اعضای جامعه اهل سنت ایران می گویند، اگرچه جمهوری اسلامی از بابت «وحدت مسلمانان» در ایران به خود می بالد، با همه مذاهب اسلامی به شکل یکسان رفتار نمی شود.

اهل سنت نیز مانند سایر اقلیت های مذهبی ایران در بسیاری از جنبه های زندگی متحمل تبعیض می شوند. این امر حتی در مورد کسانی که دین و مذهبشان از زمان انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به عنوان ادیان و مذاهب رسمی کشور شناخته شده است، نیز صدق می کند.

جمهوری اسلامی به عنوان بخشی از تلاش خود برای به نمایش گذاشتن «وحدت مسلمانان» در ایران، نمایش یک هفته ای جشن میلاد حضرت محمد را برگزار می کند. اما در نحوه رفتاری که در آن کشور با اهل سنت و شیعیان می شود، شباهت چندانی وجود ندارد.

حامیان علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی، او را «رهبر مسلمانان» خطاب می کنند. این یک عنوان افتخاری است و هدف از کاربرد آن این است که او را به عنوان مردی که وحدت را در میان مسلمانان جهان رواج می دهد، به تصویر بکشد.

اما بسیاری این عنوان را گمراه کننده و ریاکارانه می دانند؛ چرا که نگاهی به زمان حضور او در منصبش نشان می دهد که او در ایران چهره ای تفرقه افکن بوده و اغلب از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای سرکوب مخالفان خود استفاده کرده است.

اعضای جامعه اهل سنت ایران می گویند که به رغم ادعاهای خامنه ای مبنی بر وحدت میان شیعه و سنی، این جامعه به شکلی سازمان یافته سرکوب می شود. آنها همچنین می گویند که در برخی موارد رهبران اهل سنت نارضایتی خود را نسبت به نحوه رفتار با خود ابراز کرده اند.

حذف شده و منزوی

مولوی عبدالحمید، امام جماعت اهل سنت زاهدان، روز ۱۶ دی در نامه ای خطاب به خامنه ای از این بابت که «اهل سنت شهروندان درجه دوم و درجه سوم هستند» گلایه کرده بود.

دولت ایران از انتشار آمار رسمی در مورد اقلیت های مذهبی خودداری می کند. اما بر کسی پوشیده نیست که بخش اعظم جمعیت چند استان از اهل سنت تشکیل شده است.

اکثر مردم ساکن استان های کردستان، آذربایجان غربی، گلستان، و سیستان و بلوچستان سنی هستند. همچنین اهل سنت بخش قابل ملاحظه ای از جمعیت استان های کرمانشاه، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، گیلان، اردبیل، بوشهر، و فارس را تشکیل می دهند.

در حالی که ۱۵ تا ۲۰ درصد جمعیت ایران متشکل از اهل سنت است، آنها در مجلس تنها ۲۱ نماینده دارند. به عبارت دیگر نمایندگان اهل سنت تنها ۷ درصد از مجموع ۲۹۰ نماینده مجلس را تشکیل داده اند.

در اصل ۱۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی (که پس از انقلاب ۱۳۵۷ تدوین شد) آمده است که دین رسمی در ایران اسلام شیعه جعفری دوازده امامی (تشیع) است. این اصل می افزاید که این امر «تا ابد تغییرناپذیر است.»

بنا بر قانون اساسی، سایر مذاهب اسلامی -- از جمله چهار فرقه اهل سنت حنفی، شافعی، مالکی، و حنبلی، و شیعه زیدی -- باید به طور کامل مورد احترام قرار گیرند. قانون اساسی همچنین تأکید می کند که پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی بر اساس فقه خودشان، ازاد هستند.

قانون اساسی همچنین تأکید کرده است که در مناطقی که پیروان این مذاهب در آنها دارای اکثریت هستند، مقررات محلی مقتضی برای محافظت از حقوق عبادت کردن این جوامع محلی، اجرا خواهد شد.

