روز جمعه (۲۸ فوریه) پس از کشته شدن ۳۳ سرباز ترکیه در حمله هوایی رژیم در سوریه، رهبران روسیه و ترکیه در تلاش برای کاهش تنش‌ها پیرامون این بحران گفتگو کردند.

پس از حمله روز پنجشنبه نیروهای رژیم سوریه که تحت حمایت روسیه قرار دارند در استان ادلب، محل تهاجم مرگبار رژیم، جامعه بین‌المللی بیم خود را نسبت به افزایش سریع خطر تشدید درگیری‌ها ابراز کرد.

دیدبان حقوق بشر سوریه گفت تلفات ترکیه طی چند حمله هوایی در منطقه بین الباره و بلیون در شمال کفر نبل به وقوع پیوسته است.

رحمی دوغان، فرماندار استان مرزی ختای، گفت قریب به ۳۲ سرباز ترکیه نیز مجروح و جهت درمان به ترکیه منتقل شدند.

این حادثه تنش‌های فزاینده چند هفته گذشته بین ترکیه و روسیه را بیشتر کرد و نگرانی‌های بین‌المللی را نسبت به وضعیت اسفبار مردم ادلب برانگیخت.

از زمان اولین مداخله ارتش ترکیه در سوریه در سال ۲۰۱۶، این رقم بالاترین آمار تلفات در یک حادثه بوده و تعداد کل کشته‌شدگان این ماه نیروهای ترکیه در ادلب را به ۵۳ تن رساند.

ترکیه گفت در اقدامی تلافی‌جویانه طی بمباران‌های توپخانه‌ای و پهپادی به بیش از ۲۰۰ هدف رژیم حمله کرده، که طبق گزارش‌ها باعث کشته شدن ۲۰ سرباز رژیم سوریه شده است.

چند ساعت پس از حمله، ترکیه که هم‌اینک میزبان حدود ۳/۶ میلیون پناهجوی سوری است، هشدار داد که دروازه‌های فرار به اروپا را به روی پناهجویان می‌گشاید.

بعد از اینکه بالغ بر یک میلیون پناهجوی سوری در سال ۲۰۱۵ خود را به اروپا رساندند و سپس بر سر کنترل این تعداد میان اتحادیه اروپا و ترکیه توافق حاصل شد، یونان و شرکای اروپایی‌اش از هجوم دوباره این پناهجویان بیم دارند.

مسکو نیز به این تنش‌ها افزود و اعلام کرد که دو فروند از کشتی‌های این کشور در دیدرس کامل استانبول در حال عبور از تنگه بسفر این شهر هستند.

اما ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، و همتای ترکیه‌ای او، رجب طیب اردوغان، در تلاش برای خنثی کردن این بحران، روز جمعه طی تماسی تلفنی با یکدیگر صحبت کردند.

ترکیه نیز روز جمعه از جامعه بین‌المللی خواست ادلب را منطقه پروازممنوع اعلام کند.

گفتگوهای فوری پیرامون بحران

شورای حاکم بر ناتو روز جمعه به درخواست ترکیه به گفتگوهایی فوری پیرامون این بحران پرداخت و با پیوستن به سازمان ملل متحد و ایالات متحده، خواستار کاهش فوری تنش‌ها شد.

ینس استولتنبرگ، دبیر کل ناتو، روسیه و رژیم سوریه را محکوم کرد و با اشاره به اینکه کشورهای متحد نسبت به حفظ تدابیر کنونی برای تقویت دفاع هوایی ترکیه به توافق رسیده‌اند، از این دو کشور خواست به خشونت‌ها در ادلب پایان دهند.

او گفت: «کشورهای متحد ناتو امروز از ترکیه حمایت می‌کنند. ما دفاع هوایی آنها را تقویت می‌کنیم، یک هواپیمای آواکس برای گشت‌زنی در آسمان‌ها داریم و از بنادر بازدید می‌کنیم و به اشکال دیگری حمایت می‌کنیم».

وی افزود: «اما کشورهای متحد پیوسته در صددند تا ببینند برای حمایت بیشتر از ترکیه چه اقدامات دیگری می‌توانند انجام دهند».

او گفت: «ما از روسیه و رژیم [سوریه] می‌خواهیم حملات را متوقف کنند، حملات هوایی بی‌امان را متوقف کنند و همچنین به تلاش‌هایی که به رهبری سازمان ملل متحد جهت یافتن یک راهکار صلح‌آمیز سیاسی و پایدار برای بحران سوریه انجام می‌شود بپیوندند و از آن حمایت کنند».

سازمان ملل متحد روز سه‌شنبه خواستار اقدام عاجل در شمال غربی سوریه شد و هشدار داد که «خطر تشدید بیشتر درگیری‌ها ساعت به ساعت افزایش می‌یابد».

استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد، در بیانیه‌ای گفت: «دبیر کل دوباره بر درخواست آتش‌بس فوری تأکید می‌کند و نگرانی ویژه خود را نسبت به خطر بالا گرفتن اقدامات نظامی برای غیرنظامیان ابزار می‌نماید».

دوجاریک با بیان اینکه آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، اوضاع را با «نگرانی جدی» دنبال می‌کرد و «مجددا تأکید می‌کند که هیچ راهکار نظامی‌ای برای کشمکش سوریه وجود ندارد»، خواستار اجرای یک فرآیند صلح با میانجی‌گری سازمان ملل متحد شد.

