پکن -- نظریه ای که می گوید ویروس کرونا عامل بیماری کووید-۱۹ از آزمایشگاهی در ووهان نشأت گرفته، بار دیگر توجهات را به خود جلب کرده است. هم زمان ویروس شناسان برجسته و چندین تن از رهبران جهان خواستار انجام تحقیقات بیشتر شده اند.

اما پکن دستگاه تبلیغاتی خود را تقویت کرده است و تلاش می کند بار دیگر این تئوری را خنثی کند.

روزنامه وال استریت ژورنال، روز یکشنبه (۲ خرداد) با استناد به یک گزارش اطلاعاتی پیش تر اعلام نشده ایالات متحده، گزارش داد که بنا به گزارش ها، سه تن از کارکنان آزمایشاهی در مؤسسه ویروس شناسی ووهان آبان ماه ۱۳۹۸، یک ماه قبل از اعلام نخستین مورد این همه گیری، با علائمی مشابه ویروس کرونا بستری شده بودند.

وال استریت ژورنال روز دوشنبه (۳ خرداد) نیز بر اساس دو تز دانشگاهی چینی، گزارش داد که پژوهشگران چینی هفت سال قبل از آن نمونه هایی را از یک غار در جنوب غربی چین جمع آوری کرده بودند. در آن غار معدنکاران بر اثر یک نوع ویروس کرونای جدید ناشی از خفاش، به یک بیماری مرموز مبتلا شده بودند.

این گزارش اطلاعاتی جزئیات تازه ای را در رابطه با شمار پژوهشگران مبتلا شده و زمان بیماری و مراجعه آنها به بیمارستان ارائه می کند.

آشکار شدن این موضوع، نظریه ای را که می گوید ممکن است ویروس عامل بیماری کووید-۱۹ از آزمایشگاه به بیرون رخنه کرده باشد مورد توجه قرار می دهد.

حل راز همه گیری

اوایل امسال، سازمان بهداشت جهانی تیمی متشکل از متخصصان بین المللی را به ووهان اعزام کرد تا درباره خاستگاه های این همه گیری تحقیق کنند. اما عدم شفافیت پکن و همرسانی گزینشی داده ها موجب ناامیدی این تیم شد.

ایجاد ابهام توسط چین پس از ماه ها انکار، دروغ، سرپوش گذاشتن، و تعلل درباره خاستگاه ویروس کرونا مایه تعجب نیست.

گزارش سازمان بهداشت جهانی و همتایان چینی آنها که پس از مدت ها تأخیر منتشر شد، هیچ گونه نتیجه گیری قطعی را ارائه نکرده است. این گزارش اما گفته است که این ویروس به احتمال زیاد از طریق یک جانور واسطه، از خفاش به انسان، منتقل شده است.

در آغاز این گزارش متخصصان گفته بودند که تئوری مربوط به منتقل شدن ویروس از یک آزمایشگاه «بسیار غیرمحتمل» است.

با این وجود، تدروس ادهانوم گبریسوس، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، پس از انتشار این گزارش تأکید کرد که همه تئوری ها همچنین محتمل محسوب می شوند.

مقامات پکن که اصرار دارند روایت این همه گیری را تغییر دهند، با جدیت به مخالفت با تئوری درز کردن این ویروس از آزمایشگاه پرداخته اند. آنها در عوض بر واکنش «قهرمانانه» و بهبودی چین تأکید کرده و بر تأخیرها و انکارهای رژیم درباره همه گیری این بیماری سرپوش می گذارند.

ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، روز ۵ خرداد با تکرار انکارهای قبلی گفت، احیاء کردن نظریه درز کردن از آزمایشگاه، «بی احترامی» به تحقیقات سازمان بهداشت جهانی است. وی گفت که این کار «همبستگی جهانی برای مبارزه با ویروس» را تضعیف می کند.

نمایندگان چندین کشور روز سه شنبه در جریان اجلاس اصلی سالانه کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی طی سخنانی بر ضرورت حل راز چگونگی آغاز گسترش کووید-۱۹ میان انسان ها تأکید کردند.

تعیین چگونگی آغاز گسترش بیماری بالقوه کشنده کووید-۱۹ امری حیاتی برای جلوگیری از همه گیری های آینده است.

جرمی کنیندک، نماینده ایالات متحده، به مجمع بهداشت جهانی گفت: «ما بر اهمیت یک تحقیق قدرتمند، جامع، و تحت هدایت کارشناسان درباره خاستگاه های کووید-۱۹ تأکید می کنیم.»

اتحادیه اروپا، استرالیا، و ژاپن نیز خواستار ادامه تحقیقات شدند. نماینده بریتانیا نیز خواستار آن شد که هر گونه تحقیقی باید «به موقع، با هدایت کارشناسان، و مبتنی بر علم باشد.»

انکارها و اطلاعات نادرست

رژیم چین به جای ارائه کمک معنادار به این کاوش، بار دیگر با هدف رفع اتهام از خود، به انکار و انتشار اطلاعات نادرست متوسل شده است.