اصول ۱۰۹ و ۱۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز می گوید که رهبر و رئیس جمهوری ایران باید شیعه باشند. اما سنی ها تنها از رسیدن به سمت های رهبری یا ریاست جمهوری محروم نیستند، بلکه عملاً از دستیابی به رده های متوسط یا پایین تر مدیریتی نیز منع شده اند.

احمد حنفی، یک روحانی اهل سنت در کردستان، می گوید که انحصار قدرت در دست شیعیان پیرو ولایت فقیه (که در حال حاضر خامنه ای است) با ارزش های دموکراتیک، اصول اسلامی، و بخش هایی از قانون اساسی ایران مغایرت دارد.

او گفت: «ما طی ۴۲ سال گذشته یک وزیر اهل سنت هم نداشته ایم.»‌

وی افزود: «حتی یکی از اعضای شورای نگهبان یا مجمع تشخیص مصلحت نظامی نیز از اهل سنت نبودند.» آقای حنفی همچنین گفت: «هرگز هیچ یک از نمایندگان اهل سنت به عنوان عضو هیأت رئیسه مجلس انتخاب نشده اند.»

حنفی گفت که حتی در استان هایی مانند سیستان و بلوچستان و کردستان که اکثریت جمعیت آنها اهل سنت هستند، حتی یک مسئول اهل سنت نیز در سمت های ارشد منصوب نشده است.

مساجد کم تعداد و فرسوده اهل سنت

طی چند دهه گذشته مساجد اهل سنت در شهر های مختلف ویران شده یا به شکلی غیرقابل تعمیر فرسوده شده اند.

مسجد شیخ فیض مشهد در سال ۱۳۷۲ تخریب شد. یک سال بعد گروهی مهاجم به مسجد مکی در زاهدان یورش بردند و آن را ویران کردند.

بازسازی مساجد اهل سنت نیازمند مجوز دولت است. این مجوزها در برخی موارد هرگز صادر نمی شوند و در موارد دیگر با تأخیرها و موانع فراوانی رو به رو می شوند.

عبدالمجید، یکی از علمای مذهبی اهل سنت که درخواست کرد فقط از نام کوچک او استفاده شود، گفت که مراسم عبادی اهل سنت عمدتاً در خانه های شخصی مردم یا مکان های اجاره ای برگزار می شود. او افزود که از برگزاری برخی از این مراسم عبادی جلوگیری شده یا در مسیر آنها مانع تراشی شده است.

به ازای هر پنج هزار شهروند اهل سنت یک باب مساجد یا نمازخانه استیجاری وجود دارد. عبدالمجید گفت که همزمان، حدود ۸۵ هزار باب مسجد شیعیان در سراسر کشور فعال هستند و به منابع مالی دولتی برای نگهداری و بازسازی دسترسی دارند.

عبدالمجید می گوید که در حال حاضر در تهران نُه مسجد اهل سنت و تعداد نامشخصی از نمازخانه های اجاره ای فعال هستند.

به گفته او، با توجه به این که بیش از یک میلیون تن از شهروندان اهل سنت در منطقه تهران بزرگ زندگی می کنند، جامعه اهل سنت سال ها تلاش کرده است که مسجد دیگری را بسازد؛ اما آن تلاش ها با مخالفت رژیم رو به رو شده است.

عبدالمجید گفت که علمای اهل سنت علاوه بر منزوی کردن علمای اهل سنت، تعدادی از علمای سرشناس سنی که مخالف حکومت محسوب می شوند، به دلیل مخالفت با مداخله دولت در حوزه های علمیه اهل سنت زندانی شدند.

او گفت که از جمله این افراد می توان به سعید آرامش، عبدالرشید ریگی، حبیب الله جمشیدی، امین مبارکی، عبدالغفار دهانی، محمد دهواری، علی اصغر زهی، و عیسی آذری اشاره کرد.

به گفته او، جمهوری اسلامی به سرکوب اهل سنت و ممانعت از عبادت کردن آنها می پردازد؛ چرا که از اقلیت اهل سنت و موضع آن در قبال رژیم و اقداماتش هراسان است.