تحلیلگران عراقی گفتند سرمایه‌گذاری چین مرتباً باعث بروز خشم و سوءظن عمومی در عراق شده است چراکه بسیاری این اقدام را استثمارگرانه و از سر منفعت شخصی می‌دانند.

خبرگزاری فرانسه گزارش داد مقامات عراقی در حال بررسی حمله به یک شرکت خدمات نفتی چینی در استان ذی‌قار هستند و تاکنون شش نفر را دستگیر کرده‌اند.

هرچند حادثه ٧ دی‌ ماه هیچ‌گونه تلفات جانی یا خسارات قابل توجهی برجای نگذاشت، تحلیلگران معتقدند این اتفاق حاکی از تنش‌های مربوط به سرمایه‌گذاری چین است.

در هفته‌های اخیر معترضان در ذی‌ قار و سایر استان‌های جنوبی تجمع کرده‌اند و خواستار شغل و خدمات و پایان یافتن فساد گسترده شده‌اند.

به گفته یکی از مقامات شرکت نفت ذی‌قار، این حمله تلاشی برای تحت فشار گذاشتن شرکت چینی به منظور ایجاد شغل برای مردم محلی بود.

کریم الجندیل، سخنگوی شرکت دولتی نفت ذی‌ قار گفت: «مقر شرکت چینی زپک که در میدان الغراف در شمال ناصریه فعالیت می‌کند با راکت و مهمات جنگی هدف قرار گرفت.»

با این حال یک مقام امنیتی گفت راکت مذکور منفجر نشد و تنها آسیبی که به محل وارد آمد ایجاد سوراخ‌های گلوله در یک تریلر در آن نزدیکی بود.

این شرکت چینی مسئولیت حفاری چاه را در میدان نفتی الغراف برعهده دارد.

استخدام نشدن افراد محلی

علا النشوع، تحلیلگر سیاسی به المشارق گفت ممکن است «شرایط نامناسب زندگی مردم محلی» در ذی‌ قار به آنها انگیزه حمله به شرکت چینی را داده باشد.

او گفت بیش از ١٠ میلیون عراقی در زیر خط فقر زندگی می‌کنند و میزان بیکاری در اثر فساد، سیاستگذاری‌های نادرست و درگیری‌های سیاسی بالا است.

او افزود چیزی که اوضاع را بدتر می‌کند این است که «در حال حاضر شهروندان از ورود شرکت‌های خارجی که [در عراق] سرمایه‌گذاری می‌کنند، اما در آن طرح های شغلی را برای نیروی کار ملی به‌وجود نمی‌آورند، سرخورده شده‌اند.»

النشوع به این مسئله اشاره کرد که عدم استخدام کارکنان محلی برخلاف مفاد بیشتر قراردادهاست، چراکه در این قراردادها تصریح شده است باید ٤٠ درصد از نیروی کار از بین محلی ها استخدام شوند.

او گفت دولت مسئول است اطمینان حاصل کند که شرکت‌ها سهمیه‌های تعیین شده قانونی را رعایت و عراقی‌ها را استخدام کنند و همچنین مطمئن شود طرح های سرمایه‌گذاری به شکل مؤثرتری به بهبود شرایط اقتصادی محلی کمک کند.

او گفت شبه‌نظامیانی که دست به فعالیت‌های مشکوک، تجارت غیرقانونی و اعمال فسادآمیز می‌زنند تا حد زیادی در افول سطح زندگی بسیاری از عراقی‌ها مقصر هستند.

به گفته او این شبه‌نظامیان عمدتاً به دنبال منافع خود و حامیشان یعنی ایران و از این طریق منافع متحد استراتژیک ایران یعنی چین هستند.

او گفت ایران و چین به دنبال تسلط اقتصادی بر عراق و بهره‌برداری از منابع آن هستند که این کار به ضرر مردم عراق خواهد بود.

وی گفت: «چین با اجرای طرح های سرمایه‌گذاری به دنبال محکم کردن جای پای خود در عراق است و این اقدام در درجه اول در خدمت اهداف اقتصادی این کشور است» و افزود چین می‌کوشد با سرعت بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌های خارجیش جایگاه بین‌المللی خود را تقویت کند.

النشوع گفت پکن آماده است برای تأمین منافع استراتژیک خود هر کاری انجام بدهد و در این راه هیچ توجهی به منافع مردم سایر کشورها ندارد.

بدهکار شدن به چین

سرمایه‌گذاری‌های قبلی چین در عراق نیز نارضایتی‌هایی را برانگیخته است.

به گزارش نیویورک تایمز در سال ١٣٨٨ یک جنبش حقوق محلی در استان واسط به وجود آمد که ناشی از خشم عمومی بر سر قراردادی بود که بزرگترین شرکت نفتی چین با دولت عراق به منظور توسعه یک میدان نفتی امضا کرد.

مردم محلی که از حضور یک شرکت خارجی دارای منابع گسترده در استان فقیر خود ناراضی بودند، خواستار دریافت حداقل ١ دلار از هر بشکه نفت تولید شده در میدان احدب به منظور بهبود دسترسی به خدمات در واسط شدند.

روزنامه مذکور گفت سرخوردگی‌ها تشدید شد و به شکل خرابکاری و ارعاب کارگران نفتی چینی درآمد.

دولت عراق از آن زمان تاکنون مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌ها را برای پیوستن به طرح کمربند و جاده چین امضا کرده است. این طرح شبکه جهانی عظیمی از بنادر، راه‌آهن، جاده‌ها و شهرک‌های صنعتی را شامل می‌شود.

اگرچه طرح کمربند و جاده موجب هزاران میلیون دلار سرمایه‌گذاری در زمینه زیرساخت‌های جدید خواهد شد، از این بابت مورد انتقاد قرار گرفته است کشورهای فقیر را با بدهی‌های فلج‌کننده‌ای مواجه می‌کند و تلاشی از جانب چین برای بسط و گسترش نفوذ خود تلقی می‌شود.

شبه‌نظامیان وابسته به ایران مانند کتائب حزب‌الله و عصائب اهل الحق خواستار به اجرا درآمدن توافق‌نامه «نفت برای بازسازی» بین عراق و چین هستند که در ١ مهرماه ١٣٩٨ منعقد شد.

این توافق‌نامه ٢٠ ساله به دلیل اعتراضات مطرح شده در آن زمان و مناقشات مداوم در مورد جزئیات مفاد آن به اجرا درنیامده است.

مبنای چنین مخالفت‌هایی نگرانی از این مسئله است که روابط نزدیک‌ تر با چین صرفاً به نفع رژیم ایران تمام شود چراکه ایران به دنبال تقویت منافع خود به بهای نابودی اقتصاد عراق است.

غانم العابد، تحلیلگر سیاسی گفت حقیقت این است که چنین سرمایه‌گذاری‌هایی «راه نجات» اقتصاد و رژیم ایران - که در آستانه فروپاشی قرار دارد - به قیمت از دست رفتن ثروت عراق و آینده جمعیت آن خواهد بود.

او گفت شبه‌نظامیان می‌خواهند عراق به محور ایران، چین و روسیه گرایش پیدا کند.

منتقدان این توافق‌نامه می‌گویند در اثر این توافق، چین نفت عراق را برای سال‌های متمادی به گرو می‌گیرد و باعث بدهکار شدن عراق به چین می‌شود.