شارەزایانی عێراق بە دیارونایان وت هەر بەرپەچدانەوەیەکی سەربازیی رژێمی ئێران دوای کوشتنی فەرماندەیەکی باڵا لە هێرشێکی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئەمریکیدا، مەترسی زیادبوونی بارگرژییەکانی لێدەکەوێتەوە لەنێوان هەردوو وڵاتدا و ئێران تێیدا باجێكی گران دەدات.

دەڵێن رژێم هیچ بژاردەیەکی نییە جگە لەوەی خۆی بەدوور بگرێت لە بەرپەچدانەوە و کۆتایی بە پشتیوانییەکانی بهێنێت بۆ بریکارە هەرێمییەکانی تا دەستبکات بە دانوستان لەگەڵ ئەمریکا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی.

یەکشەممە (5 کانونی دووەم)، عەمید حسێن دەهقان، راوێژکاری سەربازیی رابەری ئێران، ئایەتوڵا خامنەیی، بە سی ئێن ئێنی وت وەڵامی سەربازییان دەبێت بۆ هێرشەکەی ئەمریکا کە فەرماندەی هێزی قودسی سوپای پاسداران، قاسم سولەیمانی، کوشت.

دەهقان بە سێ ئێن ئێنی وت: "بەدڵنیایەوە وەڵامدانەوەکە سەربازی دەبێت دژ بە پێگە سەربازییه‌كان."

خامنەیی خۆی بەڵێنیدا "تۆڵەی تووند" بکرێتەوە دوای هێرشەکەی ئەمریکا هەینی.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا مایك پۆمپیۆ وتی پێدەچێت ئێران هەوڵبدات هێرشبکاتە سەر هێزەکانی ئەمریکا.

لە لێدوانێكیدا بۆ فۆکس نیوز کە هەینی پەخشکرا وتی: "پێمانوایە ئەگەرێکی درووست هەیە ئێران هەڵەبکات و بڕیاربدات دوای هەندێك لە هێزەکانمان بکەوێت لە عێراق یان سەربازەکانمان لە باکوری سوریا. ئێران هەڵەیەکی زۆر گەورە دەکات بکەوێتە دوای ئەوانە."

ئەمریکا نزیکەی 60,000 سەربازی هەیە لە هەرێمەکە، كه‌ 5,200 لەوانه‌ لە عێراقن. واشینتۆن فەرمانیدا هەزاران سەربازی دیکە بنێرێته‌ خۆرهەڵاتی ناوه‌ڕاست هەینی دوای کوشتنی سولەیمانی.

پۆمپیۆ وتی: "خۆمان ئامادەدەکەین بۆ هەموو جۆرە وەڵامدانەوەیەك"، بە هێرشی ئینتەرنێتیشەوە.

سەرۆکی ئەمریکا دۆناڵد ترەمپ شەممە هۆشداریی دا کە ئەمریکا 52 شوێنی لە ئێران دەستنیشانکردووە بۆ لێدان "بەخێرایی و زۆر تووندی" ئەگەر ئێران هێرشبکاتە سەر سەربازان و کەلوپەله‌كانی ئەمریکا.

ترەمپ وتی ئەمریکا سولەیمانیی کوشت چونکە پلانی داڕشتبوو "دەستبەجێ" هێرشبکاتە سەر فەرمانبەرانی ئەمریکا لە بەغدا و وتی دەبوو "چەندین ساڵ لەمەوبەر" بکوژرایە.

وەزیری دەرەوەی ئەمریکا مایك پۆمپیۆ هەینی وتی: "چالاکانە پیلانی داده‌نا بۆ ئەنجامدانی چالاكی لە ناوچه‌كه‌ -- چالاکییەکی گەورە، وەك خۆی له‌قه‌ڵه‌می دا -- كه‌ ژیانی دەیان ئەمریکی، ئه‌گه‌ر سەدانیش نه‌بوایه‌، دەخستە مەترسییەوە."

ده‌رباره‌ی پیلانەکەی سولەیمانی، پۆمپیۆ وتی: "دەمانزانی ئه‌نجامده‌درێت. ئەمە هەڵسه‌نگاندنێك بوو لەسەر بنەمای هەواڵگری کە پاڵنەری پرۆسەی بڕیاردانمان بوو."

ره‌وانبێژیی ئێران راستی دەشاریتەوە

ئێران پلانی هەبوو هێرشبکاتە سەر پێگەکانی ئەمریکا لە عێراق و لەهەمانکاتیشدا هەوڵیدەدا پلانێك بۆ ئاشتی بفرۆشێت بە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، کە به‌گوێره‌ی وەزیری دەرەوەی ئێران، جەڤاد زەریف، "بۆ پاراستنی هەرێمەکە بوو لە رۆخی وێرانکاریدا".

سەرۆکی ئێران حەسەن روحانی لە کۆبوونەوەی گشتی نەتەوە یەگرتووەکاندا لە ئەیلول پلانەکەی راگەیاند لەژێر ناوی هەوڵی ئاشتیی هورمزدا و داوای لە وڵاتانی کەنداویش کرد بەشداربن، بە سعودییەشەوە.

لە وتارێكی 10 تشرینی یەکەمدا لە رۆژنامەی ئەلرەئی کوەیتی، زەریف وتی هەوڵەکە پێشکەشکردنی هه‌لێك بوو بۆ "بەرفراوانکردنی ئەمنییەت" و هاوکاری نێوان ئێران، سعودییە، عێراق، عومان، ئیمارات، کوەیت، قەتەر و بەحرەین.

