قاهره - تعداد حملاتی که داعش در سال ١٤٠٠ مسئولیت آنها را در عراق، سوریه و مصر بر عهده گرفت، کاهش یافت؛ هرچند کارشناسان هشدار می‌دهند سوءنیت این گروه به قوت خود باقی است و همچنان تهدید محسوب می‌شود.

به گفته دیدبان الازهر مصر برای مقابله با افراط‌ گرایی، داعش از پیشرفت‌های تکنولوژیکی از جمله هواپیماهای بدون سرنشین که معمولاً با عنوان «پهپاد» شناخته می‌شوند، برای برنامه‌ریزی و اجرای حملات تازه بهره می‌گیرد.

کول بونزل، محقق امور خاورمیانه در گزارش مرکز ویلسون ١٩ آذر درباره وضعیت داعش در سال ١٤٠٠ گفت: «از نظر تعداد حملات و تلفات، روندها نسبت به سال گذشته تا حدودی کاهش یافته است، اما نه تا حدی که موجب اطمینان از این مسئله شود که اوضاع در حال بهبود است.»

طبق این گزارش، این گروه تاکنون در سال جاری در عراق مسئولیت ٨٧ مورد حمله و ١٤٩ مورد تلفات را در ماه برعهده گرفته است که نسبت به میانگین ١١٠ مورد حمله و ٢٠٧ مورد تلفات در ماه در سال ١٣٩٩ کاهشی را نشان می‌دهد.

این گزارش اعلام کرد: «این میزان کاهش تا حدودی دلگرم‌کننده است، اما تعداد حملات مذکور که به دفعات اتفاق می‌افتد، هنور هم زیاد است.»

برخی از حملات پیچیده‌تر و مرگبارتر از سایر موارد بودند، مانند بمب‌گذاری انتحاری ٢٨ تیرماه که پیش از عید قربان در بازاری شلوغ در بغداد رخ داد و حداقل ٣٦ نفر را کشت.

بر اساس گزارش مرکز ویلسون، داعش تاکنون در سال جاری در سوریه به‌طور میانگین مسئولیت ٣١ مورد حمله و ٧٤ مورد تلفات را برعهده گرفته است که این میزان نسبت به تعداد ٤٥ حمله و ٩٥ مورد تلفات در ماه در سال ١٣٩٩ کاهش یافته است.

در مصر که گروه انصار بیت المقدس وابسته به داعش در شبه جزیره سینا فعالیت دارد، گروه مذکور تاکنون در سال ١٤٠٠ به‌طور میانگین مسئولیت ٩ حمله و ١٧ مورد تلفات را عهده‌دار شده است که نسبت به ١٦ حمله و ٤٠ مورد تلفات در ماه در سال ١٣٩٩ کاهشی را نشان می‌دهد.

استراتژی «پهپاد»

دیده‌ بان الازهر ٨ آذر ماه نسبت به بهره گرفتن داعش از پیشرفت‌های تکنولوژیکی برای انجام حملات تروریستی و جذب هواداران جدید هشدار داد.

این دیده‌ بان به نظارت، ترجمه و تحلیل گزارش‌های منتشر شده توسط گروه‌های افراطی می‌پردازد و گزارش‌های مراکز تحقیقاتی را که در مورد افراط‌ گرایی مطالعه می‌کنند، رصد می‌کند.

دیده‌ بان مذکور گفت مهم‌ترین ابزار تازه داعش استفاده از پهپادها جهت برنامه‌ریزی و اجرای حملات است.

بنا به اعلام آن: «ضرورت دارد پیشرفت‌های تکنولوژیکی در زمینه ساخت پهپادها به دقت رصد شود تا چگونگی دستیابی این گروه‌ها به آنها مشخص شود.»

این دیده‌ بان گفت تداوم اعمال فشار بر گروه‌های تروریستی از طریق عملیات امنیتی و کارزارهای آگاهی‌بخشی نیز ضرورت دارد تا قربانیان احتمالی طعمه روش‌های جذب فریبنده آنها نشوند.

شیخ عبد الظاهر شحاته که در دانشکده شریعت دانشگاه الازهر تدریس می‌کند گفت این بیانیه «حاکی از اشتیاق دانشگاه الازهر برای گسترش آگاهی‌بخشی در مورد خطرات گروه‌های تروریستی و افراطی، به ویژه داعش است.»

او گفت تهدید داعش «همچنان وجود دارد. متأسفانه این گروه همچنان طرفدارانی دارد که ایدئولوژی و ذهنشان مسموم شده است و امکان دارد حملات تروریستی را برای این گروه انجام دهند.»

حملات انفرادی

یحیی محمد علی، تحلیلگر استراتژی و متخصص امور گروه‌های تروریستی گفت: «جنگ علیه داعش هنوز به پایان نرسیده است.»

او گفت: «شاید در حال حاضر مقابله با آن حتی از رویارویی‌های قبلی در سوریه و عراق نیز دشوارتر باشد، چراکه این گروه دیگر دژی واقعی در زمین ندارد و اکنون کاملاً به حملاتی که به صورت انفرادی انجام می‌شود، وابسته است.»

علی به این مسئله اشاره کرد که ممکن است نوع حملات در هر منطقه‌ای متفاوت باشد.

این گروه ممکن است در سوریه، عراق و برخی از کشورهای آفریقایی پهپادهای موجود در بازار را مسلح کند یا از دستگاه‌های انفجاری دست‌ساز استفاده کند.

به گفته او چنین حملاتی ممکن است توسط سلول‌های کوچک شامل دو یا سه عنصر انجام شود.

او گفت در حال حاضر اقدامات اطلاعاتی برای مقابله با استراتژی تازه داعش اهمیت دارد و افزود لازم است این اقدامات با تلاش‌های آگاهی‌افزایی همراه باشد تا مردم هرگونه فعالیت مشکوکی را به مقامات امنیتی گزارش دهند.

گسترش آگاهی‌بخشی

پروفسور عبدالنبی بکار از دانشکده شریعت دانشگاه الازهر گفت داعش متوجه شده است که «قادر به دستیابی به پیروزی‌های نظامی در زمین نیست و بنا بر این حملاتش محدود اما متمرکز خواهد بود.»

او گفت این گروه با انجام حملات در آینده به دنبال وحشت‌پراکنی و تضعیف امنیت به منظور ایجاد بی‌ثباتی، به‌ویژه در خاورمیانه، اروپا و برخی از کشورهای آفریقایی خواهد بود.

وی افزود، بنا بر این «بسیار حیاتی است که مؤسسات الازهر به فعالیت در زمینه مبارزه با تروریسم ادامه دهند، به‌ ویژه که این مسئله همگام با جنگ جهان علیه تروریسم صورت می‌گیرد.»

او گفت: «الازهر یک مؤسسه برجسته در مصر و در سطح جهان است و آنچه که منتشر می‌کند ... به‌طور گسترده مورد استقبال و پذیرش گسترده توده‌ها قرار گرفته است.»

بکار گفت جنگ ایدئولوژیک الازهر با استفاده از تمام منابع و توانایی‌های خود برای مقابله با اندیشه‌های افراطی و فتواها در حال به ثمر نشستن است.

او گفت الازهر با معطوف کردن توجه خود به این موضوعات، «آگاهی‌بخشی را نسبت به این گروه‌ها و به‌ویژه داعش تقویت می‌کند و اقداماتش با تلاش‌های مصر، منطقه و جامعه بین‌المللی برای مبارزه با افراط‌گرایی و تروریسم همسو است.»