حزانو، سوریه - ابراهیم عثمان در یک شب سرد زمستانی در بهمن‌ماه ١٣٩٨ برای نماز از خانه بیرون رفت و وقتی به خانه برگشت نوزاد دختری را در آغوش داشت که تنها چند ساعت پس از تولدش جلوی درب مسجد روستا رها شده بود.

او که ٥٩ ساله و ساکن روستای حزانو واقع در شمال‌غرب سوریه تحت کنترل مخالفان است، گفت: «او را به خانه بردم و به همسرم گفتم: «برایت هدیه‌ای آوردم».

او نام نوزاد را هبه‌الله به معنای هدیهٔ خداوند گذاشت و تصمیم گرفت او را مثل یکی از اعضای خانوادهٔ خود بزرگ کند.

به‌گفتهٔ مقامات در سوریهٔ جنگ‌زده کودکان در جلوی مساجد، بیمارستان‌ها و حتی زیر درختان زیتون رها می‌شوند چراکه بیش از ١٢ سال درگیری به آتش فقر و ناامیدی دامن زده است.

بنا به اعلام گروه «سوری‌های خواهان حقیقت و عدالت» مستقر در واشنگتن که موارد نقض حقوق بشر را در این کشور ثبت می‌کند، قبل از شروع جنگ در سال ١٣٩۰ «تنها چند مورد رها کردن کودکان» به‌طور رسمی ثبت شده بود.

با این حال، این گروه در گزارش اسفندماه گذشته اعلام کرد در فاصلهٔ اوایل سال ١٤۰۰ تا اواخر سال ١٤۰١، بیش از ١۰۰ کودک رهاشده - که ٦٢ تن آنها دختر بودند - در سراسر کشور پیدا شدند و برآورد کرد که رقم واقعی بسیار بالاتر باشد.

این گروه گفت از زمان آغاز درگیری و به‌دلیل «پیامدهای اجتماعی و اقتصادی جنگ» که بر مناطق تحت کنترل رژیم و تحت کنترل مخالفان تأثیر می‌گذارد، «تعداد آنها به‌طور چشمگیری افزایش یافته است».

این گروه به عواملی از جمله فقر، بی‌ثباتی، ناامنی و ازدواج کودکان، در کنار سوءاستفاده جنسی و بارداری خارج از ازدواج اشاره کرد.

اگرچه فرزندخواندگی در سراسر سوریه ممنوع است، عثمان از مقامات محلی درخواست کرده است اجازهٔ بزرگ کردن هبه‌الله را به او بدهند.

او در حالی که اشک می‌ریخت، گفت: «به فرزندانم گفتم اگر بمیرم، باید بخشی از ارث من به او هم برسد»، با اینکه او جزو اعضای خانواده نبوده است.

این کودک سه ساله اکنون او را «پدربزرگ» خطاب می‌کند.

عثمان گفت: «او تنها کودکی معصوم است.»

افزایش رها شدن کودکان

ظاهر حجو، یکی از مقامات وزارت بهداشت گفت در ١۰ ماه اول سال گذشته ٥٣ نوزاد رهاشده در مناطق تحت کنترل رژیم ثبت شده‌اند که ٢٨ تن آنها پسر و ٢٥ تن دختر بوده‌اند.

مددکاران اجتماعی در مرکز اصلی کودکان رهاشده در استان ادلب که تحت کنترل مخالفان است، به نوزادان کوچکی رسیدگی می‌کنند که در گهواره‌هایی ساده محکم در داخل پتو پیچیده شده‌اند. برخی از این گهواره‌ها با رنگ بنفش یا روبان تزئین شده بودند.

زنی در اتاقی با دیوارهای ساده با یک دستش نوزادی را تکان می‌داد تا بخوابد و با دست دیگرش به نوزاد دیگری شیر می‌داد.

فیصل الحمود، رئیس برنامه‌های این مرکز گفت یکی از نوزادان دختری که تحویل گرفته بودند در زیر درخت زیتون پیدا شده بود و یک گربه او را پنجول کشیده بود.