زەریف وتی هاوکارییەکان دەکرێت بواری جیاواز له‌خۆبگرێت، وه‌ك پەیمانی ئاشتی هەرێمی، رووبەڕووبوونەوەی تیرۆریزم و هێرشی سەر ئینتەرنێت و وزە و ئازادیی ده‌ریاوانی.

زەیف لە وتارەکەیدا وتی: "بۆ پاراستنی هەرێمەکە لە گه‌یشتن به‌ رۆخی وێرانکاری، هەستدەکەین گفتوگۆیه‌كی نوێ پێویستە لە هەموو کاتێکی دیکە زیاتر."

ئەندام پەرلەمانی پێشووی عێراق، میسال ئالوسی وتی سەرباری لێدوانە گشتییەکانی لەسەر ئاشتی و ئارامی لە هەرێمەکە، ئێران میلیشیا عێراقییەکانی پڕچەککردووە لەگەڵ بریکارەکانی دیکەی لە هەرێمەکە لەڕێی پێدانی چەكی بچوك و موشەکی کەم مەوداوه‌.

بە دیارونای وت ئێران پلانی هەبوو "رێنمایی ئەو بریکارانەی بکات بە موشەك هێرشبکەنە سەر ئەمریکیەکان و هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی کە لەسەر داوای حکومەتی عێراق لە عێراق هەڵدەسوڕێن."

وتی پیاوانی ئه‌و میلیشیانه‌ی سەربە رژێمی ئێرانن بۆ دەسکەوتی ماددی "دەبێت بزانن بەدڵنیاییەوە ئەم رژێمە بەرەو چاڵی بێبنیان دەبات و دەیەوێت عێراق ببێتە شانۆی شەڕێکی کراوە کە تەنیا ماڵوێرانی بۆ عێراقییەکان دێنێت".

سزاكان و ئابورییه‌كی خراپ رژێمیان لاوازکردووە

شارەزای ستراتیژی عەلا نەشوع وتی ئابوری ئێران زۆر خراپە لە دەرئەنجامی سزاكاندا و رژێم هەستی بە فشارەکانی کردووە.

وتی ئێرانییەکان باجێكی گران دەدەن بەهۆی رێژەی زۆری بێکاری و زیادبوونی هەژارییه‌وه‌. دەرئەنجام رژێم خۆی لەژێر فشاری تووڕەیی شەقامدایە بەهۆی سیاسەتەکانییەوە کە هاونیشتمانیان رۆژانە به‌ده‌ستییه‌وه‌ دەناڵێنن.

نەشوع وتی رژێم دواجار بەهۆی ترسییه‌وه‌ لە "کەوتنێكی حه‌تمی" خۆی ناخاتە بەر مەترسی جەنگێکی راستەوخۆ لەگەڵ ئەمریکا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، چونکە زۆر لاوازترە لەوەی بژاردەیەکی لەوجۆرە هەڵبژێرێت.

وتی رژێمی ئێران "زۆر باش دەزانێت ئەمریکا لەڕووی سەربازییەوە چەندە باڵادەسترە" لەسەر بابەتی کوشتنی سولەیمانیش وەڵامدانەوەی هەر رەفتارێکی شەڕانگێز "زۆر سەخت دەبێت و باجه‌كه‌ی بۆ رژێم زۆر گه‌وره‌ ده‌بێت".

وتی ئێران دەبێت بچێتە ژێر باری داواکان بۆ هێربوونەوە و بێتە سەر مێزی گفتوگۆ، دەبێت نیەتی باشیش نیشانبدات "بۆ راوەستاندنی دەستوەردانەکانی و پشتیوانیكردنی میلیشیاکان کە مەترسین لەسەر ئەمنییەتی وڵاتانی دراوسێ و ئاسایشی كه‌شتیه‌وانی لە ئاوە هەرێمییەکاندا."

هێزەکانی ئەمریکا ئەمنیەتی عێراق پتەودەکەن

ئالوسی وتی :"ئێران دەوڵەتێکی تەڵەکەبازە و ئەگەر چڕكردنه‌وه‌ی بارودۆخه‌كه‌ هەڵبژێرێت ئەوە دەبێت تەنیا لەڕێی بریکارە دەرەکییەکانییەوە بیکات،" چونکە رژێمەکە ناتوانێت هێز و سەرچاوە ئێرانییەکان لە شەڕێکی لەوشێوەیەدا بەکاربێنێت.

وتی کۆمەڵگەی نێودەولەتی دەبێت سزای رژێمی ئێران بدات بۆ رەفتارە شەڕانگێزییەکانی بە راستەوخۆ بێت یان بە ناڕاستەوخۆ.

وتیشی: "هەروەك چۆن ئەمریکا توانی سولەیمانی بکوژێت و پلانە تیرۆریستییەکان لە عێراق پوچەڵبکاتەوە، دڵخۆشدەبین بە هەر رێکارێکی ئیدارەی ئەمریکا بەیەکەوە لەگەڵ وڵاتانی دیکەی جیهان بۆ کەمکردنەوەی هەژمون و کاریگەریی رژێمی ئێران."

ئالوسی وتی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراقن بۆ پتەوکردنی تواناکانی هێزە ئەمنییەکانی عێراق دژ بە تیرۆریزم.

وتی دۆستایەتی عێراق و ئەمریکا لەژێر رۆشنایی رێکەوتنێکدایە کە پەیوەندی نێوانیان و مانەوەی هێزەکانی بە یاسایی کردووە.

وتیشی: "[هێزەکانی ئەمریکا] پێشوازییان لێدەکرێت چونکە گەلی عێراق پێویستی بە پشتیوانییانە دژبە تیرۆریزم و مانەوەی سەروەریی وڵات و سەربەخۆیی لەدەست هێزە دەرەکییەکان."