دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی که چهارشنبه (٢٨ مهر) منتشر کرد، گفت پناهجویان سوری در هنگام بازگشت با شکنجه، دستگیری‌های خودسرانه و قتل‌های بدون محاکمه قضایی مواجه شده‌اند.

در این گزارش که بر بازگشت پناهندگان سوری از لبنان و اردن در همسایگی سوریه تمرکز دارد «بدرفتاری شدید» نیروهای رژیم سوریه بین سال‌های ١٣٩٦ تا ١٤٠٠ علیه ٦٥ بازگشتجو و اعضای خانواده آنها مستند شده است.

این در حالی است که سوری‌ها همچنان در حال فرار از وطن خود هستند و گاهی اوقات خطرات فراوانی را متحمل می‌شوند. سه شنبه در حین بازرسی یک مینی‌بوس حامل مهاجران سوری توسط نیروهای اتریش در مرز اتریش و مجارستان، جسد دو مهاجر پیدا شد.

بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر، ٢١ نفر از این ٦٥ بازگشتجو با دستگیری و بازداشت خودسرانه روبه‌رو شده‌اند و ١٣ نفر گفته‌اند که شکنجه شده‌اند.

پنج مورد قتل بدون محاکمه قضایی به ثبت رسید و گزارش‌هایی از ١٧ مورد ناپدید شدن اجباری، سه مورد آدم‌ربایی و یک مورد ادعای خشونت جنسی مطرح شد.

نادیا هاردمن، محقق دیده‌بان حقوق بشر گفت: «گزارش‌های هولناک شکنجه، ناپدید شدن اجباری و بدرفتاری با پناهندگانی که به سوریه بازگشته‌اند باید به وضوح نشان دهد که بازگشت به سوریه امن نیست.»

ناامن بودن بازگشت

بر اساس گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، از سال ١٣٩٠ بیش از ٦.٦ میلیون سوری مجبور به ترک کشور خود شده‌اند و ٦.٧ میلیون نفر دیگر جزو آوارگان داخلی هستند.

اکثریت عمده این افراد – یعنی تقریباً ٥.٥ میلیون پناهنده - در کشورهای همسایه و عمدتاً در ترکیه، لبنان، اردن، عراق و مصر پناه گرفته‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر گفت پناهندگان به‌ویژه در لبنان و اردن با فشار مستقیم و غیرمستقیم برای بازگشت به سوریه مواجه شده‌اند.

هاردمن گفت: «تا زمانی که دولت سوریه مرتکب نقض گسترده حقوق بشر شود، هیچ کشوری نباید مهاجران را مجبور به بازگشت به این کشور کند.»

«پس از گذشت یک دهه، پناهجویانی که بازگشته‌اند هنوز در معرض خطر آزار و اذیت همان دولتی هستند که از دستش فرار کرده بودند.»

در دانمارک که در حال حاضر حدود ٣٥ هزار و ٥٠٠ سوری زندگی می‌کنند، سه‌شنبه طوماری که از این کشور می‌خواست سیاست خود را برای لغو اقامت برخی از پناهندگان سوری متوقف کند، به تعداد حد نصاب امضای مورد نیاز برای ارائه به پارلمان رسید.

این طومار تا روز سه‌شنبه توسط بیش از ٥٣ هزار نفر امضا شده است، درحالی‌که بررسی آن در پارلمان به ٥٠ هزار امضا نیاز داشت.

بر اساس قانون مهاجرت دانمارک، مجوزهای اقامت موقت فاقد تاریخ پایان در صورت وجود «شرایط بسیار جدی در کشور مبدأ که ویژگی آن خشونت خودسرانه و حملات علیه غیرنظامیان است» صادر می‌شود.

اما وقتی شرایط بهبود یافته تلقی شود، می‌توان آنها را لغو کرد.

ویرانی سوریه

علاوه بر خطرات شخصی که بازگشتجویان سوری با آنها روبه‌رو هستند، اقتصاد و زیرساخت‌های این کشور نیز بعد از بیش از یک دهه جنگ ویران شده است.

سازمان پی آ ایکس که یک سازمان صلح‌آفرین هلندی است در گزارشی که روز سه شنبه منتشر کرد از بروز خسارات گسترده ناشی از درگیری به سواحل سوریه خبر داد.

این سازمان اعلام کرد بر اساس تحلیل تصاویر ماهواره‌ای عمومی و تجاری در سواحل بندر بانیاس، نشت نفت از نفتکش‌های به گل نشسته، خطوط لوله زیر آب و سیستم‌های فاضلاب سواحل سوریه را به کانون خطر زیست محیطی عمده‌ای تبدیل کرده است.

در این گزارش «حملات مستقیم و تخریب زیرساخت‌های انرژی، عدم نگهداری و انجام مدیریت محیط زیست» به عنوان منابع اصلی آلودگی در مناطق درگیری ذکر شده است.

سنجش از دوری که پی آ ایکس انجام داد حاکی از افزایش نشت نفت بین سال‌های ١٣٩٨ تا ١٤٠٠ بود و مقدار نشت در مردادماه امسال به اوج خود رسید.

این سنجش اعلام کرد که در نتیجه بروز نشت که از تانکر ذخیره‌سازی نیروگاه‌های حرارتی سرچشمه گرفته است، سواحل، تپه‌ها و صخره‌های مرجانی لاذقیه به شکل قابل توجهی آسیب دیده است.

ویم زویینبورگ، نویسنده این گزارش هشدار داد خطر تکرار این سناریو یا حتی رخ دادن وضعیتی بدتر از آن زیاد است، چراکه رژیم سوریه «هیچ‌گونه منابعی» را برای ترمیم و بازسازی زیرساخت‌های قدیمی و فرسوده انرژی و آب اختصاص نمی‌دهد.

پیدا شدن اجساد مهاجران

سوری‌ها همچنان از دست وحشیگری رژیم بشار اسد و چالش‌های فراوانی که در سرزمین مادری خود با آنها روبه‌رو هستند فرار می‌کنند و گاهی اوقات برای این کار به قاچاقچیان انسان متوسل می‌شوند، اقدامی که می‌تواند پیامدهای وحشتناکی داشته باشد.

به گفته پلیس، روز سه شنبه نیروهای اتریش در هنگام متوقف کردن و جستجوی یک مینی‌بوس در مرز با مجارستان جسد دو مهاجر را کشف کردند. راننده این خودرو از محل متواری شد.

این خودروی مشکوک از مجارستان عبور کرده بود و سربازان حدود ٣٠ مهاجر درهم فشرده را در داخل آن پیدا کردند که دو نفر از آنها کشته شده بودند.

به گزارش خبرگزاری آ پی آ اتریش، همه بازماندگان مرد و بیشتر آنها اهل سوریه بودند.

این حادثه رویداد وحشتناکی را در مردادماه سال ١٣٩٤ به یاد می‌آورد که طی آن ٧١ مهاجر اهل سوریه، عراق و افغانستان که توسط قاچاقچیان انسان در پشت ون مخفی شده بودند، در اثر نبود هوا خفه شدند.

دادگاه‌های مجارستان آن قاچاقچیان را به حبس ابد محکوم کردند.