هه‌واڵه‌كانی عێراق
ئابوری

بە نەمانی هاوردە بەهۆی گرتنی سنوورەکانەوە بزنسە ناوخۆییەکان گەشە دەکەن

ئاژانسی فرانس پرێس

گەنجێك راوەستاوە و دوو ماسی لەبەردەمدایه‌ لە شاری بەندەریی فاو له‌ باشوری عێراق، 90 کیلۆمەتر لە باشوری بەسرە و نزیك بە شەتولعەرەب و کەنداو، لە 18 ئایار. [حسێن فالح/ئاژانسی فرانس پرێس]

گەنجێك راوەستاوە و دوو ماسی لەبەردەمدایه‌ لە شاری بەندەریی فاو له‌ باشوری عێراق، 90 کیلۆمەتر لە باشوری بەسرە و نزیك بە شەتولعەرەب و کەنداو، لە 18 ئایار. [حسێن فالح/ئاژانسی فرانس پرێس]

لە عێراق، داخستنی سنوورە نیشتمانیەکان بۆ بەرگرتن بە پەتای ڤایرۆسی نوێی کۆرۆنا (کۆڤید-19) چەند پشتیوانێکی چاوەڕواننەکراوی دەستکەوتووە: ئەو بزنسە ناوخۆییانەی کە چیتر پێویستناکات کێبڕکێ لەگەڵ هاوردەی تورکی و ئێرانی و چینی بکەن.

ئەو وڵاتانە، لەگەڵ سعودیە و ئەردەن و کوێت، بەتایبەتی بازاڕه‌كانی عێراق پڕدەکەن لە بەرهەمی هەرزان بە نرخێك کە بەرهەمهێنەرە ناوخۆییەکان ناتوانن رکابەری بکەن.

لەنێو ئەمانەدا هەموو شتێك هەیە لە ئۆتۆمبیلەوە بۆ کۆمپیتەر و مریشکی بەستوو، تەنانەت میوەی نیشتمانی عێراق، خورما، کە لەم ساڵانەی دواییدا زۆرجار زیاتر هاوردە دەکرا لە کەنداوەوە لەجیاتی ئەوەی لە دارخورماکانی ناوخۆ لێبکرێتەوە.

بەرهەمهێنەرانی ناوخۆ فەرامۆشکرابوون و نەیاندەتوانی کێبڕکێ بکەن بەهۆی كه‌ره‌سه‌ خاوە گرانەکانیان و بەرهەمە کەمەکانیان بەراورد بە بڕی زۆری هاوردەکراو.

ئەمین قاسم کە لە کارگەیەکی ئایسکرێم کاردەکات لە پارێزگای بەنەوت دەوڵەمەندی بەسرە وتی چیتر بەوشێوەیە نییە.

له‌كاتێكدا خۆشی لەو ساتە شیرینە دەبینی، وتی: "قەیرانی ڤایرۆسی کۆرۆنا رێیپێداوین خۆمان بسەلمێنین لە بازاڕه‌كانی عێراقدا."

3,000 کارمەندەکەی قاسم لە شەش کارگەدا هەر کاتژمێرێك 144,000 قوچەکی ئایسکرێم و ساندویچی بسکیت ئامادە دەکەن.

قاسم وتی: "کاتێك ئایسکرێمی هەرزان لە ئێرانەوە دەگەیشت، دەبوو نرخ کەم بکەمەوە تا ئایسکرێم بفرۆشم و لە ئه‌مباره‌كه‌دا نەتوێتەوە."

"ئێستا دەتوانم بە نرخی زیاتر بیانفرۆشم. توانیمان هەمان بازاڕ به‌ده‌ستبهێنینه‌وه‌ کە پێشتر هاوردە لێمانی بردبوو."

نەمانی هاوردە

پسپۆڕان دەمێکە هۆشدارییان داوە لەوەی عێراقی بەنەوت دەوڵەمەند دەبێت ئابوریەکەی هەمەجۆر بکات تا پارێزراو بێت لە هەڵکشان و داکشانەکانی بازاڕی وزە.

وەك دووەم گەورەترین بەرهەمهێنەری نەوت لە ئۆپێکدا، عێراق پشت بە هەناردەی نەوت دەبەستێت بۆ دابینکردنی دارایی زیاد لەسه‌دا 90 خەرجییەکانی دەوڵەت.

لەمساڵدا، کە نرخی نەوت دابه‌زیوه‌ بۆ سێیەكی نرخه‌كه‌ی لە 2019، سەخت دەبێت بۆ عێراق حکومەتەکەی بەڕێوەببات و موچە بدات یان شمەکی پێویست هەناردە بکات.

سندوقی نەختی نێودەوڵەتی خەمڵاندنی بۆ هەناردەی شمەك و خزمەتگوزاری عێراق کرد کە دادەبەزێت لە 90 ملیار دۆلاره‌وه‌ لە 2019 بۆ 84 ملیار لەمساڵدا و بۆ 81 ملیار دۆلار لە 2021.

هەمەجۆرکردن ئەرکێکی سەخت بووە بۆ وڵاتێك کە کەرتێکی تایبەتی ساوا و سیستمێکی بانکی ناپێشکەوتوو، له‌گه‌ڵ رژێمێکی گومرگی لاوازی هەیە کە وادەکات هەرزانتر بێت بۆی هاوردە بکات وه‌ك له‌وه‌ی بەرهەمبهێنێت.

