بنا بر یک گزارش تحقیقی، چین بیش از هزار امام جماعت و چهره مذهبی را در چهارچوب سرکوب مداوم مسلمانان در منطقه شین جیانگ توسط حکومت پکن، دستگیر کرده است.

پروژه حقوق بشر اویغور روز ۲۳ اردیبهشت نتایج یک تحقیق را منتشر کرد. در این پژوهش سرنوشت ۱۰۴۶ امام جماعت و دیگر چهره های مذهبی «که از سال ۱۳۹۳ به دلیل ارتباطشان با آموزش های مذهبی و رهبری جوامع محلی بازداشت شده اند» پیگیری شده است. این پژوهش بنا بر اسناد و سوابق دادگاه، گواهی خانواده ها، و گزارش های رسانه ای پایگاه های داده های عمومی و خصوصی تهیه شده است.

در این گزارش آمده است که با توجه به محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات، مجموع موارد بررسی شده ... احتمالاً بیانگر تنها ذره ای از کل ماجرا است.

دستگیری به دلیل «ترویج دین»

بنا بر این گزارش، رژیم چین عمدتاً چهره های مذهبی اویغور را که متولد سال های ۱۳۳۹ و ۱۳۵۹ بودند، هدف قرار داده است. اما هم زمان، اقلیت بزرگی از روحانیون مسلمان قزاق از همین گروه سنی و نیز چندین چهره سرشناس از تبارهای قرقیز، ازبک، و تاتار را دستگیر کرده است.

در میان ۶۳۰ پرونده ای که اسناد و مدارک مرتبط با آنها موجود بود، به نظر می رسد دست کم ۳۰۴ تن از این چهره های مذهبی به جای رفتن به اردوگاه های «بازآموزی» به زندان فرستاده شده اند. چین در این شبکه گسترده اردوگاه های «بازآموزی» ‌بیش از یک میلیون اویغور و دیگر اقلیت های ترک تبار را بازداشت کرده است.

به گزارش پروژه حقوق بشر اویغور، «از جمله دلایل زندانی کردن آنها ... آموزه های مذهبی غیرقانونی (اغلب به کودکان)، برگزاری نماز در مکان هایی غیر از مساجد تأیید شده توسط دولت، در اختیار داشتن مطالب مذهبی و دینی غیرمجاز، برقراری تماس یا سفر به خارج از کشور، جدایی طلبی یا افراط گرایی، و اجرای آیین های عروسی و خاکسپاری یا سخنرانی در آن مراسم، و اتهامات دیگری که فقط وابستگی های مذهبی را هدف قرار داده اند.»

این پژوهش نشان می دهد که برخی از آنها «به دلیل آموزش نماز به دیگران، تحصیل در مصر برای مدت شش ماه، و خودداری از تحویل دادن یک نسخه قرآن برای سوزانده شدن، به ۱۵ سال یا بیشتر حبس محکوم شدند. همچنین در یک مورد، فردی به اتهام ترویج دین و سازماندهی مردم به حبس ابد محکوم شد.»

بنا به گواهی بستگان، در بسیاری از موارد اقدامات واقعی مرتبط با آن «جرایم» صرفاً سخنرانی، برپایی نماز جماعت، یا امامت جماعت بوده است.

این احکام نشان دهنده ماهیت خشن «دادگستری» شین جیانگ است. از میان این افراد ۹۶ درصد به دست کم پنج سال و ۲۶ درصد به شش سال یا بیشتر محکوم شدند، و از آن تعداد ۱۴ تن حکم حبس ابد گرفتند.

به گفته پروژه حقوق بشر اویغور، بنا به گزارش ها دست کم ۱۸ تن از این امامان جماعت، زمانی که در بازداشت بودند یا کمی پس از آن جانشان را از دست دادند.

برابر دانستن مذهب با افراط گرایی

بی بی سی پس از بررسی گزارش پروژه حقوق بشر اویغور، گفت، اسناد و مدارک بازداشت یا طرح اتهام در چین به ندرت در دسترس عموم قرار می گیرد. اما نگاهی به اسناد موجود نشان می دهد که رژیم چین چگونه تلاش کرده است ابراز عقاید مذهبی معمول را با افراط گرایی یا جدایی طلبی سیاسی ارتباط دهد.

جین بیونن، پژوهشگری که داده های قربانیان شین جیانگ را تهیه کرده است، می گوید که برای نمونه این منطقه اگرچه در سال گذشته ۷۴۳۴۸ پرونده کیفری تشکیل داده، تنها ۷۷۱۴ حکم قضایی در شین جیانگ مربوط به سال ۱۳۹۷ در دسترس است.

او گفت که اسناد دادگاه «هیچ جا یافت نمی شوند.» او یادآور شد که چین عامدانه در حال از بین بردن مدارک است.

در یکی از موارد که اسناد آن موجود است، اوکلان مهمت، یک امام جماعت ۵۱ ساله قزاق تبار از شین جیانگ، در سال ۱۳۹۶ به «ترویج افراط گرایی» متهم شد.

در برگه اولیه بازداشت آمده است که مهمت به دلیل «تحریک مردم به نقض قوانین ملی مربوط به اجرای خطبه عقد، آموزش، و حکومتداری عمومی، و نیز تهیه و انتشار موارد مرتبط با افراط گرایی» بازداشت شد.

بنا بر شهادت اعضای خانواده که توسط داده های قربانیان شین جیانگ جمع آوری شده است، دلیل دستگیری او امامت نمازهای جمعه و اجرای خطبه عقد در مساجد بود.

