بغداد -- صدها عراقی روز یکشنبه (۲۷ تیر) در بغداد و ناصریه گرد هم آمدند تا از مسئولین بخواهند قاتلان ده‌ها فعال را در مورد جنایاتشان به پاسخگویی وادارند.

از زمان شروع یک جنبش اعتراضی در عراق در سال ۱۳۹۸، بیش از ۷۰ فعال مورد ترور، اقدام به قتل، و آدم‌ربایی قرار گرفته‌اند و بسیاری انگشت اتهام را به سمت گروه‌های نیابتی ایران نشانه گرفته‌اند.

مصطفی کاظمی، نخست‌ وزیر عراق، روز جمعه خبر دستگیری چهار مظنون پرونده تیراندازی به هشام الهاشمی، پژوهشگر برجسته دانشگاه و مشاور دولت، را اعلام کرد؛ تیراندازی به وی سال گذشته صورت گرفته بود.

تلویزیون دولتی عراق ویدیوهای کوتاهی از اعتراف احمد الکنانی، ستوان نیروی انتظامی، پخش کرد که گفته بود هاشمی را با هفت‌ تیر به قتل رسانده است.

در فیلم دوربین‌ های نظارتی از زمان وقوع حمله که در تلویزیون دولتی عراق پخش شد، ادعا می‌شود کنانی به همراه سه تن دیگر سوار بر دو موتورسیکلت عملیات قتل را به انجام رسانده‌اند.

یک منبع امنیتی گفت الکنانی به کتائب حزب‌الله، شرورترین گروه شبه‌نظامی هوادار ایران در عراق، وابستگی داشته است.

هاشمی در نوشته‌ها و تفاسیر رسانه‌ای خود از کتائب حزب‌الله انتقاد کرده بود.

پس از اینکه هاشمی به قتل رسید، فعالان پیام‌هایی از او در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشتند که گفته بود از جانب این گروه شبه‌نظامی تهدید به مرگ شده است.

معترضان علیه «احزاب سیاسی، خائنان و گروه‌های شبه‌نظامی» شعار می‌دادند و عده‌ای دیگر هم با چشمان گریان از رفقای ترورشده‌ شان یاد می‌کردند.

یکی از معترضان که یک دختر دانشجو بود شدیداً از حضور «گروه‌های شبه‌نظامی و دخالت ایران در عراق» انتقاد می‌کرد.

پاسخگو کردن مرتکبان

اواسط ماه جاری، ده‌ ها تن در مرکز بغداد برای گرامی داشتن یاد و خاطره هاشمی با روشن کردن شمع و در دست داشتن تصاویر این پژوهشگر، گرد هم آمدند.

در اردیبهشت‌ ماه هزاران نفر به خیابان‌ها ریختند و خواستار اجرای عدالت در خصوص موج حملات مرگبار علیه فعالان و روزنامه‌ نگاران شدند.

هاشمی، که مشاور دولت و متخصص در زمینه افراط‌گرایی بود و آشنایان زیادی در میان تصمیم‌گیران عالی‌رتبه کشور داشت، در تیرماه ۱۳۹۹ به ضرب گلوله چند موتورسیکلت‌ سوار در بیرون خانه‌ خود در بغداد به قتل رسید.

این پژوهشگر دانشگاه حرف‌های بی‌پرده‌ای در مورد گروه‌های شبه‌نظامی همسو با ایران زده بود، گروه‌هایی که از سوی بسیاری به انجام حملات راکتی و غیره علیه منافع ائتلاف بین‌المللی و اهداف دیپلماتیک خارجی در عراق متهم شده‌اند.

حمایت او از اعتراضات مردمی سال ۱۳۹۸ نسبت به فساد دولتی و نفوذ مخرب ایران موجب خشم گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران شده بود.

اعلام خبر دستگیری‌های روز جمعه اولین گزارش از دستگیری مظنونان این قتل به شمار می‌رود.

کاظمی با انتشار مطلبی در توییتر گفت وعده او برای دستگیری همه قاتلان هاشمی عملی شده است.

علی البیاتی، سخنگوی کمیسیون عالی مستقل حقوق بشر در عراق، روز جمعه گفت این دستگیری‌ها نشان‌دهنده «گامی مثبت در راستای تحقق مسئولیت‌پذیری و پایان دادن به مصونیت قضایی» است.

او گفت: «امیدواریم همه مرتکبین به پاسخگویی واداشته شوند.»

«دستگیری صدها نفر»

روز جمعه، کاظمی خبر دستگیری «صدها نفر از مجرمان، یا قاتلان مردم بیگناه عراق» را اعلام کرد.

اما حسین الفیلی، دانشجوی ۱۸ ساله‌ ای که در اعتراضات میدان فردوس بغداد شرکت کرده بود، گفت دستگیری‌های روز جمعه کافی نیست.

الفیلی گفت: «ما نفر اصلی صادر کننده دستور قتل را می‌خواهیم.»

یک پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل خواستار این شد که تحقیقات در مورد قتل هاشمی تا بالاترین سطوح مسئولیتی پیش برود.

دوناتلا روورا گفت: «اعتراف تلویزیونی... جایگزین محاکمه درست و مبتنی بر ادله محکم کسی که دستور قتل را داده -- نه فقط کسی که ماشه را کشیده -- نمی‌شود.»