یکی از پابرجاترین نظریه های توطئه در جهان مسلمان این است که داعش و گروه های افراط گرا مانند آن ایجاد شده بوسیله کشورهای غربی و بویژه ایالات متحده است.

این نظریه که پیشنهاد می کند این گروه های به عنوان بهانه ای برای مداخله غرب در کشورهای اسلامی به کار گرفته می شود، دربین رده های زیادی از جمعیت در جهان اسلام از جمله سیاستمداران به شکلی قابل توجه حمایت می شود.

گروهی از دانشگاهیان، کارشناسان و چهره های برجسته می گویند که این نوع نظریه ها دروغهایی است که برای تحریف واقعیت درمیدان اشاعه یافته است.

علامه عشان شفیق پژوهشگر مستقر در کراچی که ریاست کمیسیون بین ادیان برای صلح و توازن را برعهده دارد گفت: «بعضی از نیروها با تبلیغ چنین نظریه هایی درواقع می خواهند مردم را درباره وحشیگیری شبکه های جهانی شبه نظامیان سردرگم کنند.»

او به المشارق گفت که تاریخچه شکل گیری داعش در خاورمیانه جای پرسش ندارد، و اشاره کرد که «هر فردی می تواند ریشه های آن را به ابو مصعب الزرقاوی ردیابی کند.»

الزرقاوی یک شبه نظامی اردنی که درسال 2004 به القاعده پیوسته بود با اسامه بن لادن بیعت کرد و بعدا به امیر شمار یک القاعده درعراق تبدیل شد.

ریشه ها در عراق

ابوبکر البغدادی که اکنون داعش را رهبری می کند، یک سال بعد درسال 2005 پس از آزاد شدن از زندان بوکا در بغداد، درعراق به القاعده پیوست. او پس از دیدار از یک تروریست تحت تعقیب غافلگیر و بازداشت شده بود.

هشام الهاشمی که دو کتاب با عنوان «جهان داعش» و «داعش از درون» درباره این گروه نوشته است گفت که البغدادی که درسال 1971 در روستایی در جنوب سامرا متولد شده بود بعدا برای تکمیل تحصیلات به بغداد نقل مکان کرد.

الهاشمی گفت که از همان سنین جوانی، او تحت تأثیر روش عقدیتی سلفی بود و به عنوان امام در یکی از مساجد بغداد، به تبلیغ عقاید افراط گرایانه اش ادامه داد.

البغدادی که یک چهره برجسته در گروه شبه نظامی ارتش فرقه پیروز بود بوسیله عموزاده است ملا فوزی البدری به القاعده معرفی شد و با رهبر این گروه درآن زمان یعنی الزرقاوی پیمان وفاداری بست.

الزرقاوی در حمله هوایی ایالات متحده درژوئن 2006 کشته شد.

الهاشمی گفت: «البغدادی پس از کشته شدن الزرقاوی، توانست درخلال دوره رهبری ابو عمر البغدادی (حمید داود محمد خلیل الزاوی) دررده های این گروه پیشرفت کند.

پس ازآن او تحت رهبری ابو حمزه المهاجر، رئیس مصری القاعده درعراق خدمت کرد و«راه برای تبدیل شده او به رهبری داعش هموار شد».

الهاشمی اشاره کرد که مرگ المهاجر، که درسال 2010 بوسیله نیروهای عراقی کشته شد، «امکان رهبرشدن البغدادی را فراهم کرد».

البغدادی برای «رهبری گروه درحال پیدایش داعش» نامزد شد اما او امیدهای بزرگتری داشت و رویای احیای خلافت اسلامی را می دید.

الهاشمی گفت: «درسال 2011، البغدادی از نا آرامی ها درسوریه بهره برداری کرد و بعضی از پیروان نزدیک خودش را برای متقاعد کردن اعضای القاعده که در شرق سوریه بودند فرستاد تا نظریه ایجاد خلافت را پذیرفته و گروه اصلی خودشان را برای پیوستن به داعش رها کنند که قویتر شدن آن آغاز شده بود.»

درآوریل 2013، او توانست تا سرانجام رهبریت سوری و گروه هایی را که از نظر عقیدتی با القاعده مرتبط بودند جذب کند و سرانجام ایجاد داعش را اعلام کرد.

دروغهای بی شمار

عبدالنبی بکار پژوهشگر سیاسی مصری، یکی از استادان دانشکده شریعت و قانون دانشگاه الازهر به المشارق گفت که تکثیرگروه های ترور در منطقه با دروغهای بی شمار همراه شده است.

او گفت: «با بررسی دقیق واقعیتهای تاریخی و سیاسی، دروغ بودن آشکار این ادعاها را که بوسیله طرفهای نامعلوم تبلیغ شده است درمی یابیم.»

او افزود که این ادعاها به شکل گسترده مورد باور است «زیرا بوسیله بسیاری از سیاستمداران درمنطقه تکرار و تأکید شده است».

