Tîmên bijîşkî yên Xûzeyên Sipî, yên bi hevkarî ligel rêxistinên mirovî yên cihêreng yên li bakurê Sûrîyayê kar dikin, gelekî kar dikin bo rêgirtin li ber belavbûna vayrûsa Koronayê (COVID-19) ya nû ya berbelav, çalakgerekî xwecihî got.

Ligel alîkarîya ji alîyê xwebexşên ciwan, wan dest pê kiriye tedbîrên parêzî pêk tînin, endamê Xûzeyên Sipî Xalid Xetîb ji Diyaruna re ragihand.

Wî got ku di nav van tedbîran de paqijkirina deverên giştî yên sereke û zêdekirina asta hişyarîyê derbarê vayrûsê û çawanîya nehiştina belavbûna di nava niştecihên xwecihî û bêwaran de.

Xetîb got ku tedbîrên seretayî daxwazên girtina fêrgeh û zanîngeh, kêmkirina saetên vekerina bazarê û sînorkirina karê qehwexane û xwaringehan, ku bi tenê xwarinan bigihînin, dihundirînin.

Wî anî ziman ku tevger ji deverekê heta devereke din tenê bo haletên pêwîst heye, û teqezî hatiye kirin ku serdanên civakî divê rawestin, bi taybet li kampên bêwarîyên yên mişt niştecih.

Wî got ku ev tedbîr li parêzgeha Idlibê û li derdora parêzgehên Hema û Helebê berdewam in.

Wî got ku tîmên berevanîya sivîl (Xûzeyên Sipî) û xwebexş dest bi kampanyayên hişyarîyê yên giştî kiriye û sazemenîyên civîl, fêrgeh û zanîngehan, meydanên giştî û kampên bêwarîyê paqij dikin.

Ev tedbîrên parêzî ji ber tirsa ku vayrûsa Koronayê dê li herêmê belav bibe, herêma ku bûye mişt niştecih bûye piştî pêlên bêwarîyê yên li pey hev yên ji ber êrîşên asmanî û bombebarandina rejîma Sûrî û Rûsî.

Xetîb got ku sehkirina pileyên germahîyê li xalên derbasbûnê tên pêkanîn daku li berjengan bigerin, lê destnîşan kir ku ti halet li herêma Idlibê heta aniha nehatine tomarkirin.

Roja Yekşemê (22yê Adarê) haleta yekem ya bi vayrûsa Koronayê ketiye ragihand.

Xetîb got ku çar kesên dibe ku berjengên nexweşîyê li wan xuyane ber bi cihê cudakirinê ve li nexweşxaneya Atmayê hatin guhestin li parêzgeha Idlibê ya bakurî.

Wî got ku di heman demê de, kar berdewam e daku cihekî cudakirinê li nexweşxaneyeke meydanî ava bikin ku dê 50 konan bihundirîne û dikare ku 200 nexweşan derman bike.

Taqîkirin dê di çend rojan de dest pê bikin

Taqîkirina vayrûsa Koronayê dê di çend rojan de li bakur û rojavayê Sûrîyayê dest pê bike, Rêxistina Tendirustîyê ya Cîhanî roja Duşemê got.

Komên alîkarîyê hişyarî dan derbarê şert û mercên li herêma Idlibê -- cihê ku hejmareke mezin ji xelkê di konên bêwarîyê û malên demkî de dijîn û paqijîya tê xwestin lê kêm e-- bi awayekî taybet "amade ye ji êşa berbelav re, AFP ragihand.

Divê dora 300 komên teşxîskirinê lêkolînxaneyan werin dan li bajarê Idlibê roja Çarşemê û "di pişt re divê di demeke kurt de taqîkirin dest pê bike", peyvdarê WHO Hedinn Halldorsson got.

Wî anî ziman ku 2,000 taqîkirin ên din dê werin dan dema ku pêkan be.

Teknîkî li Idlibê yên hatine rahênankirin daku alav û lêkolînxaneyan bi kar bînin li Turkîyaya hevtixûb gelekî amade ne daku alîkarîyê bikin eger hewcedarî hebe.

Wî got ku weke beşekî ji plana bersivdayîneke berfirehtir ji bo herêmê, sê nexweşxane ligel yekîneyên guhdana çirûpir hatin amadekirin.

Heta 1,000 karmendên di warê guhdana tendirustî hatine heşdkirin û daneke nû ya pêdivîyên parastinê, di nav de 10,000 rmaskên neştergerîyan û 500 mask henasekêşê divê di vê heftîyê de bigihin.

WHO ''gelekî nîgeran e''

"WHO gelekî ditirse ji ber dibe ku bandora COVID-19 li ser bakur û rojavayê Sûrîyayê hebe," Halldorsson got. "Xelkên bêwar (li wê deverê) di şert û mercinan de dijîn ku dihêlin pêkan be ku ew bi intîhaba henasedanê bikevin."

UNICEF roja Pêncşemê hişyarî da ku dibe ku bi sed hezaran xelk li bakur û rojavayê Sûrîyayê bêtir rastî rîska ku bi nexweşîya vayrûsa Koronayê a nû bikevin ji ber gelek caran li pey hev dabîkirina ava sereke qut dibe.

Misty Buswell ji Komîteya Rizgarkirinê ya Navdewletî roja Duşemê got ku şert û mercên jîyanê yên kambax li Idlibê "yên hiştin ku bi sed hezaran xelk bikevin rewşeke tendirustîyê ya xerab de, lewra gelekî pêkan e ku bi nexweşîyê bikevin".

"Gengaz e ku nexweşî di nav niştecihan de li Idlibê belav bûbe", wê di daxuyanîyê de ragihand.

Wê hişyarî da ku her 85 êrîşên ku swênkarên tendirustî armanc dikirin sala par hiştin ku bêtir pêkan be ku herêm rastî xeterîyê were.

"Piranîya nexweşxaneyên ku hîn vekirî ne nikarin hewcedarîyên tên xwestin pêk bînin," Buswell got.