مجموعه تازه ای از شبه نظامیان هوادار ایران در عراق طی یک سال گذشته ظهور کرده است. آنها تحت نام های متعددی فعالیت می کنند و از بسترهای رسانه های اجتماعی برای تبلیغ کردن خودشان، انتشار دادن فعالیت هایشان، و پخش پیام های تحریک آمیز استفاده می کنند.

طی ده ماه گذشته دست کم ۱۵ گروه شبه نظامی سابقاً ناشناخته ظهور کرده اند. از جمله این گروه ها می توان به عصبه الثائرین اشاره کرد که نخستین بار اسفند ماه گذشته آشکار شد. این گروه مسئولیت حملات موشکی انجام شده به اماکن نیروهای ائتلاف در عراق را بر عهده گرفت.

عصبه الثائرین از آن زمان حملات دیگری را انجام داده و منطقه سبز و مقرهای نظامی را در بغداد هدف قرار داده است.

کارشناسان عراقی این گروه شبه نظامی را به عنوان یک گروه «پوششی» توصیف کرده اند؛ گروهی که قصد دارد توجهات را از گروه های شبه نظامی قدرتمند مورد حمایت ایران که این حملات را انجام می دهند منحرف کند.

عصبه الثائرین و دیگر گروه های شبه نظامی جدید عمدتاً پوششی برای برجسته ترین گروه های شبه نظامی مورد حمایت ایران -- یعنی سه گروه کتائب حزب الله، حرکت النجباء، و عصائب اهل الحق -- محسوب می شوند.

پس از ظهور عصبه الثائرین چندین گروه شبه نظامی سابقاً ناشناخته نیز پا به عرصه گذاشتند.

از جمله آن گروه ها می توان به اصحاب الکهف، سرایا ثوره العشرین الثانیه، تیپ ذوالفقار، سرایا المنتقم، اولیا الدم، ثار المهندس، قاصم الجبارین، الغاشیه، ربع الله، جبهه ابو جداحه، ولد الشایب، الخال، فریق فاطمیون الالکترونی، و المجامیع الخاصه اشاره کرد.

این گروه ها با استفاده از چندین بستر اینترنتی و رسانه های اجتماعی حضورشان را اعلام کرده و توجه عموم را به فعالیت های ستیزه جویانه شان جلب کرده اند.

به رغم سیاست های سختگیرانه ای که بسترهای رسانه های اجتماعی برای مقابله با حساب های کاربری انتشاردهنده سخنان تنفرآمیز و تحریک به خشونت اعمال می کنند، برخی گروه ها تلاش می کنند با باز کردن حساب های جدید و استفاده از بسترهای جایگزین آنها را دور بزنند.

فرار از پاسخگویی

ثائر البیاتی، دبیر کل شورای عشایر عرب در صلاح الدین، گفت: «این شبه نظامیان می خواهند حضوری قدرتمند و مداوم در اینترنت داشته باشند تا خودشان را تبلیغ کنند و به ترویج فعالیت هایشان بپردازند.»

او گفت که هدف کلی آنها تأثیر گذاشتن بر شمار زیادی از مخاطبان از طریق رسانه های اجتماعی است.

او گفت با آن که شبه نظامیانی که به تازگی ظهور کرده اند ‌نام های مختلفی دارند، اما همه آنها از یک قماش هستند و از اعضای «گروه های مسلح بزرگ و شناخته شده» تشکیل شده اند.

وی گفت که این گروه ها توسط سپاه پاسداران و حزب الله لبنان هدایت می شوند و تحت رهبری شبه نظامیان عراقی مورد حمایت ایران، از جمله کتائب حزب الله، عصائب اهل الحق، و سازمان بدر فعالیت می کنند.

البیاتی گفت که گسترش گروه های تابعه با نام های جدید در صحنه عراق، تاکتیکی برای محافظت از «شبه نظامیان مادر» و جلوگیری از پاسخگو شدن آنها در قبال اقدامات جنایتکارانه شان است.

وی افزود که علاوه بر حملات انجام شده به اماکن دیپلماتیک و مقرهای نظامی، مهاجمان به منظور وحشت آفرینی، آزادی های عمومی را نیز هدف قرار داده اند. او در این رابطه به «حملات انجام شده علیه سالن های ماساژ، سالن های آرایش و زیبایی، فروشگاه های نوشیدنی های الکلی، و باشگاه های شبانه» اشاره کرد.

