قاهره -- بسته شدن اخیر کانال سوئز سبب شده است که بار دیگر توجه به نقش حیاتی این آبراه راهبردی در بازرگانی جهانی و تلاش های مصر و هم پیمانان آن برای تضمین امنیت کشتیرانی تجاری و دریانوردی جلب شود.

روز سوم فروردین، یک کشتی باربری دویست هزار تنی در طی یک توفان شن در کانال سوئز به گل نشست و راه عبور و مرور کشتی های دیگر را مسدود کرد. این کشتی شش روز بعد، پس از عملیات گسترده یک ناوگان از قایق های یدک کش و کاوشگر، آزاد شد.

تونی مونوز، سردبیر نشریه تجاری «مریتایم اگزکتیو» (مدیر دریایی)، گفت که مصر از این بحران کوتاه مدت سربلند بیرون آمده است.

مونوز با اشاره به کارشناسان بین المللی که نقش مهمی را در این زمینه ایفا کردند، به خبرگزاری فرانسه گفت: «دولت مصر با توجه به فشارهای شدید بین المللی، در قبال معضل انسداد و بسته شدن این خط تجاری حیاتی، عملکردی استثنایی داشت.»

خبرگزاری فرانسه گزارش داده است که عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر، اوایل ماه مه، عملیات گسترش عمده کانال سوئز را تصویب کرد تا مانع از تکرار موارد مسدود شدن کانال در آینده بشود.

کانال سوئز مجرایی است که دریای سرخ را به دریای مدیترانه وصل می کند و سریع ترین راه دریایی میان آسیا و اروپا است. به رغم آن که ۱۲ درصد ترافیک بازرگانی جهانی از کانال سوئز عبور می کند، این آبراه به ندرت خبرساز می شود.

این امر عمدتاً به دلیل حرفه ای بودن شرکت کانال سوئز، که این کانال را اداره می کند، و تلاش های نیروهای مصری و بین المللی است که به اتفاق در آب های منطقه برای اطمینان یافتن از جریان روان و بی دردسر تجارت جهانی تلاش می کنند.

حفظ امنیت منطقه ای

اکمل نجاتی، یک نماینده مجلس مصر، گفت: «کانال سوئز از منظر ژئوپلتیک در موقعیتی بسیار راهبردی واقع شده است و برای همه قدرت های بین المللی بسیار مهم است که آمد و شد از طریق آن کانال باثبات باقی بماند.»

نجاتی گفت که شرکای بین المللی مصر «همواره به اتفاق یکدیگر برای حفظ امنیت و صلح منطقه ای، به ویژه در دوران بی ثباتی در کشورهایی مانند یمن، عراق، و مصر همکاری می کنند تا این مسیر کشتیرانی تحت تأثیر قرار نگیرد.»

هدف این است که اطمینان حاصل شود بازرگانی جهانی تحت تأثیر مناقشه های سیاسی یا اقتصادی قرار نمی گیرد و آزادی دریانوردی در آبراه های مهم بین المللی تضمین می شود.

این اصول در صورت درگیری با ایران، که به شدت به این کانال راهبردی وابسته است، در بوته آزمایش قرار خواهد گرفت.

تنش ها با رژیم ایران بر سر برنامه هسته ای آن رژیم و پشتیبانی مداوم آن از گروه های شبه نظامی نیابتی در سراسر خاورمیانه در حال افزایش بوده است.

نجاتی گفت که کانال سوئز به مثابه «یک خط ارتباطی مهم میان مراکز تولید در کشورهای خاور دور مانند ژاپن، چین، مالزی، و اندونزی، و بازارها در خاورمیانه، اروپا، و ایالات متحده» عمل می کند.

او یادآور شد که مصر برای مدت چندین دهه در زمینه «محافظت و بهره برداری حرفه ای از این خط کشتیرانی در خدمت جهان» موفق بوده است.

نادر مصطفی، نماینده مجلس مصر، گفت که مصر همچنین تلاشی استثنایی برای توسعه کانال سوئز داشته و در سال های اخیر سرمایه های هنگفتی را روانه پروژه کانال سوئز جدید کرده است.

از جمله اهداف پروژه کانال، عمیق تر کردن و گسترش دادن خطوط کشتیرانی و کاهش مدت زمان انتظار کشتی ها برای ورود به این کانال است.

