منابع روز سه‌شنبه (۲۶ مهر) گفتند دولت عراق بیش از ۶۰۰ نفر از بستگان افراد مظنون به عضویت در «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) را که در اردوگاه الهول واقع در استان حسکه سوریه بازداشت بوده‌اند به وط‌‌ن‌شان بازگردانده است.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه گفت: «دولت عراق ۱۶۱ خانواده، شامل ۶۵۹ نفر، را از اردوگاه الهول به عراق بازگردانده است».

دیده‌بان گفت طی این اقدام که با هماهنگی مقام‌های عراقی صورت گرفته، خانواده‌های عراقی اردوگاه الهول را به مقصد وط‌‌‌‌ن‌شان ترک کرده‌اند. این اردوگاه کمتر از ۱۰ کیلومتر با مرز عراق فاصله دارد.

یک منبع امنیتی کرد که خواستار عدم افشای هویتش شده است گفت ۶۳۴ عراقی روز سه‌شنبه از اردوگاه الهول به کشورشان بازگشته‌اند.

این اردوگاه پرجمعیت که توسط کردها اداره می‌شود ۵۵٫۰۰۰ نفر را در خود جای داده است و هزاران نفر از بستگان افراد مظنون به عضویت در داعش نیز، که اکثراً زن و کودک هستند، از بیش از ۶۰ کشور جهان در آن زندگی می‌کنند.

الهول بزرگ‌ترین اردوگاه آوارگانی است که در سال ۱۳۹۸ پس از بیرون راندن نیروهای داعش از آخرین قلمرو تحت کنترل آن در سوریه به آنجا گریخته‌اند.

سازمان ملل متحد گفت از دی‌ماه ۱۳۹۹ تاکنون بیش از ۱۰۰ نفر در این اردوگاه به قتل رسیده‌اند.

نیروهای کرد، ماه گذشته، پس از سه هفته عملیات امنیتی پاکسازی حامیان داعش از این اردوگاه، بیش از ۲۰۰ نفر را دستگیر کردند و موفق به کشف تونل‌های مورد استفاده افراط‌گرایان و ضبط یک انبار سلاح شدند.

اکثریت قریب به اتفاق جمعیت ۲۹٫۰۰۰ نفری الهول عراقی هستند. حدود ۱۸٫۰۰۰ سوری و ۸۰۰۰ تبعه کشورهای اروپایی، آسیایی و سایر کشورهای منطقه نیز در این اردوگاه زندگی می‌کنند.

بازگرداندن افراد به کشورشان راهکار اصلی مهار خشونت در اردوگاه تلقی می‌شود چرا که مدیریت اردوگاه از نظارت بر ساکنان حامی ایدئولوژی افراط‌گرای داعش عاجز است.

در نتیجه، بسیاری از ساکنان در خطر فرو رفتن در گرداب عمیق افراط‌‌گرایی قرار گرفته‌اند.

مقام‌های کرد بارها از کشورهای مختلف خواسته‌اند شهروندان خود را از اردوگاه‌های پرجمعیت به کشورشان بازگردانند و به سهم خود بار مسئولیت مراقبت و اصلاح این افراد را به دوش بکشند.

اما بسیاری از کشورها از تهدیدهای امنیتی و عکس‌العمل سیاسی داخلی ترسیده و در قبول مسئولیت این افراد تردید کرده‌اند.

با این حال، اخیراً روند بازگرداندن افراد به کشورشان سرعت گرفته است، آنچنانکه آلمان روز ۱۳ مهر اعلام کرد در نظر دارد ۱۲ نفر از شهروندان خود را از اردوگاه روج در نزدیکی الهول به وطنشان برگرداند و فرانسه نیز اعلام کرد قصد دارد ۸۳ فرد نابالغ را طی هفت عملیات که بعضی از آنها در عراق انجام می‌شود به این کشور بازگرداند.

تاجیکستان، بلژیک و عراق از جمله کشورهایی هستند که در سال جاری همه یا تعدادی از شهروندان خود را از اردوگاه‌های سوریه به کشورشان بازگردانده‌اند.

سرعت گرفتن تلاش‌های عراق برای بازگرداندن اتباع خود

خبرگزاری دولتی عراق در اوایل سال جاری اعلام کرد این کشور قرار است در سال جاری در مجموع ۵۰۰ خانواده را از الهول به وطن‌شان برگرداند.

این کشور با کمک نیروهای دموکراتیک سوریه سعی کرده است شهروندان عراقی فاقد سوءپیشینه را از الهول به وطن‌شان بازگرداند و پس از بازگشت این افراد به کشورشان نیز از ارائۀ آموزش‌های ضدافراط‌‌گرایی به آنها اطمینان حاصل کند.

مقام‌های عراقی گفتند طبق آمار مربوط به فروردین‌ماه سال جاری، از خرداد ۱۴۰۰ بیش از ۴۵۰ خانواده به عراق بازگشته‌اند. این افراد به محض ورود به کشور در اولین گام برای انجام بررسی‌های امنیتی به سرپناه‌های مخصوص پناهجویان منتقل شده‌اند.

کریم النوری، معاون وزیر امور مهاجرت عراق، در آن زمان گفت دلیل تصمیم‌گیری برای بازگرداندن افراد به کشور وجود نگرانی در مورد نفوذ داعش در میان جوانان عراقی داخل اردوگاه‌ها و امکان جذب شهروندان عراقی توسط افراط‌‌گرایان بوده است.

او به المشارق گفت، رها کردن تعداد زیادی از جوانان در دام ایدئولوژی مخرب داعش اقدامی خطرناک بود.

وی افزود بیشتر شهروندان عراقی که تاکنون به کشور بازگردانده شده‌اند جوانان زیر ۱۸ سال و زنان هستند و این افراد موقتاً در اردوگاه الجدعه واقع در جنوب موصل نگهداری می‌شوند.