به گفته مقامات دولتی و نظامی، عراق حضور امنیتی خود را در مرز سوریه با هدف جلوگیری از فعالیت‌ های قاچاق تقویت کرده است. بازماندگان داعش برای بقای خود به این فعالیت ‌ها وابسته هستند.

به ادعای این مقامات، داعش، علاوه بر قاچاق فرامرزی کالا و فعالیت‌ های پنهان برای تأمین مالی این گروه، سعی کرده است که از شکاف ‌های مرزی برای جابجایی رزمندگان بین دو کشور سوء‌استفاده کند.

مسئولیت حفظ امنیت نوار مرزی ۶۰۰ کیلومتری مشترکاً بر عهده قرارگاه مرزبانی وزارت کشور و قرارگاه‌ های انبار، الجزیره و نینوای غربی وزارت دفاع است.

این نیروها مرتباً عملیات جستجو را در مناطق صحرایی نزدیک مرز اجرا می‌ کنند و گذرگاه ‌های بین عراق و سوریه را مورد استفاده قاچاقچیان و شبه‌ نظامیان قرار می‌ گیرد، پاکسازی می ‌کنند.

به گفته سرلشکر تحسین الخفاجی، سخنگوی قرارگاه عملیات مشترک عراق، عملیات امنیتی گسترده ‌ای در ۲۰ آبان در این ناحیه مرزی اجرا شد.

به گفته وی، این عملیات بخشی از مجموعه عملیات تحت نظارت قرارگاه ‌های عملیاتی ارتش بود که با هدف پاکسازی منطقه مرزی از وجود سلول ‌های داعش و قطع منابع مالی آنها اجرا شد.

او به دیارنا گفت: «تلاش ‌ها بر ریشه ‌کنی تروریست ‌ها از مناطق صحرایی و مقابله با فعالیت‌ های آنان، تعقیب گروه‌ های تبهکار، قاچاقچیان، جابجاکنندگان انسان و مواد مخدر و در نهایت اعمال محدودیت‌ های شدید بر مرزها متمرکز است.»

وی گفت که بسیاری از پناهگاه ‌ها و سلاح‌ های داعش در عملیات ‌هایی که از شمال تا جنوب رود فرات گسترده شده بود، کشف و معدوم شده است.

نیروهای امنیتی مناطق الجزیره و القائم و مناطق جنوب بزرگراه بین ‌المللی در سمت سوریه و اردن را جستجو کرده ‌اند.

این عملیات ‌ها در کنار تقویت مستمر استحکامات مرزی در فرات علیا اجرا می‌ شود. گزارش ‌های بسیاری درباره نفوذ داعش از سمت سوریه و فعالیت ‌های قاچاق آنان ارائه شده است.

تلاش تقویت مرز

عبدالخالق العزاوی، نماینده دیالی در مجلس عراق، به دیارنا گفت که وضعیت امنیتی در امتداد مرزها «به دلیل فعالیت واحدهای پلیس مرزی که با کارآیی بالا و حرفه ‌ای ‌گری کار می ‌کنند، بهبود چشمگیری یافته است.»

وی عنوان کرد که این اقدامات پلیسی با تقویت مرزها که شامل بازسازی پست های مرزبانی است تکمیل شده است. داعش این پست ها را تخریب کرده بود.

یک سامانه یکپارچه موانع نیز در حال برقرار شدن است: پشته خاکی، شیار با پهنای سه متر، خط سیم ‌خاردار، حصار مجهز به تجهیزات پایش و حسگر و برج های بتونی مجهز به دوربین‌ های گرمایی.

العزاوی اشاره کرد که ۱۸ میلیارد دینار عراق (۱۵ میلیون دلار) برای تأمین هزینه اجرای سامانه تقویت اختصاص یافته است و همین تخصیص باعث تسهیل فعالیت ‌های نیروهای امنیتی و تقویت امنیت مرزها شده است.

او گفت که داعش در بازه ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶ به ثروت انبوهی رسید ولی در پی از دست رفتن تسلط آن بر مراکز شهری، بازماندگان آن برای ایجاد پایگاه در صحرای بین عراق و سوریه اقدام کرده‌ اند.

وی افزود که این مناطق صحرایی نقش پناهگاه را برای شبکه ‌های داعش که به جابجایی سلاح و رزمنده و انواع فعالیت‌ های قاچاق می ‌پردازند، بازی کرده است.

وی گفت که تقویت امنیت مرزها سبب خنثی شدن تلاش‌ های این گروه در زمینه بهره ‌برداری از گذرگاه‌ های مرزی شده است. از این رو، داعش برای کسب درآمد به آدم‌ ربایی با هدف باج ‌گیری و زورگیری دست می‌ زند.

بازیگران غیردولتی مخل امنیت

جلیل خلف شویل، کارشناس نظامی، به دیارنا گفت که با وجود تلاش‌ های صورت ‌گرفته در زمینه تقویت مرزهای سوریه، بازماندگان داعش همچنان از این مناطق بهره‌ برداری می‌ کنند.

وی به دیارنا گفت که سامانه ‌های استقرار و نظارت نظامی فعالیت ‌های بازماندگان داعش را به میزان چشمگیری محدود کرده ‌اند ولی این فعالیت ‌ها به طور کامل متوقف نشده است چون این گروه همچنان به قاچاق رزمنده، سلاح و امکانات لجستیکی ادامه می ‌دهد.

او بر اهمیت «حذف گروه‌ های نظامی غیرمنظم از مناطق مرزی و صدور مجوز انحصاری استقرار برای نیروهای امنیتی» تاکید کرد.

شویل گفت که نیروهای عراقی باید «یگانه مسئول تأمین امنیت این منطقه و مقابله با تهدیدات تروریستی» باشند.

وی گفت که از زمان شکست داعش در اواخر ۱۳۹۶، شبه‌ نظامیان مرتبط با ایران برای تقویت حضور خود در منطقه مرزی از طریق پایگاه ‌ها و پادگان‌ ها در شهر القائم عراق و در منطقه مرزی سمت سوریه اقدام کرده‌ اند.

شویل تأکید کرد که حضور هر گروهی که به دولت پاسخگو نباشد و در پی پیشبرد برنامه‌ های خارجی باشد، «تهدید مهمی محسوب می ‌شود که تلاش ‌های مربوط به نظارت و تأمین امنیت مرزها را مختل می‌کند.»

وی به لزوم تقویت اعتماد بین مردم محلی و نیروهای عراقی برای ریشه ‌کنی سلول ‌های داعش و قطع منابع مالی آنان تاکید کرد.