اخبار عراق
تروریسم

پنهان کردن عملیات قاچاق عتیقه توسط داعش در زمان سلطه آن گروه بر موصل

نوشته خالد الطائی

یک هیئت رسمی فرانسوی در سال ۱۳۹۸ از موزه موصل بازدید کرد تا ویرانی های به بار آمده توسط داعش را بررسی کند. [عکس از اداره بازرسی آثار باستانی و میراث فرهنگی نینوا]

یک هیئت رسمی فرانسوی در سال ۱۳۹۸ از موزه موصل بازدید کرد تا ویرانی های به بار آمده توسط داعش را بررسی کند. [عکس از اداره بازرسی آثار باستانی و میراث فرهنگی نینوا]

گروه «دولت اسلامی» (داعش) در زمان سلطه خود بر موصل به مردم گفته بود که آثار و تندیس های باستانی اساساً «بُت» هستند و آن گروه بنا بر «وظیفه شرعی» آنها را منهدم کرده است.

اکنون روشن شده است که عناصر داعش در حقیقت اموال باستانی را می دزدیدند و می فروختند و این کار جریان درآمد بی وقفه ای را برای آنها فراهم کرده بود. کارشناسان به دیارنا گفتند که همین موضوع، دورویی این گروه و تصویر نادرستی را که آنها می خواستند ارائه دهند، بیش از پیش آشکار می کند.

داعش همچنین برای یافتن اشیاء باستانی باارزش در اماکن تاریخی که تحت کنترل آن گروه قرار می گرفتند، حفاری های سازمان یافته ای را انجام می داد.

بیش از ۱۷۰۰ مکان باستانی و مذهبی در موصل طی سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۶ تحت کنترل این گروه قرار گرفت. بیشتر این اماکن غارت و تخریب شدند.

مکان باستانی کاخ سنحاریب در نینوا در سال ۱۳۹۴ توسط عوامل داعش صدمه دید. [عکس از اداره کل آثار باستانی و میراث فرهنگی عراق]

مکان باستانی کاخ سنحاریب در نینوا در سال ۱۳۹۴ توسط عوامل داعش صدمه دید. [عکس از اداره کل آثار باستانی و میراث فرهنگی عراق]

زید غازی سعدالله، مدیر موزه موصل، به دیارنا گفت که در پی آزاد شدن موصل از زیر سلطه داعش، این موزه یک عملیات گسترده بررسی و بازیابی را برای ارزیابی آثار غارت شده یا آسیب دیده انجام داد.

او به دیارنا گفت، این بررسی نشان داده است که گروه داعش به آثار باستانی مسروقه به عنوان یک منبع درآمد اصلی متکی بود. به گفته او، این بررسی همچنین مشخص کرده که اقدامات داعش در تخریب آثار باستانی عظیم این موزه - که در فیلم های تبلیغاتی این گروه نشان داده شد - «چیزی جز سرپوش گذاشتن بر این دزدی نبود.»

دزدی سازمان یافته

سعدالله گفت که تجزیه و تحلیل داده ها که بر روی قطعات خُرد شده این موزه انجام شد، و نیز بررسی اسناد مربوط به فهرست محتویات این موزه قبل از حمله داعش، «از ناپدید شدن اشیاء نادر و بسیار قیمتی پرده برداشت.»

این بدان معنا است که آن اشیاء به شکل سازمان یافته ای به سرقت رفته اند. وی گفت که داعش این اشیاء گرانبهای قدیمی را از اماکن باستانی که به تصرف خود درمی آورد، غارت می کرد. این گروه سپس به منظور پنهان کردن هر گونه نشانه های سرقت، آن اماکن را منفجر، و یا با استفاده از بولدوزر تخریب می کرد.

به گفته سعدالله، این همان چیزی است که در مکان آرامگاه یونس نبی (تل یونس) و تل قوينجق، جایی که کاخ سنحاریب، پادشاه آشوری و شهر تاریخی نمرود در آن قرار دارد، روی داده است.

