مقتدی‌الصدر، روحانی عراقی پوپولیست (عوام‌گرا)، به دنبال اقدامات اخیرش، از جمله تغییر موضع وی در مورد اعتراضات سراسری و نیز حمله شبه‌نظامیان تحت کنترل او به معترضان، با خشم عمومی فزاینده مواجه شده است.

وقتی که «کلاه آبی‌های» الصدر در تاریخ ۵ فوریه در شهر زیارتی نجف به خیابان‌ها ریختند تا اعتراضات را سرکوب کنند، ده‌ها نفر کشته یا زخمی شدند.

به گفته شاهدان عینی، آنها خیمه‌های معترضان را سوزاندند، به روی آنها آتش گشودند، و به طرف‌شان نارنجک‌های دستی پرتاب کردند.

خشونت همچنین در کربلا و بغداد نیز روی داد. در ویدئوهای منتشرشده در رسانه‌های اجتماعی طرفداران مقتدی‌‌الصدر دیده می‌شوند که مشغول ضرب و جرح معترضان با استفاده از باتوم و یا زخمی کردن آنها با استفاده از اشیاء تیز هستند.

یکی از معترضان بغدادی، که نخواست نامش فاش شود، به دیارنا گفت که او خود شاهد بوده که تعدادی از معترضان دیگر در میدان تحریر توسط حامیان الصدر لگدکوب شده و یا هدف اصابت باتوم قرار گرفتند.

او گفت: «عواملی که خشونت‌ به خرج دادند، عضو کلاه آبی‌ها بودند و می‌کوشیدند تا کنترل میدان تحریر را به دست بگیرند و معترضان را از آنجا بیرون کنند که در این کار موفق شدند.»

در واکنش، اعتراضات گسترده‌ای در محکومیت خشونت ناشی از این گونه سرکوب به راه افتاد و نماینده علی سیستانی، یکی از علمای بلندپایه شیعه، در تاریخ ۷ فوریه در جریان خطبه‌های نماز جمعه خشونت علیه معترضان را محکوم کرد.

سیستانی گفت که این خشونت «دردناک و تاسف‌آور بود» و افزود که نیروهای امنیتی دولت در امن نگه داشتن عراق در برابر «سقوط به ورطه هرج و مرج»، «بسیار حیاتی» هستند.

شدت واکنش‌ها نسبت به خشونت طرفداران الصدر، مقتدی‌ الصدر را مجبور کرد تا پیروانش را از میدان تحریر بیرون برده و کنترل امنیت را به نیروهای عراقی تحویل دهد.

تغییر موضع

پیش از وقوع این رویدادها، الصدر نشان داده بود که از معترضان حمایت می‌کند و اعلام کرده بود که گروه‌های «غیرمسلحی» با نام «کلاه آبی‌ها» را برای تامین امنیت آنها تشکیل خواهد داد.

عبدالقادر النایل، یک تحلیلگر سیاسی، گفت: «نقاب الصدر کنار رفته است.»

او به دیارنا گفت: «حملات و تجاوزگری‌های پیروان او نشان می‌دهد که او هرگز صادق نبوده، و برخلاف ادعای خود در پی اعمال اصلاحات یا پیشبرد اهداف معترضان نبوده است.»

او گفت: «این فقط یک نقاب است که او با هدف کسب دستاوردهای سیاسی بیشتر و منافع حزبی محدود، پشت آن پنهان شده است.»

النایل افزود که خشونت‌های اخیر «چهره واقعی الصدر به عنوان یک شبه‌نظامی قانون‌شکن که به کشتار و سرکوب می‌پردازد، را آشکار کرده است.»

او گفت که به نظر می‌رسد الصدر می‌خواهد خلأ به جای مانده از قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را پر کند «تا به این ترتیب، بتواند نفوذ خودش را تقویت کند.»

النایل گفت: «شبه‌نظامیان باید پاسخگو قرار گرفته و به دست عدالت سپرده شوند.»