بکار گفت:«برای نمونه چگونه داعش می تواند خلق شده ایالات متحده باشد زمانی که از القاعده در عراق متحول شده است که بینانگذار آن ابو مصاب الزرقاوی و پیش ازاو بن لادن بود؟»

محمد امیررعنا مدیر کل اندیشکده مؤسسه پاک برای مطالعات صلح مستقر در اسلام آباد گفت که کاملا" آشکار است که داعش بوسیله رهبران پیشین القاعده فعال در عراق و سوریه ایجاد شد.

الهاشمی کارشناس عراقی گفت: «هیچ نشانه ای از این که داعش محصول ایالات متحده باشد وجود ندارد.»

او گفت:«این سازمان ظاهر شد و توان بالقوه تهاجمی و روشهای خودش را با استفاده از توانمندیهای خودش توسعه داد. غیرقابل تصور است که با بقه سازمانهای افراط گرا باشد و از سازمان ضد اطلاعاتی آمریکا و یا سایرین دستور و فرمان دریافت کند.»

جمعه خان همدرد فرماندار پیشین استان هلمند افغانستان گفت: «داعش بوسیله ایالات متحده ایجاد نشده است.»

او پرسید: «داعش بزرگترین دشمن ایالات متحده درمقابل آنان است، چگونه فردی می توانند بگوید که بوسیله آنها ایجاد شده است؟.

امیر خان یار نماینده مجلس افغان از استان ننگرهار اشاره کرد که ایالات متحده در افغانستان به جنگ با داعش مشغول است.

او گفت: «درننگرهار، ما شاهدیم که آنها هرروز به جنگ با شورشیان داعش مشغول هستند، آنها سربازان خودشان را برای آوردن ثبات به افغانستان فدا می کنند» و افزود که ایالات متحده «هرگز» از داعش حمایت نمی کند.

روشهای انحرافی

بسیمه حسنی استاد جامعه شناسی از دانشگاه قاهره گفت: «نظریه توطئه تازه نیست» و اشاره کرد که این «چیزی بیش از یک مجموعه دروغهای کاملا ساختگی نیست».

او به المشارق گفت که درحالی که این دورغها بوسیله مردم یا مؤسسه هایی منتشر می شود که نزد مخاطبانشان اعتبار دارند، «به آن به عنوان حقیقت و اعقی یا یک توطئه نگاه می شود که علیه جمعیت مورد نظر بوجود آمده است.»

حسنی گفت که عموم مردم درمورد این موضوع ها پژوهش نمی کند و بسیاری ازآنها با اظهارات چهره های به خوبی شناخته شده متقاعد می شوند.

او افزود که این نکته شاید باعث شود که مردم توجه به مشکل اصلی را فراموش کنند که گرایش منطقه ای نظریه توطئه است که «یک عامل انحرافی با هدف تداوم مشکلات تا حد اکثر زمان ممکن» ایجاد می کند.

شیخ خالد المولا عالم مسلمان عراقی به المشارق گفت که «درنظر گرفتن داعش به عنوان یک محصول آمریکایی» تلاش برای انحراف مشکل تروریسم و افراط گرایی در جهان مسلمان است.

او پرسید: «آیا این منطقی است که ایالات متحده کنترل اندیشه 1.5 میلیارد تن مسلمان را به دست بگیرد و بگوید که برای مسلمان تصمیم گیری می کند؟»

او گفت: «چرا نمی پذیریم که داعش محصول تفکر افراط گرایی [تبلیغ شده بوسیله] مردان مذهبی، مرجعیت و اثر گذاری برای بازی با احساسات جوانان مسلمان و کنترل ذهن آنان برای منافع خودخواهی یا منافع سیساسی است؟»

نقش رژیم ایران

کارشناسان به المشارق می گویند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (آی آر جی سی) اغلب درباره اختلافهای جاری در خاورمیانه دروغ منتشر می کند که این اختلافها بوسیله کشورهای غربی، بویژه ایالات متحده تشدید می شود.

فتحی السید پژوهشگری از مرکز مطالعات استراتژیک منطقه ای که درامور ایران تخصص دارد گفت که ماشین رسانه ای ایران به تبلیغ این نظریه ادامه می دهد و مدعی است که حمله ها و دسیسه ها درمنطقه بخشی از توطئه های ایجاد شده بوسیله ایالات متحده علیه مردم منطقه است تا به منافع خودشان خدمت کند.

السید گفت که تکثیر این نظریه توطئه با بسیاری از گروه های اقماری ایران مانند حزب الله لبنان کمک می شود.

او افزود که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این دروغها را منتشر می کند و اشاره کرد که این سپاه به شکل مداوم از گروه های افراط گرا ازجمله القاعده حمایت می کند.

بکار استاد حقوق در دانشگاه الازهر گفت: « دلیل نخست گسترش این دروغها دور کردن سرزنشها از [سپاه پاسداران] و [دوم] تأمین بهانه برای مداخله آن در منطقه است.

او افزود که ایران از نظریه توطئه «برای کنترل فرقه شیعه در منطقه عربی تحت پوشش ایستادگی درمقابل طرح آمریکایی و حفاظت [شیعیان] از تلاشها برای پایان دادن به موجودیت آنان است.»