گفته می شود که او به تحمل هشت تا ده سال زندان محکوم شد.

حتی باقیتان میرزان ۵۸ ساله، که یک امام تأیید شده توسط دولت در استان هامی است، نیز مرداد ماه ۱۳۹۷ به جرم «ترویج افراط گرایی» دستگیر شد. یک دادگاه در اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ او را به تحمل ۱۴ سال حبس در زندان بینگتوان ارومچی محکوم کرد.

خانواده میرزان می گویند که تنها «جرم» او پرداختن به وظایف عادیش به عنوان یک امام جماعت بود.

یک مورد دیگر مربوط به عابدین ایوب، عالم برجسته و امام جماعت در شهر آتوش، بود. در اسناد دادگاه از او به عنوان یک «افراط گرای مذهبی» که «نیازمند بازآموزی و اصلاح است ... و با افراد مظنون به تهدید کردن امنیت ملی ارتباط داشته است» یاد شده بود.

وقتی پلیس ایوب را در سال ۱۳۹۶ بازداشت کرد، او ۸۸ ساله بود.

مریم محمد، برادزاده ایوب که اکنون در ایالات متحده زندگی می کند، به بی بی سی گفت که از زمان دستگیری عمویش تاکنون نزدیک به ۶۰ تن از اعضای خانواده و بستگان او، از جمله همسر مریم و هر هشت فرزند این امام جماعت، بازداشت شده اند.

پیتر اروین، مدیر برنامه ارشد پروژه حقوق بشر اویغور، گفت که دلیل اصلی هدف قرار دادن امامان جماعت توسط چین «توانایی آنها برای گرد هم آوردن مردم در جوامع محلی است.»

او به بی بی سی گفت: «حکومت مدت هاست که امامان جماعت را به دقت زیر نظر دارد؛ چرا که از نفوذی که دارند با خبر است.» وی افزود: «بازداشت ها و حبس های چند سال گذشته تنها نقطه اوج سه دهه سرکوب است که با هدف محدود کردن فرهنگ و دین اویغور انجام می شود.»

تلاش برای محو کردن فرهنگ اسلامی

گزارش پروژه حقوق بشر اویغور گواه دیگری بر مجموعه شواهد تأیید کننده اتهامات مطرح شده مبنی بر تلاش پکن برای ریشه کنی فرهنگ و دین مسلمانان و ادغام اقلیت های قومی در فرهنگ اکثریت هان چینی است.

مؤسسه سیاست راهبردی استرالیا شهریور ماه گذشته با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای و مدلسازی آماری گزارش داد که مقامات چین در حدود ۱۶ هزار مسجد را در شین جیانگ ویران کرده و یا به آنها آسیب رسانده اند.

در این گزارش آمده است که بخش اعظم این تخریب طی سه سال گذشته روی داده و قریب به ۸۵۰۰ مسجد ویران شده است.

بنا بر این پژوهش، گنبدها و گلدسته های بسیاری از مساجد تخریب شده اند. این گزارش برآورد می کند که کمتر از ۱۵۵۰۰ مسجد سالم و آسیب دیده در سراسر شین جیانگ باقی مانده اند.

به گفته مؤسسه سیاست راهبردی استرالیا، مقامات همچنین حدود یک سوم اماکن مقدس اسلامی در شین جیانگ از جمله زیارتگاه ها، گورستان ها، و جاده های منتهی به زیارتگاه ها را ویران کرده اند.

یک تحقیق انجام شده توسط خبرگزاری فرانسه در سال ۱۳۹۸ دریافت که ده ها گورستان در این منطقه تخریب، و بقایای اجساد و آجرهای به جای مانده از آرامگاه های ویران شده در آن منطقه پخش شده بود.

رژیم چین به نقض حقوق بشر در این منطقه، از جمله بازداشت های فراقانونی، کار اجباری، عقیم سازی اجباری، تجاوز، و نسلکشی متهم شده است.

اکثر افراد بازداشت شده در شین جیانگ به محل هایی که پکن آنها را مراکز «بازآموزی» می نامد،‌ اعزام شده اند. به گفته رژیم چین، این مراکز با هدف ریشه کنی افراط گرایی و دادن آموزش های حرفه ای به منظور افزایش فرصت های شغلی طراحی شده اند.

بنا بر پژوهش های مستقل، ۴۰۰ مکان، از جمله اردوگاه های «آموزش سیاسی»، مراکز بازداشت قبل از محاکمه، و زندان وجود دارد.

زندانیان، نگهبانان، خویشاوندان، و دیگر شاهدان عینی می گویند که در این اردوگاه ها «اذیت و آزار وحشتناک و سازمان یافته ای» جریان دارد.

آنها به تشریح تکنیک های شست و شوی مغزی، شکنجه با استفاده از شوک الکتریکی -- از جمله تجاوز شدن به آنها توسط نگهبانان با استفاده از میله های برق دار -- محرومیت از غذا خوردن، کتک خوردن، تجاوز گروهی، و عقیم سازی اجباری پرداخته اند.

زنان در شین جیانگ، بیرون اردوگاه ها نیز در معرض اقدامات مربوط به پیشگیری از بارداری و عقیم سازی اجباری قرار دارند. این اقدامات در چهارچوب تلاش ها برای کاهش نرخ تولید مثل در منطقه شین جیانگ انجام می شود.