وداد ابراهیم، در خانه خود در شهر قدیمی موصل، با کمک دیگر زنان محله که به منظور کسب درآمد و حمایت از خانواده هایشان به او همراه شده اند، مشغول آماده کردن غذاست تا آن را به مغازه داران و رستوران های کوچک بفروشد.

ابراهیم، زنی بیوه که بیشتر با نام «ام شمس» شناخته می‌شود، به المشارق گفت که فعالیتش را در اواخر سال ۱۳۹۶ اندکی پس از بیرون رانده شدن «دولت اسلامی» (داعش) از این شهر آغاز کرد.

او گفت، که اما کسب و کار او در آغاز با مشکلاتی رو به رو بود؛ چرا که بسیاری از ساکنان آواره شده شهر هنوز برنگشته بودند. بسیاری از خانه های آنها در جریان جنگ تخریب شده بود و تنها چند مغازه بازگشایی شده بودند.

وی با یادآوری اینکه خانه ها و خیابان ها هنوز ویران و خراب بودند و وضعیت خرید و فروش «بسیار بد» بود، گفت: «بازگشت زندگی به موصل، به‌ویژه به بخش سمت راست (غربی) آن، اگرچه با سرعتی بسیار کند، آغاز شده بود.»

او گفت که به رغم این چالش ها، «من تسلیم ناامیدی ها نشدم و توانستم بر آنها غلبه کنم.» ام شمس افزود: «این تجارت امروز برای من و زنان همسایه ام منبع درآمدی را فراهم کرده است که به ما کمک می کند تا هزینه های زندگی مان را تأمین کنیم.»

ام شمس و همكارانش فهرستی از خوراکی های محبوب از جمله کبه، لحم باعجين، و قوزی، و نیز انواع نان و شيرينی تهیه می کنند.

او گفت: «من در آغاز فقط چند بشقاب غذا می فروختم، اما اکنون سفارش های زیادی را برای محصولاتمان از مغازه ها و حتی رستوران های کوچک می گیریم.»

به گفته او، بازگشت فعالیت تجاری و از سرگیری زندگی عمومی به احیای بسیاری از کسب و کارهای کوچک در موصل کمک کرده و به این ترتیب فرصت های شغلی بیشتری را به وجود آورده است.

پس از کشته شدن همسر ام شمس توسط افراط گرایان در سال ۱۳۹۰، تمام مسئولیت های مربوط به مراقبت از چهار دخترشان بر عهده او قرار گرفت.

وی می گوید که حالا امیدوار است با باز کردن یک رستوران کوچک برای خودش و دیگر زنانی که در وضعیتی مشابه قرار دارند، درآمدی فراهم کند.

مشاغل و آموزش حرفه ای

ساکنان موصل از زمان بیرون رانده شدن داعش تاکنون، با کمک دولت محلی و طرح های داوطلبانه سخت در تلاش بوده اند تا بار دیگر روی پای خود بایستند.

از جمله آنها می توان به اتحادیه زنان عراق اشاره کرد. این اتحادیه به صدها زن در موصل و استان نینوا شغل و آموزش های حرفه ای ارائه کرده است.

سمیره عابد هرمز، دبیر کل اتحادیه زنان عراقی، به المشارق گفت که این اتحادیه سال هاست که برای زنان دوره ها و کارگاه های آموزشی ارائه کرده است.

این دوره ها شامل آموزش مهارت های آشپزی، شیرینی پزی، خیاطی، آرایشگری، و حتی رانندگی است.

هرمز گفت که علاوه بر ارائه این آموزش ها، «ما با ارائه اقلامی مانند چرخ خیاطی و لوازم و ابزار آرایشگاه ها، از زنان برای راه اندازی کسب و کارهای کوچک خود پشتیبانی می کنیم.»

به گفته هرمز، این سازمان همچنین به زنان در بازاریابی محصولات خود -- شامل صنایع دستی، پوشاک، و مواد غذایی -- در بازارهای محلی کمک می کند.