مصطفی گفت: «همکاری با جامعه بین المللی در نبرد علیه تروریسم در منطقه و تحکیم ثبات در خاورمیانه از جمله بخش های اساسی سیاست خارجی مصر است.»

برای نمونه، مصر بخشی از یک ائتلاف بین المللی است که با حوثی ها (انصارالله) مورد حمایت ایران مبارزه می کند. حوثی ها یک جنگ شش ساله را که سبب بروز رنجی ناگفته برای یمنی ها شده است، ادامه می دهند و مرتباً به اهداف نفتی و تجاری سعودی حمله می کنند.

او گفت که مصر با همکاری جامعه بین المللی مدام تلاش می کند که «اطمینان یابد هیچ گونه درگیری های منطقه ای که موجب تأثیر گذاشتن بر ترافیک تجارت جهانی می شود، روی نخواهد داد.»

باز نگاه داشتن کانال سوئز

ایالات متحده نقشی حیاتی را به منظور اطمینان یافتن از باز ماندن کانال سوئز به روی جهان ایفا می کند.

آمریکا سالانه مبلع ۱.۳ میلیارد دلار در قالب کمک های نظامی به مصر ارائه می دهد. همچنین ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده به همراه نیروهای مشترک بین المللی مستقر در آب های منطقه برای تضمین آزادی دریانوردی در دریای سرخ فعالیت می کنند.

ناوگان پنجم آمریکا که در بحرین مستقر است، در امتداد حدود ۲.۵ میلیون مایل مربع از آب های منطقه، فعالیت می کند. این، دریای سرخ، خلیج فارس، دریای عمان، و بخش هایی از اقیانوس هند را شامل می شود.

این گستره علاوه بر کانال سوئز، دو گلوگاه حیاتی دیگر برای رفت و آمد دریایی -- یعنی تنگه هرمز و تنگه باب المندب -- را نیز دربر می گیرد.

کانال سوئز مجرایی حیاتی است که ایالات متحده از طریق آن از عملیات نظامی در خاورمیانه پشتیبانی می کند. گروه های ضربت هواپیمابر ایالات متحده به طور منظم در مسیر خود به سمت خلیج فارس از این مسیر عبور می کنند.

ایالات متحده همچنین یکی از اعضای «نیروهای دریایی ترکیبی» -- یک مشارکت دریایی چندملیتی مستقر در بحرین -- است. این نیروها امنیت، ثبات، و رفاه در سطح ۳.۲ میلیون مایل مربع از آب های بین المللی را ارتقاء می دهند.

این مشارکت با حضور ۳۳ کشور به منظور محافظت از نظم مبتنی بر مقررات بین المللی از طریق مبارزه با عوامل غیرقانونی غیرحکومتی در دریاهای آزاد و ارتقاء امنیت، ثبات، و رفاه فعالیت می کند.

نیروهای دریایی بین المللی به همراه هم در آب های منطقه آموزش می بینند و هم زمان با عبور از خطوط بازرگانی جهانی از کشتیرانی محافظت و دفاع می کنند.

محافظت از آزادی راهبری

محمود القط، نماینده مجلس مصر، گفت که مصر به دلیل موقعیت مکانی راهبردی خود «همواره نقش مهمی را در امنیت و صلح منطقه ای ایفا کرده است.»

او گفت: «کانال سوئز نمونه آشکاری از محافظت از آزادی ناوبری بین المللی و حفظ منافع اقتصادی جهانی است که به لطف توانایی مصر در تأمین امنیت، بهره برداری، و توسعه آن میسر شده است.»

وی افزود که مصر و ایالات متحده مشارکتی نیرومند دارند و «همواره در کنار هم برای اطمینان یافتن از ثبات در خلیج فارس فعالیت می کنند تا آمد و شد دریایی در کانال سوئز به مخاطره نیافتد.»

کانال سوئز به عنوان یک مسیر اصلی کشتیرانی بین المللی موظف است به روی تمام ترافیک تجاری جهانی باز بماند.

به گفته سرلشکر اسامه ربیع، رئیس اداره کانال سوئز، مصر تنها می تواند تحت شرایط بسیار خاص مطابق با کنوانسیون قسطنطنیه از عبور شناورها جلوگیری کند.