نارضایتی عمومی

غازی فیصل حسین، مشاور مرکز مطالعات راهبردی عراق، گفت: «مردم از خشونت شبه‌نظامیان الصدر خشمگین و ناراضی‌اند.»

او به دیارنا گفت که اقدامات صدری‌ها (طرفداران مقتدی‌الصدر) شامل «تهمت زدن و اهانت ناموسی به خانم‌های معترض در رسانه‌های اجتماعی بوده است.»

حسین گفت: «هدف قرار دادن معترضان غیرقابل قبول است و قانون اساسی، که حافظ آزادی برگزاری تظاهرات است، را نقض می‌کند.»

او گفت که بنا بر قانون عراق، معترضان مجاز هستند که خشم‌شان نسبت به وضعیت اقتصادی که با آن مواجه هستند و نیز شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران که حکومت کشور را تهدید می‌کنند، بیان نمایند.

او گفت: «الصدر، که از اعتراضات مردمی حمایت کرده است، یک جناح سیاسی به نام سائرون دارد و در چند مورد نقش این جناح در تقسیم منافع اقتصادی با سایر احزاب و شبه‌نظامیان، مشاهده شده است.»

او گفت: «صحبت‌هایی مبنی بر وجود یک رابطه قدرتمند میان الصدر و ایران و حزب‌الله در میان است و پرسش‌های بسیاری درباره نقش جنبش صدری، که در عین حال مسئول شرایط فاجعه‌بار کنونی کشور است، وجود دارد.»

حسین یادآور شد که «مرجع مذهبی نجف در موارد مختلف حمایت خود از معترضان و محکومیت شدید تلاش‌های شبه‌نظامیان در سرکوب این اعتراضات را اعلام کرده است.»

وی افزود: «انتقادها از جانب نجف نسبت به خشونت علیه معترضان و نیز درخواست‌ها از نیروهای امنیتی برای عمل به وظیفه‌شان و آشکار کردن هویت مجرمانی که معترضان را کشته‌اند و آوردن آنها [مجرمان] به پیشگاه عدالت رو به افزایش است.»

الصدر «یک عامل ایران است»

حاتم الفلاحی، کارشناس امور امنیتی، به دیارنا گفت که رویدادهای خونین در نجف و تجاوزگری‌های خطرناک انجام شده توسط پیروان الصدر «مجرم بودن الصدر در اجرای دستورکار ایران را تایید کرده است.»

او گفت که الصدر یک «عامل ایران است.»

وی گفت: «رژیم ایران می‌خواهد الصدر با استفاده از شبه‌نظامیانش، رهبری سیاسی و امنیتی را به دست بگیرد و با توسل به زور و خشونت بیش از حد، به اعتراضات پایان دهد.»

الفلاحی گفت که ملاقات ۱۳ ژانویه رهبران شبه‌نظامیان عراقی مورد حمایت ایران در شهر قم در ایران، که الصدر نیز در آن حضور داشت، «شاخصه‌های این مسیر را تعریف کرده است.»

او افزود: «ایرانی‌ها می‌خواهند شبه‌نظامیان عراقی را گردهم آورده و آنها را به عنوان ابزاری در اختیار الصدر قرار دهند تا او بتواند قدرت خود را تثبیت کند.»

الفلاحی یادآور شد که اعضای گروه‌های شبه‌نظامی کتائب حزب‌الله، حرکت النجباء، و کتائب امام علی در تازه‌ترین موارد سرکوب معترضان به «کلاه آبی‌ها» پیوسته‌اند.

او نسبت به تصمیم ۱۲ فوریه الصدر مبنی بر منحل کردن «کلاه آبی‌ها» ابراز تردید کرد و یادآور شد که الصدر «بارها برای منحل کردن و معلق کردن فعالیت‌های شبه‌نظامیانش تصمیم‌های متعددی گرفته است تا بتواند آنها را تحت نام‌های متفاوتی مجددا سازماندهی کند.»