با این وجود، شمار دقیق آثار باستانی که غارت شده و به خارج از کشور قاچاق شده اند ‌در دسترس نیست؛ چرا که برخی از آنها به طور رسمی در دفاتر موزه ثبت نشده بودند.

سعدالله گفت که آن دسته از اشیاء عتیقه که ممهور به مُهر موزه هستند را در هر جای جهان که باشند، به سادگی می توان شناسایی کرد و بازپس گرفت. به گفته او، کار مشکل یافتن و بازپس گیری اقلامی است که به صورت تصادفی استخراج و به خارج از کشور قاچاق شده اند، و از این رو شناسایی آنها دشوار است.

او گفت: «وزارت فرهنگ و اداره آثار باستانی و میراث فرهنگی به همراه چند سازمان دولتی عراقی و غیرعراقی و همچنین اینترپل برای ردیابی اموال باستانی عراق همکاری می کنند.»

در گزارشی که روز ۱۳ مهر توسط شورای عالی قضایی عراق منتشر شد، به نقل از یونسکو آمده است که داعش از طریق قاچاق آثار باستانی موصل و فروختن آنها در بازارهای جهانی توسط واسطه ها تا ۳۶ میلیون دلار پول به دست آورده است.

ویرانی بسیار گسترده

احمد قاسم، یک کارشناس باستان شناسی در دانشگاه موصل، گفت که عملیات داعش برای دزدیدن و قاچاق کردن اشیاء باستانی در چهارچوبی سازمان یافته انجام گرفته است.

او به دیارنا گفت: «وقتی ما پس از آزادسازی به موصل برگشتیم، اقدام به بازرسی اماکن باستانی ویران شده کردیم. این بازرسی ها نشان داد که عملیات حفاری انجام شده است. برخی از آنها به شکلی روشمند و علمی انجام شده بودند.»

او گفت که این یافته نشان می دهد که ممکن است عوامل داعش کارشناسانی را استخدام کرده باشند. به گفته او، این موضوع را می توان در مواردی مانند شبکه پیچیده تونل هایی که با دقت زیر آرامگاه یونس نبی - جایی که کاخ آسرحدون، پادشاه آشوری، در آن واقع شده است - مشاهده کرد. به گفته او، پیش از این در آنجا هیچ گونه عملیات حفاری انجام نشده بود.

قاسم گفت که داعش نه تنها اشیاء باستانی را به تاراج برده، بلکه باعث ویرانی گسترده و از بین رفتن میراث بشر شده است. به گفته او، این وضعیت شامل بسیاری از اماکن و بناهای باستانی می شود.

مصعب محمد جاسم، نماینده اداره بازرسی آثار باستانی و میراث فرهنگی نینوا، به دیارنا گفت که تحقیقات در مورد اشیاء عتیقه مسروقه در زمان تسلط داعش بر موصل دو جنبه دارد.

وی گفت که جنبه نخست در خارج از کشور انجام می شود. به گفته او، در آنجا تلاش های هماهنگ میان عراق و جامعه بین المللی و توافق های مشترک برای جست و جو و بازیابی اشیاء قاچاق شده جریان دارد. وی افزود که برخی از این اشیاء در حراجی های جهان فروخته شده اند.

جاسم گفت که جنبه دوم شامل تلاش های جاری نیروهای امنیتی عراق برای بررسی آثار باستانی کشف شده در مخفیگاه های داعش طی دو سال گذشته است. به گفته او، بقایای این گروه قصد داشتند این اشیاء را نیز قاچاق کنند.

وی گفت که آژانس امنیت ملی و فرماندهی عملیات نینوا از زمان پایان نبردهای آزادسازی، نزدیک به ۱۰۰ قطعه اشیاء باستانی را بازیافته اند.

آیا این مقاله را می پسندید؟

0 نظر
شیوه نامۀ بیان دیدگاه ها در ديارنا * به معنی فیلد ضروری است 1500 / 1500