت: «حقوق پرداختی آنها خیلی خوب است، به همین دلیل فرصتی عالی برای مردان بیکاری است که بسیاری از آنها امیدشان را به حل مشکلات مالی خود و سروسامان دادن به زندگی شان از دست داده بودند.»

او گفت که تاکتیک هایی که گروه واگنر برای جذب نیرو استفاده می کند شبیه تکنیک های تروریست های «دولت اسلامی» (داعش) است. به عنوان مثال، هر دو گروه جوانان فقیر را با پول فریب می دهند و در فضای آنلاین به دنبال داوطلبان مستعد جذب شدن می گردند.

اوسپانوف گفت: «امروزه به دلیل آنکه میزان بیکاری در کشورهای آسیای میانه به خاطر همه گیری افزایش یافته است، گروه واگنر نسبت به قبل، تهدید بزرگتری برای امنیت منطقه به شمار می رود.»

غیرت عثمان علیف، استاد دانشگاه و سرهنگ دوم ذخیره پلیس اهل بیشکک، معتقد است جرمی که شهروندان قرقیز دستگیر شده در اوکراین به آن متهم می شوند، بسیار جدی است.

عثمان علیف گفت: «اگر گناهکار بودن این شهروندان قرقیز ثابت شود، آنها نمی توانند روی حمایت دولت خود حساب کنند؛ چرا که طبق قانون اساسی ما، چنین وضعیتی می تواند دلیلی برای لغو تابعیت قرقیزی باشد.»

او افزود با این حال اگر اوکراین آنها را به قرقیزستان برگرداند، در اینجا به ١٢ سال زندان محکوم می شوند.

قرمانبک علیف، یکی از فعالان حقوق بشر اهل اوش، قرقیزستان، گفت که اتهاماتی که متهمان قرقیز در اوکراین با آنها مواجه هستند، معادل با تروریسم است.

او گفت: «آنها در آنجا برای پول جنگیدند و خون کسانی را که از خاک خود دفاع می کردند، ریختند.» «اگر تروریست نیستند، پس چه هستند؟»

علیف گفت که گروه واگنر، که یک شرکت روسی است، خودش غیرقانونی و در اصل یک سازمان تروریستی است که در کشورهای دیگر عملیات جنگی انجام می دهد.

علیف با اشاره به اعضای گروه واگنر گفت: «آنها زندگی مخالفان و همچنین مردم خود را برای تحقق اهداف سیاسی کرملین نابود می کنند.»

هدف قرار دادن بلاروس

وقایع اخیر در فضای پس از اتحاد جماهیر شوروی نشان می دهد که ممکن است گروه واگنر در حال اجرای نیرنگی تازه باشد.

بلاروس در روز ٩ مرداد گزارش داد که پرونده کیفری را علیه مزدوران روسی تشکیل داده است. این مزدوران به جرم توطئه به منظور ایجاد بی‌ثباتی در کشور در آستانه انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده در روز یکشنبه (١٩ مرداد)، دستگیر شده بودند.

الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس، در طی چند سال گذشته و با وجود فشار روسیه، اتحاد کامل با مسکو را نپذیرفته و به دنبال تقویت روابط با غرب بوده است.

با این حال، بلاروس در برنامه ریزی استراتژیک روسیه جایگاه اصلی را به خود اختصاص داده و شاید برای روسیه مهمتر از هر کشور همسایه دیگری به غیر از اوکراین باشد.

روسیه منافع زیادی در بلاروس دارد؛ چرا که مسکو تقریباً تمام نفت و گازش را در اختیار مینسک می گذارد. اما در سال جاری، بلاروس به منظور کاهش وابستگی خود به منابع هیدروکربن روسیه به خرید نفت از نروژ، عربستان سعودی، آذربایجان، و ایالات متحده پرداخت و این مسئله باعث خشم ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، شد.

اوسپانوف، سرگرد سابق ارتش قزاقستان، گفت مطمئناً گروه واگنر می توانسته مأموریتی برای ایجاد بی ثباتی در بلاروس انجام دهد؛ چرا که مسکو «قطعاً در آنجا منافع استراتژیکی دارد.»

اوسپانوف گفت: «اما لوکاشنکو که قابل پیش بینی نیست و کنترل کردن او هر روز دشوارتر می شود، خواسته های پوتین را برآورده نمی کند.»

تلاش‌های جهانی

مزدوران گروه واگنر در کشورهای مختلفی جنگیده اند و تلاش می کنند تا دستور کار کرملین را به پیش ببرند.

آنها در لیبی همچنان به حمایت از تلاش های ناموفق خلیفه حفتر، فرمانده قدرتمند ارتش، برای سرنگونی دولت لیبی، که از سوی جامعه بین المللی به رسمیت شناخته شده است، ادامه می دهند. فرماندهی ایالات متحده در آفریقا در تیر ماه تأیید کرد که عکس‌های راستی آزمایی شده نشان می دهد که آنها مین های زمینی و دستگاه های انفجاری دست ساز را در داخل و اطراف طرابلس در لیبی کار گذاشته اند، تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد را نقض کرده، و زندگی اهالی بیگناه لیبی را به خطر انداخته اند.

اعضای گروه واگنر سال ها در سوریه فعالیت داشته اند و در خط مقدم در کنار نیروهای طرفدار رژیم خدمت کرده اند. کرملین در سال ١٣٩٤ نیروهایی را برای طرفداری از بشار الاسد، رئیس جمهور سوریه، به این کشور اعزام کرد.