![ئەندامانی حەشدی شەعبی بەپێ دەڕۆن لە رێورەسمی بەخاکسپاردنی ویسام عەلیاویدا، فەرماندەیەکی باڵای یەکەی عەسائیب ئەهل حەق کە بەشێکه لە حەشدی شەعبی، لە بەغدا 26 کانونی یەکەم 2019. بنکەکانی عەسائیب ئەهل حەق کە لە پارێزگای میسانی باشوری خۆرهەڵاتی عێراقن، 25 کانونی یەکەم ئاگریان تێبەردرا، لەگەڵ گروپێک فەرماندەی سەرەکی و براکەیدا كوژرا، دوای ئەوەی لەلایەن خۆپێشاندەرانەوە هەڵکوترایە سەریان. [ئەحمەد روبەیعی\ئاژانسی فرانس پرێس.]](/cnmi_di/images/2020/08/12/25438-Iraq-Baghdad-PMF-700_496.webp)
میلیشیاکانی سەر بە ئێران، کە بەشێوەیەکی بەرفراوان تۆمەتباردەکرێن بە ئەنجامدانی هێرشە موشەکیەکان ئەمدواییە بۆسەر پێگه سەربازی و دیپلۆماسییه بیانیەکان، توانیویانه چەندین هێرشی لەمشێوەیە ئەنجامبدەن بە بەکارهێنانی پێگەکەیان وەک ئەندامی هێزەکانی حەشدی شەعبی، بەرپرسان وتیان.
وتیان ئەو میلیشیانەی بەرپرسیارن لە ئەنجامدانی هێرشی موشەکی کاتیۆشا بۆسه‌ر ناوچەی سەوزی بەغدا، ناسنامە و ئۆتۆمبیلی حەشدی شەعبییان بەکارهێناوە بۆ خۆدەربازکردن لە ناسینەوەیان لەلایەن هێزەکانی عێراقەوە.
بەرپرسان داوایانکرد پێداوچوونەوەیەکی تەواو بە حەشدی شەعبیدا بکرێت، بە جیاکردنەوەی ئەوانەی بەشدارییانكرد له شەڕه‌كانی دژ بە "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش)دا له بەرژەوەندی عێراق و ئەوانەی حەشدی شەعبی بەکاردەهێنن وەک بەرگێک بۆ شاردنەوەی ئەجه‌نداکەیان کە له‌لایه‌ن ئێرانەوه پشتیوانی ده‌كرێت.
حەشدی شەعبی لەسەر بنەمای فەتوایەک دامەزرا کە لە حوزەیرانی 2014 لەلایەن مەرجەعی باڵای شیعەکانی عێراقه‌وه، عەلی سیستانی، دەرکرا بۆ رووبەڕووبوونەوەی مەترسیی داعش.
بەڵام میلیشا عێراقیەکانی سەر بە ئێران کە وەک بەشێک لە حەشدی شەعبی چالاكن، سوودیان لە بەشداربوونیان لە شەڕی دژ بە داعشدا بینیووە بۆ بەهێزکردنی نفوز و دەسەڵاتیان لە عێراقدا.
بەگوێرەی بەرپرسێکی باڵای وەزارەتی ناوخۆ، ئەو لێکۆڵینەوانەی لەلایەن دەزگای هەواڵگریی نیشتمانیی وەزارەتەکەوە ئەنجامدراون، دەریانخستووە کە دوو هێرشی ئەمدواییە بۆسەر ناوچەی سەوز و بنکەی بەسمایە لەلایەن ئه‌و چەکدارانەوە ئەنجامدراون کە بەبێ کێشە بە خاڵە پشکنینە ئەمنییەکاندا تێپەڕیوون.
بە دیارونای وت چەکدارەکان ناسنامەی حەشدی شەعبییان پێبووە و ئۆتۆمبێلەکەیان لۆگۆی حەشدی شەعبی پێوەبووە.
وتی: "ئەمە ڕێک ئەوەیە کە دەبێتە رێگر لە ناسینەوە و دەستگیرکردنی ئەو گروپانە و رێگریکردن لە ئەنجامدانی هێرشی لەمجۆرە."
گروپە چەکدارە نایاساییه‌كان
سەرۆکی پارتی دەستووری داهاتووی عێراق، ئینتیفاز قەنبه‌ر بە دیارونای وت میلیشیاکانی سەر بە ئێران وەك کەتایب حیزبوڵا، عەسائیب ئەهل حەق، حەرەکات نوجه‌با، سەرەیا خۆراسانی و چەندانی دیکە، "بوونەتە روخساری دووەمی تیرۆریزم لە عێراق".
وتی بوونەتە مایەی مەترسییەکی گەورە "چونکە بەرگێکی فەرمی و حکومی بەکاردەهێنن بۆ جێبەجێکردنی ئەجه‌نداکانیان کە بەتەواوی ئێرانییە، نەک عێراقی".
