حکومت ایران دست‌کم از سال ۱۳۹۵ به‌منظور گسترش نفوذ خود به‌طور فزاینده‌ای از طریق نیروهای نیابتی‌اش در منطقه درگیر جنگ‌های نامنظم بوده و هم‌زمان به شیوه‌ای فریبکارانه تظاهر به بی‌گناهی می‌کند.

جمهوری اسلامی همواره پهپاد و قطعات آن را به گروه‌های مسلح در لبنان، سوریه، یمن، و عراق ارائه می‌کند. از این تسلیحات برای شعله‌ور کردن درگیری‌ها در خاورمیانه استفاده می‌شود.

ایران به‌تازگی پهپادهایی را برای جنگ بی‌دلیل مسکو علیه اوکراین، به روسیه منتقل کرده است.

بنا بر تحلیلی که مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی در آذر ۱۴۰۰ منتشر کرد، حملات برون‌مرزی حوثی‌های یمن علیه اهداف عمدتاً غیرنظامی در عربستان سعودی در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۰ نسبت به‌ مدت مشابه در سال ۱۳۹۹ دو برابر شده است.

به همین ترتیب، از پهپادهای تسلیحاتی ایران علیه امارات متحدۀ عربی نیز استفاده شده است.

همچنین، یمن به یکی از قطب‌های اصلی تجارت اسلحه با شرق آفریقا تبدیل شده است. در این راستا، سوداگران اسلحه مستقر در یمن در سومالی، سودان، و نقاط دیگر سلاح می‌فروشند.

به‌گفتۀ مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی، نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و حزب‌الله لبنان به حوثی‌های مورد حمایت ایران پشتیبانی تسلیحاتی، فناوری، آموزشی، و کمک‌های دیگر ارائه کرده‌اند.

خود حزب‌الله هم مدت‌هاست که به‌عنوان محور اصلی برنامۀ پهپادی ایران عمل کرده است. حزب‌الله با قاچاق قطعات از ایران و از طریق سوریه، آنها را در پایگاه‌های خود مونتاژ می‌کند.

«ایران پرایمر» در گزارشی در خرداد ۱۴۰۰ اعلام کرد که جمهوری اسلامی از سال ۱۳۸۳ تاکنون به ارائۀ پهپاد، قطعات پهپاد، و طرح‌های آن به حزب‌الله پرداخته و جنگجویان آن گروه را در این زمینه آموزش داده است.

حزب‌الله طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ به پهپادهای پیشرفته‌تری دست یافت. این گروه پس از آنکه در سال ۱۳۹۱ با هدف پشتیبانی از رژیم بشار اسد وارد درگیری‌ها در سوریه شد، فعالیت مربوط به هواپیماهای بدون سرنشین (پهپادهای) خود را گسترش داد.

حسن قطب، مدیر مرکز تحقیقات و مشاورۀ لبنان، در این‌باره گفت که ایران می‌خواهد با ارائۀ پهپاد به حزب‌الله، توانایی‌های آن گروه را «برای خدمت به پروژۀ ایران در منطقه» افزایش دهد.

او به المشارق گفت که این امر در سوریه، عراق، و یمن -- یعنی مناطقی که کارشناسان حزب‌الله بر قابلیت‌های فناوری نیروهای نیابتی ایران نظارت می‌کنند -- مشهود است.

جنگ غیرمستقیم

اتکای رژیم ایران به نیروهای نیابتی خود برای حمله به دشمنانش، جمهوری اسلامی را از وارد شدن به یک جنگ مستقیم -- جنگی که قطعاً در آن شکست خواهد خورد -- در امان نگاه می‌دارد.

در تحلیل مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی آمده است که ایالات متحده و دیگر دشمنان رژیم ایران، از جمله عربستان سعودی، «در زمینۀ قدرت نظامی متعارف از مزیت چشمگیری برخوردار هستند.»

در این تحلیل آمده است: «تجهیزات فرسودۀ ایران، اعم از تجهیزات متعارف زمینی، هوایی، و دریایی، بسیار عقب‌تر از ایالات متحده و برخی از شرکای آمریکا در منطقه است.»

گروه‌های مرتبط با ایران به حملات از راه دور، که دفاع در برابر آن‌ها سخت‌تر است، متوسل می‌شوند. این حملات تأسیسات مهمی مانند تأسیسات نفتی عربستان سعودی را هدف قرار می‌دهند و در نتیجه بخش انرژی آن کشور را مختل می‌کنند.

حوثی‌ها طی یک رشته حملات در ماه‌های مهر و آبان گذشته بندرها و کشتی‌های نفتی یمن را هدف قرار دادند.

استیون فاگین، سفیر ایالات متحده در یمن، روز ۳۰ آبان گفت که این حملات با وخیم‌تر کردن مشکل کمبود سوخت فقط به مردم یمن آسیب می‌رساند. او از این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران خواست که تهدیدهای خود علیه تجارت دریایی بین‌المللی را متوقف کند.

هم‌زمان، اقدامات تحریک‌آمیز و دزدی دریایی ایران کماکان شناورهای نفتکش را در تنگۀ هرمز تهدید می‌کند. تنگۀ هرمز یکی از شلوغ‌ترین آبراه‌های جهان است که یک پنجم نفت تولیدی در جهان از آن عبور می‌کند.

توقیف تسلیحات

ایالات متحده و شرکای آن در سال‌های اخیر ده‌ها محمولۀ اسلحۀ غیرقانونی را در مسیرهایی که همواره برای انتقال غیرقانونی اسلحه از ایران به یمن استفاده شده، توقیف کرده‌اند.