آنتونی فاوچی، متخصص بیماری های عفونی ایالات متحده، و گزارش وال استریت ژورنال، تازه ترین اهداف حملات پکن هستند.

هو شیجین، سردبیر روزنامه حکومتی «گلوبال تایمز»،‌ روز سه شنبه مقاله ای شدیداللحن را با عنوان «نخبگان ایالات متحده بیش از پیش دچار انحطاط اخلاقی شده اند و فاوچی یکی از آنهاست» منتشر کرد.

هو گزارش وال استریت ژورنال را «توطئه ای ... برای افترازنی به چین» خواند. او مدعی شد که فاوچی «در حال پراکندن یک دروغ بزرگ علیه چین» است.

یوان ژیمینگ، رئیس آزمایشگاه ملی زیست ایمنی ووهان در مؤسسه ویروس شناسی ووهان، گزارش وال استریت ژورنال را «کاملاً دروغ» خواند.

او به گلوبال تایمز گفت: «آن ادعاها بی اساس هستند.»

خشم چین -- و تلاش های آن رژیم برای تضعیف دانشمندان آمریکایی -- ریشه در اظهاراتی دارد که فاوچی اوایل ماه جاری بیان کرد و در آن گفت که دیگر باور ندارد همه گیری کووید-۱۹ به طور طبیعی آغاز شده باشد.

او روز ۲۱ اردیبهشت گفت: «من فکر می کنم ما باید به تحقیق درباره آن چه در چین اتفاق افتاده است، ادامه دهیم تا در حد توان خود دریابیم که چه چیزی روی داده است.»

جلوگیری از فجایع جهانی آینده

جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز چهارشنبه به آژانس های اطلاعاتی آمریکا دستور داد ظرف سه ماه آینده به آگاهی او برسانند که آیا کووید-۱۹ نخستین بار در چین در یک منبع حیوانی ظهور کرد یا در نتیجه یک حادثه آزمایشگاهی ایجاد شد.

بایدن در یک بیانیه گفت که سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده درباره «دو سناریوی احتمالی به جمع بندی رسیده اند»، اما هنوز به یک نتیجه قطعی درباره چگونگی پیدایش این ویروس در چین دست نیافته اند.

وی گفت که این سازمان ها «باید تلاش هایشان را دو چندان کنند تا اطلاعاتی را که می تواند ما را به یک نتیجه گیری قطعی نزدیکتر کند، جمع آوری و تجزیه و تحلیل کنند.»

در اوایل سال ۱۳۹۹، زمانی که این همه گیری برای نخستین بار ظهور کرده بود، بایدن خواستار دسترسی محققان به چین شد تا آنها درباره این ویروس اطلاعات کسب کنند و از آن اطلاعات به عنوان ابزاری برای مبارزه مؤثرتر با آن استفاده کنند.

بایدن گفت: «ناکامی ما در فرستادن بازرسان مان به محل در نخستین ماه های پس از شیوع، همواره هر گونه تحقیق درباره خاستگاه کووید-۱۹ را با مشکل مواجه می کند.»

اگرچه آنها از بیان این موضوع که رخنه از آزمایشگاه لزوماً منبع این شیوع بوده، خودداری کرده اند، اما تعدادی از دانشمندان بین المللی گفته اند که نگاهی عمیق تر و علمی تر به نظریه درز کردن از آزمایشگاه امری ضروری است.

شکایت هایی وجود داشته است که می گوید شرایط تحقیقات اولیه سازمان بهداشت جهانی، که مورد مذاکره با پکن قرار گرفت و سال گذشته توسط مجمع بهداشت جهانی تصویب شد، تعیین کرد که هدف از این کار شناسایی منبع «زئونوز» -- یا حیوانی -- این ویروس است.

درخواست هایی از مجمع بهداشت جهانی - که در حال برگزاری است و سه شنبه آینده (۱۱ خرداد) به کار خود پایان می دهد - وجود دارد تا درباره مراحل آینده تحقیقات و تعریف مجدد تمرکز آن تصمیم گیری شود.

هاویر بسرا، وزیر بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده، از درخواست ها برای تعیین ساختاری تازه، حمایت کرده است.

او به مجمع بهداشت جهانی گفت: «فاز دو مطالعات مربوط به خاستگاه کووید باید با ساختاری شفاف و مبتنی بر علم آغاز شود و استقلال عمل لازم را برای ارزیابی کامل منبع ویروس و نخستین روزهای این شیوع در اختیار متخصصان بین المللی قرار دهد.»

کنیندیگ گفت: «هدف از این تحقیق، تعیین مقصر نیست. بلکه ایجاد شالوده ای علمی، یافتن خاستگاه ویروس و موارد شیوع، و کمک کردن به همه ما برای جلوگیری وقوع فجایع جهانی در آینده است.»

ژائو روز پنجشنبه ضرورت انجام تحقیقات جدید درباره این همه گیری را رد کرد.