قەنبەر وتی "شانەکانی کاتیوشا"، کە بەمجۆرە لە عێراقدا ناسراون، لەژێر چەتری حەشدی شەعبیدا کاردەکەن، ئەمەش رێگەیان پێدەدات بچنە ناوچە هەستیارەکانی وەک ناوچەی سەوز، دامەزراوە حکومییەکان و تەنانەت بنکە سەربازییەکان و بیانکەنە ئامانج.
وتی هه‌ربۆیه‌ش بۆتە خاڵێکی زۆر گرنگ بۆ گەڕانەوە بۆ ماددەی 9ی دەستوری عێراق، کە بوونی هەر گروپێکی چەکدار، جگە لە سوپا و هێزەکانی پۆلیسی عێراق، به نایاسایی له‌قه‌ڵه‌مده‌دات.
وتیشی: "ئەوەی لێرەدا زۆر خراپە ئەوەیە کە ئەوانه پارە لە دەوڵەتی عێراق وەردەگرن و کەچی ده‌زگاكانی دەوڵەتەکە بۆمبارانده‌كه‌ن."
هه‌روه‌ها وتی پێگەی ئێستای حەشدی شەعبی "دەبێتە مایەی مەترسی بۆسەر دەوڵەتی عێراق و ئاسایشی نیشتمانی" و ئاماژەیکرد بۆ ئەوەش کە دەبێت دووبارە به‌م بابه‌ته‌دا بچرێته‌وه بۆئەوەی عێراق ببێتەوە بە "دەوڵەتێکی کارا".
تەمموزی رابردوو، حکومەت فەرمانیکرد به تێكه‌ڵكردنی هه‌موو گروپە چەکدارەکان له ریزه‌كانی سوپای عێراقدا، له‌نێویاندا ئەندامانی حەشدی شەعبی، کە دەبوو هەموو پەیوەندییه‌كیان لەگەڵ سەرکردە سیاسییەکان یان میلیشیاکانی رابردوویان بپچڕێنن. بەڵام ئەو یەکانە بە ئاشکرا بەردەوامبوون لە رەتکردنەوەی بڕیارەکانی حکومەت.
'دوژمنێکی شاراوە'
ئەندامێكی بزووتنه‌وه‌ی مەدەنیی عێراق، حوسام سەفار وتی حکومەت ئێستا دووچاری ئەلەنگارییەکی ئەمنی دەبێتەوە کە زۆر لەوه‌ی داعش گەورەترە، "چونکە دوژمنەکە لێرەدا شاراوەیە و سیاسه‌تێك ده‌گرێته‌به‌ر کە گوێ به دەوڵەت و یاسا و رێساكان نادات".
سه‌فار بە دیارونای وت: "لە دوو مانگی رابردوودا، شایەتحاڵی چەندین رووداوی تیرۆرکردن، رفاندن، بۆردومانی موشەکی، تەقەمەنی دەستکرد و هەڕەشەلێکردن بووین، هەمووشیان لە بەغدا."
وتی ئەو کردەوانە لەلایەن میلیشیاکانەوە بە بەکارهێنانی سەرچاوەکانی دەوڵەت ئەنجامدەدرێن، لەنێویاندا ئۆتۆمبیل و چەک و ناسنامە، له خزمەتی ئەجه‌ندای ئێراندا لە عێراق.
سەفار وتی: "حکومەت و لایەنە سیاسییەکان دەبێت ددان بە بوونی نەخۆشییەکدا بنێن لەنێو حەشدی شەعبیدا کە دەبێت چارەسەربکرێت."
وتیشی هۆکاری ئەوەی ئەوانەی لەپشت هێرشە موشەکییەکان و روداوەکانی تیرۆرکردن و رفاندنەکانه‌وه‌ن هێشتا دەستگیرنەکراون "ئەوەیە کە ئەوانه دەڵێن بەشێکن لە ده‌زگای ئەمنی، لەکاتێکدا وا نییه".
شارەزایه‌كی كاروباری عێراق، عەقیدی خانەنشین ئەحمەد عەباس تائی بە دیارونای وت حکومەتەکانی پێشوو بارگرانییەکی قورسیان بۆ حکومەتی ئێستا بەجێهێشتووە.
وتی ده‌بێت هه‌موو هێزە سیاسییەکان پشتگیری له حکومەت بکەن لە دۆزینەوەی رێگەیەک بۆ سەقامگیرکردنی دۆخەکە لەکاتێکدا حەشدی شەعبی "ئێستا بۆتە شوێنی ئەو میلیشیانەی کار بۆ سوپای پاسدارانی ئێران دەکەن".
وتیشی ئەو میلیشیانە بەشدارن لە تاوانەکانی وەک رفاندن، تیرۆرکردن و تۆقاندنی خۆپیشاندەرانی مەدەنی، "ئەوە با باسی بەشداربوونیان لە گەندەڵی دارایی و تووندوتیژی مەزهەبیشدا نەکەین".
تائی وتی زۆربەی خەڵکی عێراق ئەمڕۆ "دەیانەوێت چارەسەرێک بۆ ئەم کێشەیە بدۆزنەوە، ئەگینا وەک شێرپه‌نجه گەورە دەبێت کە ئیتر بنبڕکردنی کارێکی زەحمەتە".