او گفت «از صورتش خون می‌چکید» و اضافه کرد یتیم‌خانه این نوزاد را به خانواده‌ای سپرده است.

حمود افزود مددکاران پیگیری می‌کنند تا مطمئن شوند با چنین نوزادانی به‌خوبی رفتار شود و «قاچاق کودک صورت نگیرد».

عبدالله عبدالله، یکی از مقامات امور شهروندی که از مقامات مخالفان در ادلب است گفت این مرکز از زمان افتتاح آن در سال ١٣٩٨ تعداد ٢٦ نوزاد شامل ١٤ نوزاد دختر و ١٢ نوزاد پسر و تنها در سال جاری نُه نوزاد را پذیرفته است.

عبدالله گفت «جنگ و خانواده‌ها نیز مقصر رها شدن کودکان هستند».

او افزود: «این کودکان قربانی هستند.»

مقصر دانسته شدن رژیم اسد

بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه، امسال فرمانی جهت تأسیس مراکز اختصاصی برای چنین کودکانی را صادر کرد. این کودکان به‌طور خودکار به‌عنوان عرب، سوری و مسلمان ثبت‌نام می‌شوند و محل تولدشان همان محل پیداشدنشان در نظر گرفته می‌شود.

با این حال بسیاری اسد را به‌خاطر ایجاد شرایطی که مردم را از سر ناچاری به انجام چنین اعمال سوق داده است، مقصر می‌دانند.

جنگ طولانی سوریه که روسیه و ایران به آن دامن زدند، بیش از ٥۰۰،۰۰۰ نفر را کشته است، میلیون‌ها نفر را آواره کرده است و زیرساخت‌های این کشور را ویران کرده است.

بمباران‌های صورت‌گرفته با حمایت روسیه در استان ادلب تحت کنترل مخالفان که هزاران تن از مخالفان رژیم از دست رژیم ددمنش اسد به آنجا گریختند، غیرنظامیان سوری را کشته است و زیرساخت‌های حیاتی آن را ویران کرده است.

نقض حقوق بشر توسط اسد باعث تحریم‌های بین‌المللی شده است که اقتصاد ویران‌شدهٔ آن را بیش از پیش تضعیف کرده است و رژیم کمک‌های در نظر گرفته شده برای مردم سوریه را به سرقت برده است.

اتحادیهٔ عرب در روز ٢٩ اردیبهشت‌ماه اسد را پس از بیش از یک دهه اخراج از این اتحادیه مجدداً پذیرفت، اما بسیاری معتقدند این اقدام زودهنگام بوده است و می‌گویند رژیم اسد ابتدا باید پاسخگوی جنایات خود علیه مردم سوریه باشد.

وزیر امور خارجهٔ فرانسه روز سه‌شنبه (٢ خردادماه) گفت اسد باید با توجه به «کشته شدن صدها هزار نفر» و «استفاده از سلاح شیمیایی» در طول جنگ محاکمه شود.

کاترین کولونا در یک مصاحبهٔ تلویزیونی در پاسخ به این سؤال که آیا خواهان محاکمه اسد است، گفت: «پاسخ مثبت است» و افزود «نبرد علیه جرم و جنایت و مصونیت از مجازات بخشی از دیپلماسی فرانسه است».

به‌گفتهٔ او پاریس سیاست خود را در قبال حاکم سوریه تغییر نخواهد داد.

او گفت: «ما نباید فراموش کنیم که بشار اسد چه کسی است. او رهبری است که بیش از ١۰ سال است که دشمن مردم خودش بوده است.»

«تا زمانی که او تغییر نکند، تا زمانی که به آشتی، مبارزه با تروریسم و مبارزه با مواد مخدر متعهد نباشد... تا زمانی که به تعهدات خود عمل نکند، دلیلی برای تغییر نگرش ما نسبت به او وجود ندارد.»