بغداد -- مقام‌های عراقی روز پنجشنبه (۵ مرداد) گفتند عراق یک فرد مظنون مرتبط با یکی از بزرگ‌ترین جنایات جنگی «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) -- قتل‌عام حدود ۱۷۰۰ دانشجوی نظامی در خرداد ۱۳۹۳ -- را دستگیر کرده‌اند.

عناصر داعش پس از یورش به آکادمی هوایی تکریت (اردوگاه اسپایکر)، محل آموزش هزاران دانشجوی نظامی، شیعیان و مسیحیان را از دیگر دانشجویان جدا کردند و یک به یک آنها را به‌ضرب گلوله کشتند.

سپس اجساد قربانیان را در گورهای دسته‌جمعی انداختند یا داخل رود فرات در همان نزدیکی ریختند.

وزارت کشور عراق فرد مظنون را عبدالخالق خزاعل سلطان معرفی کرد و گفت این شخص طی عملیات مشترک سرویس‌های اطلاعاتی فدرال و پلیس ضدتروریسم در سلیمانیه واقع در اقلیم کردستان عراق دستگیر شده است.

ژنرال سعد معن، سخنگوی وزارت کشور عراق، گفت سلطان در سال ۱۳۹۲ عضو داعش شده است.

معن گفت این فرد طبق اتهامات وارده «در چند عملیات علیه نیروهای امنیتی شرکت کرده ... و در قتل‌عام اردوگاه اسپایکر نیز دست داشته و یکی از مرتکبان بوده است».

دادگاه‌های عراق ده‌ها حکم اعدام علیه افراد محکوم به‌دست داشتن در این عمل بی‌رحمانه صادر کرده‌اند.

در دی‌ماه سال گذشته، ۱۴ نفر به‌دلیل دست داشتن در این قتل‌عام به اعدام محکوم شدند. در سال ۱۳۹۵ نیز عراق ۳۶ مرد محکوم به ارتکاب این قتل‌ها را به دار آویخت.

قربانیانی از فرقه‌های مختلف مذهبی

فاضل الغروی از کمیسیون عالی مستقل حقوق بشر عراق در سال ۱۳۹۶ به المشارق گفت قربانیان داعش از تمام فرقه‌های مذهبی در گورهای دسته‌جمعی این گروه یافت می‌شوند.

او گفت: «گورهای دسته‌جمعی در اردوگاه اسپایکر، طوز خورماتو و بشیر واقع در استان‌های صلاح‌الدین و کرکوک یافت می‌شود و همه قربانیان شیعه بوده‌اند».

او گفت اما این گروه به سنی‌های مخالف خود نیز حمله کرده و اجسادشان در گورهای دسته‌جمعی العالم، فلوجه و دیاله یافت می‌شود؛ از سوی دیگر، چند گور دسته‌جمعی حاوی اجساد قربانیان ایزدی نیز در سنجار یافت شده است.

غروی گفت: «کل جامعهٔ عراق در لیست حملات داعش بود».

در فروردین ۱۳۹۴ که تکریت از چنگال داعش آزاد شد، قضیهٔ گورهای دسته‌جمعی کم‌کم مطرح شد.

محمد العبودی، که در سال ۱۳۹۶ با چشمان گریان جسد پسرش کمال را پس از بیرون آوردن از یک گور دسته‌جمعی در استان صلاح‌الدین تحویل گرفته بود، گفت: «تنها هدف ما پیدا کردن جسد پسرمان بود».

پدر کمال به المشارق گفت در سال ۱۳۹۳، کمال در اردوگاه اسپایکر مشغول گذراندن آموزش‌های نظامی بوده که کل استان به دست داعش افتاده است.

عبودی گفت: «می‌دانستیم به‌دست تروریست‌ها کشته شده است چون تصویرش را در یکی از ویدیوهایی که این گروه منتشر کرده دیده بودیم. او جزء بقیه سربازانی بود که به محل اعدام منتقل می‌شدند، اما ندیدیم که اعدام شود.»

در اوایل همان سال که این گور دسته‌جمعی باز شد، عبودی یک نمونه دی‌ان‌ای به آزمایشگاه پزشکی قانونی در بغداد داد تا بتوانند آن را با صدها جسد دیگری که در محل گور یافت شده بود مقایسه کنند.

جسد کمال شناسایی و به خانواده‌اش تحویل داده شد.

عبودی گفت: «واقعاً جسدی نبود، فقط یک مشت استخوان از بین رفته»؛ اما همین باعث شد خانوادهٔ کمال بتوانند او را در محل معینی دفن کنند.

عبودی گفت: «خدا را شاکرم که کمال حالا آرامگاهی دارد و می‌توانیم هر عید به او سر بزنیم».

بازخواست داعش

در قطعنامهٔ ۲۳۷۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد مصوب ۳۰ شهریور ۱۳۹۶ از دبیر‌کل سازمان ملل متحد خواسته شده است تا با تشکیل یک تیم تحقیقاتی مستقل، از تلاش‌های داخلی برای بازخواست داعش در قبال اقداماتش در عراق حمایت کند.

در نتیجه، تیم تحقیقاتی سازمان ملل متحد برای کمک به بازخواست جنایات داعش (یونیتاد) کار میدانی خود را پنج سال پیش آغاز کرد.

این تیم با جمع‌آوری و حفظ و نگهداری شواهد اعمالی که ممکن است مصداق جنایت جنگی باشد یا حاکی از ارتکاب جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی داعش در عراق باشد، به وظیفهٔ خود عمل کرده است.

این تیم تحقیقاتی با رعایت کامل حاکمیت مستقل و صلاحیت قضایی عراق در خصوص جنایات ارتکابی در قلمرو این کشور عمل می‌کند و شامل قضات محقق عراقی و دیگر کارشناسان جنایی است که در کنار کارشناسان بین‌المللی کار می‌کنند.

در اردیبهشت ۱۳۹۸، یونیتاد تحقیقات خود را پیرامون قتل‌عام آکادمی هوایی تکریت به پایان رساند.

محققان در سال ۱۴۰۰ طی گزارشی به شورای امنیت گفتند در قتل‌عام «دانشجویان هوایی غیرمسلح و عمدتاً شیعه»، «جنایات جنگی» صورت گرفته است.

به‌گفتهٔ محققان، این جنایات، شامل «قتل، شکنجه، برخورد بی‌رحمانه و ارتکاب اعمال شنیع و خلاف شأن انسانی» هستند.