دولت عراق تلاش برای تشدید کنترل گذرگاه های مرزی بین‌المللی را به منظور اطمینان از قانونی بودن واردات و انتقالات گمرکی و کاهش قاچاق و فعالیت های بازرگانی غیرقانونی افزایش داده است.

در بخشی از این تلاش ها به نیروهای گشتی و امنیتی مرزی عراق در گذرگاه های مختلف دستور داده شده است تا حوزه فعالیت شناسایی خود را گسترش بدهند.

شورای عالی قضایی عراق در دستور ۲۵ ژوئیه اعلام کرد، علیه کسانی که در عملیات قاچاق مرزی دست داشته و دستگیر شوند «اقدامات شدید قانونی» انجام می شود.

این دستور می گوید، مجازات های مشابهی علیه نهادهای غیردولتی که در این گذرگاه ها در کار نهادهای رسمی دولتی دخالت کنند اعمال می شود.

تحلیلگران عراق به دیارنا گفتند، اما شبه نظامیان مسلح به اخلال در این اقدامات نظارتی ادامه می دهند، چراکه درآمدهای بدست آمده از طریق این گذرگاه های مرزی منبع کلیدی درآمد آنهاست.

تغییر مسیر درآمدهای دولتی

عراق علاوه بر گذرگاه های منطقه کردی، ۲۱ گذرگاه مرزی زمینی، دریایی و هوایی دارد که محل ورود کالاهای وارداتی است.

علاوه بر فرودگاه های متعدد، این گذرگاه ها شامل بندر ام القصر (جنوب و شمال) و گذرگاه های شلمچه و مهران با ایران، گذرگاه صفوان با کویت و طریبیل با اردن است.

به گفته عبدالقادر النایل، محقق امور سیاسی، شبه نظامیان تحت حمایت ایران به دنبال حاکم شدن بر گذرگاه های بسیاری هستند، خصوصا گذرگاه های مرزی با ایران.

او به دیارنا گفت، گروه های مسلح نظیر سازمان بدر، حرکه النجبا، عصائب الحق و کتائب حزب الله بیشتر درآمدها از اعمال تعرفه بر کالاهای وارداتی را بین خود تقسیم می کنند.

او می گوید: «این درآمد باید به دولت برسد اما در عوض به جیب رهبران شبه نظامی و افراد فاسد و پرنفوذی می رود که موجب ضرر اقتصادی زیادی برای دولت می شود.»

تنها بخشی از درآمدی که طبق قانون باید به دولت عراق پرداخت شود به صندوق های دولتی می رسد، چراکه [باقی] توسط شبه نظامیان تغییر مسیر می دهد.

النایل می گوید، این شبه نظامیان از نفود خود برای کلاهبرداری نظیر اجازه به ورود کالاهای غیرقانونی به کشور یا جعل اسناد به منظور درج نادرست مقدار واردات استفاده می کنند.

وی گفت، این به آن‌ها اجازه می دهد تا هزینه گمرکی برای واردکنندگان را در عوض کمیسیون هایی که از پیش در مورد آنها توافق کرده اند کاهش بدهند.

النایل گفت، درآمدهای سالانه شبه نظامیان «اگر این را در نظر بگیریم که در سال های گذشته این گروه ها گذرگاه های مرزی غیررسمی با ایران باز کرده اند، می تواند به ۱۱ میلیارد دلار برسد.»

او گفت: «کالاهای مختلفی بصورت غیرقانونی وارد کشور می شود و از زیر رادار هیئت های سلامت و نظارتی دیگر می گذرد، از جمله مواد مخدر و قاچاق دام، ضایعات آهن و نفت.»

تنگ کردن کنترل مرزی

علاء النشوع کارشناس استراتژی گفت، ورود کالاهای غیرقانونی به عراق «تاثیر مخربی» بر اقتصاد عراق دارد و ابن فعالیت ها امنیت و ایمنی عراقی ها را تضعیف می کند.

او به دیارنا گفت، دولت کنترل واردات را تشدید کرده است، خصوصا در مرز بصره و اقداماتی برای نظارت و بی نظمی ها وجود دارد.

وی افزود، اما حضور شبه نظامیان تحت حمایت ایران در این منطقه قابل توجه است و اشاره کرد که آنها «نفوذ بسیار قدرتمندی» در مرز دارند.

او گفت: «آنها پول زیادی در می آورند، نه تنها از عوارض گمرکی بلکه از رشوه هایی که در ایست های بازرسی با اجبار از مردم برای ورود کالاهایی که از این گذرگاه ها عبور می کند و وارد استان ها می شود دریافت می کنند.»

النشوع گفت که این شبه نظامیان در مرز ایران و عراق در استان های دیالی و واسط گذرگاه های غیرقانونی ایجاد کرده اند.

او گفت که این گذرگاه ها علاوه بر اینکه اجازه می دهد کالاهای نظارت نشده وارد عراق شود، به عنوان مسیر قاچاق نیز مورد استفاده قرار می گیرد.