پس از ناکامی ها و عقب ماندگی هایی که چندین سال است اقتصاد عراق را گرفتار خود کرده اند- از مبارزه با «دولت اسلامی» (داعش) گرفته تا رویارویی با اعتراضات مردمی و بحران ویروس کرونا - اکنون نشانه هایی از بازگشت اقتصاد عراق مشاهده می شود.

مصطفی کاظمی، نخست وزیر، از زمان روی کار آمدنش در اردیبهشت ماه گذشته تلاش کرده است که داعش را مهار و از نفوذ ایران جلوگیری کند. در دی ماه خبر مرگ ابویاسر العیساوی، رهبر ارشد داعش در عراق، اعلام شد.

دولت کاظمی در حال انجام اقدامات جدی برای محدود کردن نفوذ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بوده است. سپاه در تلاش بوده است که از طریق اقدامات کتائب حزب الله و سایر گروه های شبه نظامی نیابتی، عراق را تضعیف کند.

کاظمی در شهریور ماه یک مبارزه «بی سابقه» با فساد دولتی را آغاز کرد. او فرمان داد که احکام بازداشت و احضار مقامات تحت پیگرد در رابطه با اتهامات مربوط به فساد برای تحقیق از آنها اجرا شود.

و او همچنین با تعیین زمان انتخابات زودهنگام که قرار است روز ۱۶ خرداد برگزار شود، در مسیر وفای به عهد خود با مردم عراق حرکت می کند.

ناظران می گویند که این اقدامات، اقتصاد را در مسیر موفقیت های آینده قرار داده است.

توسعه بخش نفت

عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت، می گوید، توسعه بخش نفت عراق در سال های اخیر آن کشور را قادر کرده است که جایگاه برجسته ای در بازار نفت جهانی پیدا کند.

او گفت: «طرح های بلندپروازانه برای افزایش ظرفیت تولید ادامه دارد. همچنین طرح های تازه بسیار زیادی با هدف توسعه زیرساخت های بخش نفت، به ویژه از لحاظ پالایش نفت، در راه است.»

او گفت که این وزارتخانه مجموعه قراردادهایی را با شرکت های بین المللی برای احداث پالایشگاه های نفت امضا کرده است. به گفته او، تازه ترین مورد در روز ۲ بهمن بود که آن وزارتخانه یک قرارداد مقدماتی را با شرکت اماراتی الأوسط با مسئولیت محدود برای ساخت پالایشگاه ذیقار امضاء کرد.

او گفت که ظرفیت روزانه پالایشگاه ذیقار پس از بهره برداری ۱۰۰ هزار بشکه خواهد بود و پیش بینی می شود که ۳ هزار شغل ایجاد کند.

به گفته او، این وزارتخانه دو قرارداد دیگر را نیز اواخر سال گذشته میلادی امضاء کرد.

یکی از این قراردادها به شرکت عراقی سان امکان ساخت یک واحد تولید در پالایشگاه نجف با ظرفیت روزانه ۶ هزار بشکه را می دهد.

پروژه دیگر با همکاری شرکت ژاپنی جِی جی سی ظرفیت تولید در پالایشگاه های جنوب عراق را افزایش خواهد داد. این میزان، که در آغاز ۵۵ هزار بشکه نفت تصفیه شده در روز است،‌ با بهره گیری از فناوری مدرن تا ۱۰۰ هزار بشکه افزایش خواهد یافت.

او افزود که کار روی پروژه پالایشگاه کربلا (با ظرفیت روزانه ۱۵۰ هزار بشکه) ادامه دارد و بخش اعظم این پروژه تکمیل شده است.

بهبودی بخش نفت پس از داعش

سخنگوی این وزارتخانه گفت: «در زمینه پروژه های بازسازی تأسیسات نفتی ویران شده در نتیجه تروریسم نیز پیشرفت هایی به وجود آمده است.»

او یادآور شد: «میدان نفتی و پالایشگاه القیاره و همچنین پالایشگاه الصمود (بیجی سابق) با ظرفیت ۱۴۰ هزار بشکه در روز بار دیگر فعال شده اند.»

در مرداد ماه ۱۳۹۵، نیروهای عراقی، داعش را از القیاره در استان نینوا بیرون راندند. به این ترتیب، یک عملیات موفقیت آمیز سه روزه برای بیرون راندن جنگجویان آن گروه از محله های مسکونی، نیروگاه های برق، و سایر زیرساخت ها به نتیجه رسید.

داعش خسارت های بسیاری زیادی را به پالایشگاه الصمود در صلاح الدین وارد کرد. اما این پالاشگاه پس از تکمیل عملیات بازسازی، در سال ۱۳۹۸ تولید خود را از سر گرفت.

جهاد گفت: «در طرح های توسعه عراق به افزایش تولید گاز اولویت داده شده است.» او افزود که پروژه هایی برای تولید روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز در میدان های واقع در استان های میسان و ذیقار در دست اجراست.

وی گفت که پروژه دیگری نیز با هدف استخراج ۴۰۰ میلیون فوت مکعب دیگر از میدان بصره جریان دارد.

بنا بر برآوردهای مقدماتی این وزارتخانه، عراق ۱۳۲ هزار میلیارد فوت مکعب ذخایر گازی دارد. همچنین برآورد می شود که ۷۰ درصد از این مقدار مربوط به استخراج و فرآوری نفت باشد.

جهاد گفت: «تمرکز برنامه های ما بر بهره برداری بهینه از گاز همراه با نفت، و نیز توسعه میدان های تولید گاز آزاد در عکاز (استان انبار) و میدان المنصوریه در استان دیالی قرار دارد.»

همزمان در کشور همسایه، یعنی ایران، تولید نفت طی چند سال گذشته شاهد یک روند نزولی ثابت بوده است. این روند در نتیجه عوامل متعدد از جمله تحریم های مستمر آمریکا روی داده است.