ربع الله یکی از فعال ترین گروه های شبه نظامی جدید در رسانه های اجتماعی است. این گروه در فیسبوک و تلگرام حساب های کاربری دارد و از طریق آنها به فعالیت های خود مباهات می کند.

یکی دیگر از گروه های فعال در رسانه های اجتماعی جبهه ابو جداحه است. این گروه، به همراه دیگر گروه های شبه نظامی، اقدام به سوزاندن و تخریب دفاتر ام بی سی عراق، کانال تلویزیونی دجله، و مقر حزب دموکرات کردستان در بغداد کرد.

جبهه ابو جداحه روز ۱۵ دی از طریق بسترهای اینترنتی خود تهدید کرد که دفاتر کانال تلویزیونی الحره در بغداد را به آتش خواهد کشید.

این گروه همچنین تهدید کرد که کنشگران عراقی مخالف نفوذ ایران را خواهد کشت. جبهه ابو جداحه در روز ۱۵ دی از جمله گروه های شبه نظامی مورد حمایت ایران بود که اقدام به تحریک مردم علیه هاشم داوود، مشاور عالی مصطفی کاظمی نخست وزیر عراق، کرد.

داوود طی اظهاراتی از نقش قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در عراق، انتقاد کرده بود. این اظهارات موجب برافروخته شدن آتش خشم گروه های شبه نظامی شد.

راهبرد جنگ نیابتی

ماجد القیسی، کارشناس امنیتی عراقی، می گوید که گروه های مسلح از بسترهای رسانه های اجتماعی برای تبلیغ خودشان، تبلیغ کردن حملات شان، و پخش اظهارات شان، سوءاستفاده کرده اند.

وی گفت: «گروه های زیادی در ماه های اخیر در صحنه ظهور کرده اند. حالا ما هر از گاه نام یک گروه تازه ظاهر شده را که قبلاً ناشناس بود، می شنویم.»

وی افزود روشن است که این گروه ها از پشتیبانی لجستیکی برخوردارند.

او گفت: «هیچ گروهی نمی تواند در داخل شهرها اقدامات مسلحانه -- از جمله پرتاب موشک یا حمله به مراکز غیرنظامی و مقرها -- را بدون برخورداری از پشتیبانی لجستیکی و توانایی جا به جایی اسلحه انجام دهد.»

از سال ۱۳۹۳، سپاه پاسداران فعالانه موشک های کاتیوشای تولید شده در ایران و سایر انواع موشک ها را در اختیار شبه نظامیان خود در عراق قرار داده است.

القیسی گفت که ظهور این گروه ها، که تهدیدی برای ثبات و امنیت عمومی محسوب می شوند، «با راهبرد جنگ نیابتی اجرا شده توسط ایران مرتبط است.»

او گفت که این راهبرد «بر پرهیز از درگیری مستقیم با ایالات متحده و جامعه بین المللی و محافظت از نیروهای نیابتی شناخته شده آن در برابر پاسخگویی، متمرکز» است.

وی در توضیح این موضوع گفت که اقدامات این گروه های مسلح جدید می تواند به عنوان عملیات نامتقارن ترکیبی طبقه بندی شود. به گفته او، در این نوع عملیات مشخص کردن یا شناسایی کردن طرف هایی که پشت آنها پنهان شده اند یا کسانی که آنها را پرورش می دهند، دشوار است.

القیسی گفت، این امر به ویژه با محکوم کردن عمومی این حملات توسط جناح های مسلح عمده وابسته به ایران پیچیده تر می شود.

وی گفت که دولت عراق تحت فشارهای عمومی و بین المللی قرار دارد تا از این «بازتولید سریع» گروه های شبه نظامی جلوگیری کند.

او گفت که در حال حاضر سیاست دولت بر پایه «مهار ایمن» گروه های مسلح استوار است؛ سیاستی که از طریق اتخاذ راه حل های مسالمت آمیز، بدون متوسل شدن به گزینه تشدید تنش -- که ممکن است برای کشور پیامدهای منفی داشته باشد -- اجرا می شود.