دولت عراق روز جمعه (١٨ مهرماه) در مورد وضعیت منطقه سنجار در غرب نینوا با اقلیم خودمختار کردستان به توافق رسید.

این توافق تاریخی شامل توافقنامه هایی در مورد امنیت، امور اداری، بازسازی، و بازگشت آوارگان داخلی است.

اداره مشترکی توسط دولت فدرال و اقلیم کُردی در سنجار تشکیل خواهد شد و نیروهای فدرال با همکاری نیروهای کُرد بر امنیت این منطقه نظارت خواهند کرد.

براساس این توافق، تمام گروه‌های مسلح، از جمله نیروهای بسیح مردمی (حشد الشعبی) از این منطقه خارج می شوند.

سنجار از زمان بیرون راندن «دولت اسلامی» (داعش) از این منطقه در اواخر سال ١٣٩٣، قربانی اختلاف نظرهای مربوط به ترتیبات امنیتی و خدمات عمومی بوده و فاقد مدیریت واحد است.

این مسئله مانع از بازگشت زندگی عادی به این ناحیه شده و تلاش برای بازگرداندن جمعیت آواره آن را با مشکل مواجه ساخته است.

شکستن بُن بست با همکاری اقلیم کُردی

در روز ١٩ مهرماه مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، طی بیانیه ای گفت که دولت [عراق] با هماهنگی دولت اقلیم کُردی، «نقش اساسی خود را در اجرای صحیح توافق برای اطمینان از موفقیت آن با همکاری با مردم سنجار ایفا خواهد کرد.»

او گفت که تأخیر در بازگرداندن ثبات به سنجار باعث تحمیل هزینه به مردم این منطقه شده است. «[مردمی] که پیشتر از دست گروه های تروریستی داعش در رنج بودند و اکنون نیز رنج کمبود خدمات را متحمل می شوند.»

کاظمی بر مخالفت دولت با حضور گروه های مسلح در این منطقه تأکید کرد.

بنا بر گفته کاظمی، این توافق «بازگشت آوارگان را تسریع و تسهیل کرده و آغاز راه حلی برای مشکلات مناطق دارای تنوع قومیتی و مذهبی در عراق خواهد بود.»‌

در ١٨ مهرماه، جنین هنیس-پلاسخارت، نماینده عالی سازمان ملل در عراق، اظهار امیدواری کرد که این توافق «فصل تازه‌ای برای سنجار رقم بزند که در آن منافع مردم سنجار در اولویت باشد» و «به آوارگان کمک کند تا به خانه هایشان بازگردند، بازسازی را تسریع کرده، و خدمات عمومی را بهبود ببخشد.»

زیاد السنجاری، روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی عراقی، به دیارنا گفت که این توافق بازتاب «نزدیک شدن چشمگیر مواضع دولت های [فدرال] و کردستان» است.

وی اظهار داشت که این توافق پس از ماه ها گفتگوهای دوجانبه حاصل گردید. السنجاری اشاره کرد که توافق مذکور بخشی از تلاش های دولت جدید برای شکستن بُن ‌بست در زمینه حل و فصل اختلافات باقیمانده با منطقه کُردستان است.

او خاطرنشان کرد که این اختلافات در درجه نخست به مدیریت مناطق اداری مشترک، از جمله سنجار، مربوط می‌شود.

السنجاری گفت: «این توافق در صورتی که اجرایی شود، به از سرگیری پروژه های بازسازی در منطقه و پایان دادن به درد و رنج آوارگان کمک می کند.»

وی اشاره کرد که هنوز هم هزاران آواره که عمدتاً ایزدی هستند در اردوگاه های آوارگان در اقلیم کُردی سکونت دارند.

تهدید توافق توسط شبه نظامیان مورد حمایت ایران

السنجاری در عین حال هشدار داد که ممکن است این توافق توسط جناح های مورد حمایت ایران تهدید شود.

او اظهار داشت که رهبران شبه نظامیان نارضایتی خود را از این ترتیبات ابراز کرده اند؛ چرا که [طبق این توافق]، تمام گروه های مسلح باید از سنجار خارج شوند.

قیس الخزعلی، رهبر عصائب اهل الحق، گفت که این توافق صرفاً یک «نمایش سیاسی» است.

السنجاری گفت: «نمی توان تصور کرد که اگر ایران و نیروهای نیابتی آن مجبور به تخلیه منطقه شوند، آنها دست روی دست بگذارند و کاری نکنند؛ [چرا که] این منطقه در مسیر انتقال نیروها و سلاح های ایرانی به سوریه از طریق عراق قرار دارد.»

او اشاره کرد که شبه نظامیان تحت حمایت ایران که در آواره کردن و اعمال خشونت علیه غیرنظامیان قبایل عرب در سنجار دخالت داشته اند، «امروزه نفوذ شدیدی در منطقه دارند و مطمئناً به راحتی کوتاه خواهند آمد.»‌