نیروهای زبدۀ فرانسوی، با پشتیبانی ارتش آمریکا، دی‌ماه گذشته یک محمولۀ عظیم تسلیحاتی ایران به مقصد حوثی‌ها را در دریای عمان توقیف کردند.

ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام) روز ۱۳ بهمن اعلام کرد که این توقیف دریایی روز ۲۵ دی اتفاق افتاده است.

در این بیانیه آمده است: «بیش از ۳۰۰۰ قبضه تفنگ تهاجمی، ۵۷۸ هزار گلوله، و ۲۳ فروند موشک هدایت‌شوندۀ ضدتانک پیشرفته کشف شد.»

سنتکام گفت: «توقیف این محموله‌ها یکی از چهار توقیف عمدۀ محموله‌های غیرقانونی طی دو ماه گذشته است. در نتیجۀ این اقدامات از رسیدن بیش از ۵۰۰۰ قبضه سلاح و ۱٫۶ میلیون گلوله به یمن جلوگیری شده است.»

روز ۱۶ دی‌ماه، نیروی دریایی آمریکا یک فروند شناور ماهیگیری را که قصد داشت بیش از ۲۱۰۰ قبضه تفنگ تهاجمی را از طریق دریا از ایران به یمن قاچاق کند، در دریای عمان رهگیری و توقیف کرد.

نیروهای دریایی ایالات متحده در آذرماه گذشته نیز محموله‌ای حاوی مواد انفجاری، فیوزهای موشک، و پیشرانه را که در یک قایق ماهیگیری از ایران به یمن قاچاق می‌شد، کشف و ضبط کردند.

این محموله شامل ۱۴۰ تن کود اوره، ۷۰ تن پرکلرات آمونیوم، و ۵۰ تن مهمات بود.

همچنین، نیروی دریایی ایالات متحده در آبان گذشته اعلام کرد که یک قایق حامل «مواد منفجره» را که از ایران برای حوثی‌ها فرستاده شده بود، منهدم کرده است. در این قایق سوخت کافی برای ۱۲ موشک بالستیک حمل می‌شد.

به گزارش رسانه‌ها، نیروهای امنیتی یمن روز ۳ بهمن محموله‌ای متشکل از ۱۰۰ موتور پهپاد به مقصد حوثی‌ها را رهگیری کردند.

الشرق الأوسط به‌نقل از مقامات یمنی گزارش داد، نیروهای امنیتی هنگام بازرسی یک کامیون حامل لباس در یک گذرگاه مرزی در استان المهره قطعات پهپاد را کشف و ضبط کردند.

عبدالمالک المخلافی، معاون کمیسیون مشورت و آشتی، در توییتر اعلام کرد که این محموله در مرز عمان متوقف شده است.

او پرسید: «این پهپادها می‌توانستند چند نفر را بکشند؟ در هشت سال گذشته چند [پهپاد] قاچاق شده است؟»

سرهنگ جو بوچینو، سخنگوی سنتکام، گفت: «این نوع توقیف محموله‌ها برای امنیت و ثبات منطقه حیاتی هستند.»

قاچاق هوایی

به‌غیر از ارسال محموله‌های غیرقانونی از طریق دریا و زمین، جمهوری اسلامی ایران از طریق ناوگان هواپیماهای مسافربری غیرنظامی خود، نیز تسلیحاتی را برای نیروهای نیابتی‌اش در منطقه و اخیراً برای کرملین به‌منظور استفاده در جنگ اوکراین ارسال کرده است.

روز ۱۴ بهمن‌ماه، ایالات متحده هشت تبعۀ ایران را که در سمت‌های ارشد شرکت پراور پارس فعالیت می‌کردند، تحریم کرد. این شرکت ایرانی که برای نیروی هوا-فضای سپاه پاسداران پهپاد تولید می‌کند، پیش‌تر تحریم شده بود.

وزارت امور خارجۀ ایالات متحده با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «پهپادهای ایرانی به روسیه منتقل می‌شوند تا از آنها در جنگ بی‌رحمانه و بی‌دلیل روسیه علیه اوکراین استفاده شود.»

به‌گفتۀ تحلیلگران، جمهوری اسلامی با هدف پشتیبانی از دستورکار توسعه‌طلبانۀ خود، از هواپیمایی ماهان‌ایر برای انتقال تسلیحات، تجهیزات نظامی، و جنگجویان خارجی به مناطق مختلف درگیری در خاورمیانه استفاده کرده است.

به‌گفتۀ فتحی السید، کارشناس امور ایران و پژوهشگر مرکز مطالعات منطقه‌ای و راهبردی خاورمیانه، برخی گزارش‌ها این شرکت هواپیمایی را به‌عنوان ابزار اصلی ترابری سپاه و نیروی قدس توصیف می‌کنند.

او گفت: «تخصص واحد ۱۹۰ سپاه قاچاق اسلحه به کشورهای دیگر مانند سودان، یمن، سوریه، و لبنان است. این واحد از همۀ ابزارهای موجود برای حمل بار از طریق زمین، دریا، و هوا -- با استفاده از ماهان ایر -- استفاده می‌کند.»

السید گفت: «یک واحد مشابه موسوم به واحد ۱۹۸ مسئولیت رسیدگی به پروازهای ترابری هوایی به مناطق درگیری و عمدتاً جابه‌جایی افسران سپاه را به‌صورت کاملاً محرمانه بر عهده گرفته است. مسئولیت این واحد اغلب حفاظت و تضمین موفقیت عملیات انجام‌شده توسط واحد ۱۹۰ است.»