روز جمعه، شورای امنیت سازمان ملل متحد با برگزاری جلسه‌ای در ساعت ۴ عصر، به بحث پیرامون تشدید درگیری‌ها در سوریه پرداخت.

سازمان ملل متحد به کرات هشدار داده که درگیری‌های ادلب به طور بالقوه ممکن است جدی‌ترین بحران انسانی را از زمان شروع جنگ داخلی در سال ۲۰۱۱ رقم بزند.

اما وتوهای روسیه، که اغلب با حمایت چین همراه می‌شود، اقدامات سازمان ملل متحد در سوریه را فلج کرده است.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، روز جمعه در مطلبی در رسانه‌های اجتماعی گفت اتحادیه اروپا نگران است که اوضاع سوریه به یک جنگ تمام‌عیار تنزل یابد.

او گفت: «خطر لغزش به درون یک رویارویی نظامی باز و گسترده در ابعاد بین‌المللی وجود دارد. این مسئله رنج طاقت‌فرسایی نیز برای انسان‌ها پدید آورده و جان غیرنظامیان را به خطر انداخته است».

وی ضمن اشاره به اینکه اتحادیه اروپا خواستار کاهش فوری تنش‌ها شده و «همه اقدامات لازم برای حفظ منافع امنیتی خود را در نظر خواهد گرفت»، افزود که این بلوک با «کلیه عاملان مرتبط» در تماس بوده است.

عبور کشتی‌های جنگی روسیه از تنگه بسفر

ارتش روسیه گفت دو کشتی جنگی روسیه مسلح به موشک‌های کروز روز جمعه در مسیر خود به دریای مدیترانه از تنگه بسفر عبور کرده‌اند.

این دو ناوچه (ادمیرال ماراکف و ادمیرال گریگوروویچ) قبلا بندر سواستوپول در شبه‌جزیره کریمه را ترک کرده و در حال عبور از تنگه بسفر و سپس تنگه داردانل بودند.

علی‌رغم زمان‌بندی حرکت این دو ناوچه و اینکه هر دوی آنها تا چنگ و دندان مسلح بوده و همزمان از آن محل رد شده‌اند، یک سخنگوی ارتش روسیه مصرانه ادعا می‌کرد که عبور کشتی‌ها یک حرکت عادی بوده است.

الکسی رولف، سخنگوی ناوگان روسیه، مشخص نکرد که مقصد نهایی این کشتی‌ها کجا بوده اما کشتی‌های دریایی روسیه که از تنگه بسفر عبور می‌کنند در حالت عادی برای پشتیبانی از عملیات‌های مسکو در سوریه راهی دریای مدیترانه می‌شوند.

روسیه به عنوان یکی از کشورهای ساحلی دریای سیاه طبق پیمان مونترو سال ۱۹۳۶ در خصوص تنگه‌ها، اجازه دارد کشتی‌های نظامی خود را از تنگه بسفر عبور بدهد.

طبق موازین این پیمان، ترکیه تنها در صورتی می‌تواند از کشتیرانی دریایی روسیه جلوگیری کند که اعلام جنگ شده باشد یا احساس کند در خطر جنگ قریب‌الوقوع قرار دارد.

درخواست ایالات متحده برای پایان تهاجم‌ها

ایالات متحده روز پنجشنبه خواستار این موضوع شد که رژیم سوریه و روسیه به عملیات «ناپسند» خود در استان ادلب پایان دهند و متعهد به حمایت از ترکیه شد.

یک سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده گفت: «ما در کنار ترکیه به عنوان متحد خود در ناتو ایستاده‌ایم و همچنان خواستار پایان فوری این تهاجم ناپسند از سوی رژیم [سوریه]، روسیه و نیروهای مورد حمایت ایران هستیم.

ما مشغول بررسی گزینه‌های پیش روی خود برای حمایت هرچه بهتر از ترکیه در این بحران هستیم.»

وزارت امور خارجه گفت مقام‌های ایالات متحده به دنبال کسب اطلاعات از همتایان خود در ترکیه بوده‌اند.

کی بیلی هاچینسون، نماینده ایالات متحده در ناتو، قبلا در واکنش به گزارش‌های اولیه تلفات گفت این حادثه به مثابه یک «تغییر عظیم» بوده است.

سال گذشته به خاطر مداخله نظامی آنکارا در سوریه و همچنین خرید سامانه پدافند موشکی اس ۴۰۰ روسیه توسط ترکیه ضمن بی‌اعتنایی نسبت به هشدارهای متحدانش در ناتو، روابط ایالات متحده و ترکیه رو به زوال گذاشت.

هاچینسون گفت: «امیدوارم رئیس جمهور اردوغان ببیند که ما متحد گذشته و آینده‌شان هستیم و باید اس ۴۰۰ را کنار بگذارند».

او گفت: «آنها ماهیت روسیه و عملکرد کنونی این کشور را می‌بینند و اگر به نیروهای ترکیه حمله می‌کنند، این موضوع باید بیش از هر اتفاق دیگری که بین ترکیه و روسیه می‌افتد اهمیت داشته باشد».