لاهه -- کشورهای غربی دوشنبه (۱۲ مهر) از سوریه خواستند به بازرسان سلاح‌های شیمیایی اجازه ورود بدهد و گفتند رژیم بشار اسد کماکان تعهدات خود را نسبت به دیدبان سلاح‌های سمی جهان نقض کرده است.

انگلیس، آمریکا و متحدان دیگر همچنین برای شفاف‌سازی در خصوص مسمومیت الکسی ناوالنی، رهبر اپوزیسیون روسیه، به روسیه فشار آوردند؛ کارشناسان غربی گفتند در این اقدام از ماده عصبی نوویچوک ساخت شوروی سابق استفاده شده است.

سوریه پس از امتناع از صدور ویزا برای یکی از اعضای تیم بازرسی که قرار بود اواخر ماه جاری به دمشق سفر کند، با فشارهای تازه سازمان منع سلاح‌های شیمیایی روبرو شده است.

جوانا روپر، سفیر انگلیس، در جلسه کشورهای عضو شورای اجرایی سازمان منع سلاح‌های شیمیایی در لاهه گفت: «ضروری است سوریه ویزاها را صادر کند... بدون منع و تأخیر.»

روپر همچنین از سوریه خواست در خصوص سرنوشت دو سیلندر گاز کلری که در حمله شیمیایی منتسب به رژیم سوریه علیه شهر دومای اپوزیسیون در غوطه شرقی در سال ۱۳۹۷ جزء شواهد منظور شده است «توضیح» بدهد.

دمشق اخیراً به سازمان منع سلاح‌های شیمیایی گفت این دو سیلندر در حمله نامشخصی که خرداد سال جاری به یکی از مراکز تسلیحاتی آن صورت گرفته منهدم شده است.

محمد بیک، فعال محلی، بلافاصله پس از وقوع حمله به شهر دوما گفت بیش از ۴۰ تن در این حمله جان باخته‌اند و با «پخش شدن بوی بد در مناطق بمباران‌شده»، موارد زیادی از مشکلات تنفسی گزارش شده است.

او گفت گاز سمی به داخل پناهگاه‌ها و مخفیگاه‌ها نفوذ کرده و به این نکته اشاره کرد که بمباران همراه با حملات هوایی صورت گرفته است و نیروهای دفاع مدنی (کلاه‌سفیدها) نتوانسته‌اند برای درمان به قربانیان نزدیک شوند.

بازرسان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی بعداً استفاده از گاز کلر در این حمله را تأیید کردند و گفتند دو سیلندر که احتمالاً حاوی این ماده شیمیایی بوده به یک بلوک مسکونی در دوما اصابت کرده است؛ شهر دوما در آن زمان در تصرف نیروهای اپوزیسیون بوده است.

حمله دوما ایالات متحده، انگلیس و فرانسه را به انجام حمله عبرت‌آموز علیه مراکز تسلیحات شیمیایی مشکوک رژیم سوریه واداشت و ۲۴ فروردین ۱۳۹۷ رگبار موشک‌ها به سه مرکز رژیم شلیک شد.

نگرانی‌ها در خصوص تأخیر

فرناندو آریاس، مدیر کل سازمان منع سلاح‌های شیمیایی روز دوشنبه گفت این دیدبان تأخیرهای به وجود آمده در مذاکرات با دمشق را «با نگرانی ملاحظه کرده است.»

او گفت این سازمان نظارتی تا زمانی که ویزای همه اعضای تیم بازرسی را دریافت نکند آنها را به سوریه نمی‌فرستد.

آریاس افزود اظهارات سوریه در پیوند با سلاح‌های شیمیایی باقیمانده این رژیم «نمی‌تواند درست و کامل تلقی شود» و دلیل موضوع به تعبیر او «شکاف‌ها، تناقض‌ها و اختلافاتی که هنوز حل نشده» است.

رژیم سوریه بارها استفاده از سلاح‌های شیمیایی را انکار کرده و اصرار دارد که ذخایر سلاح‌های شیمیایی خود را طبق توافق سال ۱۳۹۲ تحویل داده است؛ این توافق پس از گمانه‌زنی‌ها درباره وقوع یک حمله با گاز سارین که موجب جان باختن ۱ هزار و ۴۰۰ تن در غوطه شرقی شده بود حاصل شد.

از سوی دیگر، آمریکا و انگلیس بار دیگر از روسیه پیرامون موضوع مسمومیت ناوالنی، منتقد زندانی کرملین، که یک سال پیش به وجود آمد توضیح خواستند. مسکو همواره دست داشتن در این موضوع را انکار کرده است.

جوزف مانسو، سفیر ایالات متحده، در بیانیه‌ای گفت: «فدراسیون روسیه باید درباره استفاده از سلاح شیمیایی علیه ناوالنی در داخل خاک کشورش توضیح بدهد، سلاح‌های شیمیایی باقیمانده خود را اظهار کند... از جمله ماده نوویچوک.»