پکن -- یک مقام چینی هفته گذشته در سخنانی بی سابقه و قابل توجه به نگرانی های موجود در مورد اثربخشی واکسن های ساخت چین اذعان کرد. این در حالی است که طرح بالقوه ای برای افزایش کارایی واکسن های کووید-۱۹ ساخت این کشور در دست بررسی است.

ناظران می گویند، در شرایطی که چین به کارزار واکسیناسیون گسترده خود ادامه می دهد و واکسن های تولیدی خود را به سراسر جهان صادر می کند، اذعان به مشکل احتمالی ناکارآمدی این واکسن ها می تواند راهبرد «دیپلماسی واکسن» رژیم را مختل کند.

به گزارش رسانه های محلی، گائو فو، رئیس مرکز کنترل و پیشگیری بیماری چین، روز ۲۱ فروردین در کنفرانسی که در چنگدو برگزار شده بود، گفت که آن آژانس «در حال بررسی چگونگی حل مشکل بالا نبودن میزان اثربخشی واکسن های موجود است.»

به گزارش بی بی سی، واکسن های کنونی، از جمله دُزهای دریافت شده از سینووک و سینوفارم «میزان ایجاد محافظت بسیار بالایی ندارند.»

چین چهار واکسن تأیید شده مشروط دارد که میزان کارایی منتشر شده آنها کمتر از واکسن های رقیب است. واکسن های فایزر-بایو اندتک و مدرنا به ترتیب ۹۵ درصد و ۹۴ درصد کارایی دارد.

گائو پیشنهاد آمیختن چند نوع واکسن، و همچنین تغییر دادن تعداد، مقدار، یا فاصله بین تزریق دُزها را مطرح کرده است.

یان ژونگ هوانگ، هموند ارشد «شورای روابط خارجی» در امور بهداشت جهانی، می گوید که اظهارات گائو به سرعت در شبکه های اجتماعی داخل چین سانسور شد.

او به فایننشال تایمز گفت: «این نخستین بار است که ... یک مقام دولتی علناً اذعان می کند که نرخ ایجاد محافظت [توسط واکسن چینی] سبب نگرانی کارزار واکسیناسیون شده است.»

تغییر دادن روایت

پکن برای ارائه آن چه که مقامات آن کشور یک «کالای عمومی جهانی» می نامند، به ده ها کشور واکسن می دهد. از این رو، هر گونه تغییر در نحوه به کارگیری واکسن های ساخت چین پیامدهای قابل توجهی برای آن کشورها خواهد داشت.

وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین، اوایل اسفند گفت که چین واکسن های کووید-۱۹ خود را به ۲۷ کشور صادر می کند و به ۵۳ کشور نیازمند «کمک واکسن» رایگان می دهد.

کریشنا اودایاکومار، رئیس و بنیانگذار «مرکز نوآوری بهداشت جهانی دوک» در دانشگاه دوک، اسفند ماه گذشته درباره «دیپلماسی واکسن» چین به آسوشییتدپس گفت که برخی از [دُزهای واکسن] اهدا می شوند، برخی از آنها فروخته می شوند، و برخی دیگر به صورت اعتباری و با ایجاد بدهی فروخته می شوند.

رژیم چین فهرست کاملی از کشورهایی که واکسن ساخت چین را از طریق برنامه های تأمین واکسن دریافت می کنند، ارائه نداده است.

منتقدان این گونه «کمک» را بخشی از کارزار پکن برای تغییر شکل دادن روایت همه گیری می دانند. آنها می گویند که پکن می خواهد از روایت شیوع اولیه در ووهان و اذعان دیرهنگام به وجود بحران فاصله بگیرد و روایتی از موفقیت و «اقدامات قهرمانانه» آن کشور در متوقف کردن گسترش ویروس را شکل دهد.

به گزارش فایننشال تایمز، چین از اسفند ماه گذشته ۴۰ میلیون دز واکسن ویروس کرونا را به سراسر جهان - و غالباً به کشورهای در حال توسعه - صادر کرده است.

ارائه واکسن به کشورهایی که نمی توانند واکسن های گران تر تهیه کنند یا کشورهایی که نیازمند واکسن های بیشتری هستند، عنصر اصلی تلاش پکن برای بازنویسی تاریخ است.

اما میزان تأثیرگذاری تلاش های دیپلماسی واکسن چین به کیفیت محصول ارائه شده بستگی دارد.

به گفته تحلیلگران بهداشت جهانی، اطلاعات کافی در مورد کارایی واکسن های چینی در دست نیست تا بتوان بر آن اساس ارزیابی مناسبی انجام داد.

پیتر اینگلیش، مشاور بازنشسته کنترل بیماری های واگیر در بهداشت عمومی بریتانیا، به فایننشال تایمز گفت: «ما در مورد میزان مؤثر بودن این واکسن ها اطلاعات اندکی داریم.»

اما برخلاف سایر تولیدکنندگان واکسن، تولیدکنندگان چینی داده های مربوط به فاز ۳ آزمایش این واکسن ها را منتشر نکرده اند. این امر پرسش‌ هایی را در رابطه با شفافیت و صحت میزان اثربخشی آنها ایجاد کرده است.

اولویت دادن به منافع

دکتر محمد سلیم، استاد علوم پزشکی در مؤسسه علوم پزشکی اسلام آباد، مرداد ماه گذشته گفت: «چین اقدامات پیشگیرانه ای را برای جلوگیری از وخیم شدن شرایط در نخستین مراحل همه گیری انجام نداد و با فروش دستگاه های تنفسی مصنوعی، کیت های [آزمایش]، و تجهیزات حفاظت شخصی بی کیفیت مشغول سود کسب بوده است.»

وی گفت: «[چین] اکنون که همه گیری رو به پایان است، چین می خواهد از این واکسن ها درآمد کسب کند.»

وزارت بازرگانی چین دی ماه گذشته اعلام کرد که چین سال گذشته بیش از ۲۲۰ میلیارد قطعه ماسک، ۲.۳ میلیارد قطعه تجهیزات حفاظتی شخصی، و یک میلیارد کیت آزمایش صادر کرده است.

کیان کمینگ، معاون وزیر بازرگانی چین، در آن زمان گفت که این صادرات «در مبارزه جهانی با همه گیری سهم مهمی داشته است.»

اما منتقدانی که می گویند پکن از این همه گیری برای تقویت اقتصاد خود بهره گرفته است، این اظهارات را پوشالی قلمداد می کنند.

یک مقام گمرک دی ماه گذشته گفت که در سال ۱۳۹۹ ارزش صادرات ماسک آن کشور به تنهایی ۵۲.۶ میلیارد دلار بود.

در شرایطی که بیشتر اقتصادهای جهان بیش از یک سال است که با مشکلات دست به گریبان بوده اند، و همه گیری کووید-۱۹ کسب و کارها را متلاشی کرده و موجب بیکاری افراد بیشماری شده است، چین تنها کشوری بود که در سال ۱۳۹۹ رشد اقتصادی بی سابقه ای را گزارش کرد.