Wezareta Çavkanîyên Avê ya Îraqê Îran bi binpêkirina yasayên navdewletî gunehbar kir ji ber qutkirina ava du rûbarên ku tên çemê Diclayê li bakurê Îraqê.

Di daxuyanîyekê de roja 19ê Tebaxê, wezaretê got ku wê kêmbûneke girîng di qebareya ava ji Îranê di çemên Sîrwan û Zabê Jêrîn re diherike Îraqê tomar kiriye.

Sîrwan avê dide yedekên bendava Derbendîxanê, û Zabê Jêrîn avê dide bendava Dokan li parêzgeha Sulêmanî.

Wezaretê teqez kir ku qeberaya avê ya ji Îranê diherike bendava Derbendîxanê bo heft metrên sêcar di çirkeyekê de kêm bûye, ku berî aniha 45 metrên sêcar bû di çirkeyekê de.

Wezaretê got ku ava Zabê Jêrîn bo du metrên sêcar di çirkeyekê de daketiye, ev jî tê wateya ku av bi temamî hatiye birîn.

Binpêkirina yasayê navdewletî

Îranê berê hinek ava çemê Zabê daye Gola Urmiyê, ya ku dikeve nava xaka Îranê de, û berê beşek ji ava çemê Sîrwan daye projeyên avdanê yên li herêma Sarpol-e Zeheb li parêzgeha Kermanşah, li gorî raportine rojnamevanî.

Wezaretê got ku "ev yek binpêkirineke eşkere ye ji yasayên navdewletî re", ku ew rê nadin ku av ji çemekî bo çemekî din were veguhestin eger ev yek ziyanê bigihîne beşên mayî ji çem.

Wezaretê got ku di vê rewşê de, vê guhertinê ziyan gihandiye deverên li nêzî çem ên xwartir li Îraqê.

Rêkar û reftarên Îranê dê sektorê çandinîyê yê Îraqî biêşîne, û dê bi awayekî rasterast bandorê li gundên li nêzî hewzên çem ên diçin bendava Derbendîxanê bikin, ji ber ku herikîna ava çem hatiye birîn, peyvdarê wezaretê Awûn Diyab ji Diyaruna re ragihand.

Wî daxuyand ku herwiha dê bandor li astên ava yedek di bendavê de -- oku yek ji bendavên herî girîng e li Îraqê, û ava digihîne deverên berfireh di mehên hevînê de -- jî bibe.

Wî hişyarî da ku dibe ev yek bandoreke xerab li demsala çandinîyê di havîna berê de bike, ji ber ku rûberên berfireh ên zevîyên çandinîyê li ber ava di bendavan de tê embakirin tên çandin, ku dibe ew bendav baş hewcedarîya wan zevîyan neqedînin eger qutkirina avê berdewam be.

Diyab daxuyand ku dê rewş kambaxtir be eger demsala zistana werê zuha be, weke ku texmînên heyî dibêjin.

Birêveberê bendava Derbendîxanê Rehman Xanî ji Diyaruna re ragihand ku dê qutkirina avê bandoreke xerab li bandavê bike ji ber ku ew kehrebeyê berhem dike, û dê bihêle ku asta avê di Gola Hemrînê de û herwiha di Bendava Diyalayê de kêm bibe.

"Cenga avê" li dijî Îraqê

Reftarên Îranê mîna lidarxistina "cengeke avê" li dijî Îraqî ne, Heyder Esed, serokê Hevgirtina Giştî ya Komelên Ko-operatîvên Çandinîyê li Îraqê wiha got. Wî bang li hikûmetê kir ku fişarê li Îranê bike bo pişk û parên Îraqê ji avê berde.

"Êdî sektorê çandinîyê yê Îraqî gihiştîye qonaxa xwetêrkirinê di gelek berhemên kiştûkalî de, bi taybetî genim," wî got.

Esed dîyar kir ku Îraqîyan texmîn dikiri ku ew dê dora 20 milyon dunem zevîyên çandinîyê di demsalên tên de biçînin, ku 80% ji wan li nêzî çemê Diclayê ne, û yên mayî li nêzî çemê Feratê ne.

Wî got ku dibe qutkirina avê û astên nizim ên yedeka avê di bendavên Îraqî de bandoreke nerênî li van planan bikin.

Wî got ku cotkarên Îraqî, nemaze yên ku genim diçînin, ku berhemeke stratîjî ya serekî ye, armanca raqteqîn a polîtîkayên kêmkirina herikîna avê bo Îraqê ne.

Wî daxuyand ku cotkarên genim diçînin karî di demsala borî de 5.5 ton genim berhem bikin, ku bi vê yekê ew welatê xwe dighînin asta xwe-têrkirinê û diravên biyanî yên hikûmeta Îraqî bi hewcedarî wan e bo anîna genim diparêzin.