بسیاری از این بازارها، از جمله بازارهای نبی یونس، باب السرای، و الزهور، بازسازی شده اند و اکنون مملو از خریداران هستند.

تلاش ها برای بازسازی خانه ها

شماری از صنعتگران محلی اکنون دکان هایشان را دوباره باز کردند.

محمد النعیمی که در بازار آهنگران با استفاده از دست ابزارهای مختلف می سازد، به المشارق گفت که دو سال پیش، پس از تعمیر مغازه اش، آن را بازگشایی کرد.

او که حرفه آهنگری را از پدر و پدربزرگش آموخته و پس از آواره شدن از موصل توسط افراط گرایان مجبور به ترک آن شده بود، از سر گرفت.

محمد گفت، تقاضا برای ابزارهای حفاری، بیل، و در و پنجره که در آغاز کم بود، به تدریج افزایش یافت «و این به خودی خود نشان دهنده آن است که ساکنان فعالانه در حال بازسازی خانه های خود هستند.»

به گفته رعد العباسی، معاون استاندار نینوا در امور بازسازی، مقامات محلی بیش از ۷۰۰ پروژه را به عنوان بخشی از طرح بازسازی موصل و دیگر شهرهای نینوا در دست اجرا دارند.

او به المشارق گفت که این پروژه ها هزاران شغل را برای ساکنان محل در زمینه بهداشت، آموزش، و خدمات شهری فراهم می کند.

وی گفت، کار برای بازگشایی و توسعه خیابان ها در موصل و بازسازی ورودی های شهر و محله های مسکونی در دست انجام است.

شهرداری موصل ۲۲۰ پروژه مربوط به خدمات شهری و بازسازی زیرساخت ها را در بخش های آب و آب سنگین در دست اجرا دارد.

وی گفت، افزون بر این، کار بازسازی پل های این شهر -- از جمله پلی که موازی پل سنگی و پل الفلاح است -- ادامه دارد و یک زایشگاه ۲۰۰ تختخوابی جدید هم در حال احداث است.

کمک های محلی و بین المللی

سازمان های محلی و بین المللی با ارائه انواع پشتیبانی ها و کمک ها به ساکنان موصل که برخی از آنها یک دوره آوارگی را از سر گذرانده اند، کمک می کنند تا دوباره روی پای خود بازگردند.

برنامه توسعه سازمان ملل متحد برای تعمیر پروژه های زیرساختی حیاتی با استفاده از تخصص و استعدادهای بومی در تلاش بوده است.

همچنین آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده به بازسازی چندین طرح خدماتی، از جمله نیروگاه برق شهرستان باب الشام در موصل و تأمین برق خانه ها و فروشگاه ها، کمک کرده است.

هم‌زمان کنشگران زن، از جمله بان نجیب میخا، معاون انجمن زنان اقلیت، با حمایت سازمان ملل جشنواره هایی را برای پشتیبانی از استعدادهای زنان موصل سازماندهی می کنند.

میخا گفت: «ما در موصل و شهرهای اطراف آن نمایشگاه هایی را برگزار کردیم تا زنان، به ویژه زنان آواره و بازماندگان داعش، خلاقیت شان را در زمینه طراحی و صنایع دستی در معرض نمایش قرار دهند.»

به گفته او، چنین فعالیت هایی به زنان «فرصت می دهد که دوران تروریسم را پست سر بگذارند.»

وی افزود: «ما همچنین کارگاه هایی را در جهت ارتقاء آگاهی درباره حقوق عمومی، ایجاد صلح، و تقویت پیوندهای میان جوامع در نینوا برگزار کرده ایم.» او همچنین گفت: «ما در ماه اسفند نیز یک جشنواره صلح را در شهر نمرود برگزار خواهیم کرد.»

دولت عراق چندین سال است که تلاش می کند شهر باستانی نمرود را بازسازی کند؛ شهری که داعش آن را به ویرانه تبدیل کرده است.

شهر نمرود، که در قرن سیزدهم قبل از میلاد بنیان نهاده شد، پایتخت امپراتوری آشور بود.