بەڵام بەهۆی کۆتوبەندەکانی ڤایرۆسی کۆرۆناوە، دەکرێت ئەوە بگۆڕێت.

وەك بەشێك لە هەنگاوەکانی داخستنی سنوور کە لە ئازاردا خرایەگەڕ، عێراق بەفەرمی سنوورە فیدراڵیەکانی لەگەڵ ئێران و تورکیا و كوێت بۆ خەڵك و شمەك داخستووە.

هاوردەکان لەڕێی ئوم قەسره‌وه‌، بەنداوه‌كه‌ی باشور، کەمبوونەتەوە کە عێراق لەڕێیەوە دەرمان و خۆراکی گرنگ دەهێنێتە ناوەوە.

لەئەنجامدا، عێراق کەمتر هاوردە دەکات بەگوێرەی داتا لە هاوبەشە بازرگانیەکانەوە.

بەگوێرەی کارگێڕی گشتی گومرگی چین، عێراق لە کانونی یەکەمدا بایی 973 ملیۆن دۆلار شمەکی چینی کڕیوە بەڵام ئەمە کەمبووه‌وە بۆ 775 ملیۆن لە نیساندا.

بەگوێرەی ئەندامێکی ژووری بازرگانی ئێران-عێراق، حەمید حسێنی، هاوردە لە ئێرانیشەوە کەمیکرد لە 450 ملیۆن دۆلارەوە لە مانگێکدا پێش پەتای ڤایرۆسی کۆرۆنا بۆ 300 ملیۆن دۆلار لەئێستادا.

عێراق باجی تووندتریشی خستۆته‌ سه‌ر هاوردەکان.

نوسینگەی گومرگی عێراق ئه‌و "بەرزبوونەوە بەرچاو"ه‌ی داهاتی گومرگی -- لە 2.5 ملیۆن دۆلارەوە لە نیوەی یەکەمی نیساندا بۆ 7.3 ملیۆن دۆلار لە نیوەی یەکەمی ئەم مانگەدا -- گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ "هەنگاوە تووندتره‌كانی چاودێری".

باجی زیاتر فرۆشیارهكانی جومله‌ی‌ عێراق ناچاردەکات نرخی شمەکی هەناردەکراو بەرزبکەنەوە و به‌وشێوه‌یه‌ش بزنسە ناوخۆییەکان باشتر ده‌توانن کێبڕکێ بکەن لە بازاڕدا.

ماسیگرەکان ئاهێك هەڵدەکێشن

هادی عەبود کە کارگەیەکی پلاستیکی هەیە لە بەسرە، شەپۆلێکی بەرفراوانی لە داواکاری بۆ لولەی پلاستیکی پێگەیشتووە، کە پێشتر لە چینەوە دەهاتن.

کارگەکەی 24 کاتژمێر لە رۆژێکدا و 7 رۆژ لە هەفتەیەکدا کاردەکات بۆ قاڵبگرتن و بڕین و بۆیەکردنی لولەی پلاستیکی ئەستوور کە بەشانازییەوە "لە عێراق دروستکراوە"ی لەسەر نوسراوە.

عەبود وتی: "لەم رۆژانەدا، داواکاریی نوێم پێدەگات بۆ لولەی پلاستیکی خێراتر لەوەی بتوانم بەرهەمی بهێنم."

فرۆش هێندە باشە کە پلانی هەیە 50 کارمەندی دیکە دابمەزرێنێت بۆ کارگە 100 کارمەندییەکەی.

عەبود وتی "دۆخەکە بەڕاستی گۆڕاوە" و زەردەخەنەکەی به‌حاڵ شاردرابووه‌وە بە دەمامکەکه‌ی کە بەستبووی وەك بەشێك لە رێنماییەکانی خۆبەدوورگرتنی کۆمەڵایەتی لە کارگەکەیدا.

تەنانەت له‌ دەریاشدا جیاوازییەکە بەرچاوە.

ماسیگرە ئابڵۆقەدراوەکانی بەسرە ماوەیەکی زۆر بوو کێبڕکێیان لەگەڵ رکابەرە ئێرانی و کوێتیەکاندا دەکرد لە کەناری کەنداو کە تاکە رێگەی عێراقە بۆ دەریا.

محەمەد فازل کە بەرهەمی رۆژانەی خۆی لە بازاڕی ناوەندی شاری بەسرە دەفرۆشێت، وتی: "لە نزیکەی مانگێك لەمەوپێشەوە، ماسی زۆر زیادیکردووە."

بە ئاژانسی فرانس پرێسی وت: "ماسیگرەکانی کوێت و ئێران چیتر نایەنه‌ ده‌ره‌وه‌." ئه‌مه‌ش وایکردووە کەنداو تاڕادەیەك تایبەت بێت بۆ ماسیگرە عێراقیە دڵخۆشەکان.

لە بازاڕەکانی بەسرە، مێزەکان ئێستا ریزی ماسی زیوین و رۆبیانیان لەسەرە، بەوریایی لەلایەن کڕیارانەوە تێیان دەڕوانرێت کە دەستکێش و دەمامکیان بەستووە.

ماسی هێندە زۆرە کە کیلۆیەك "زوبەیدە"، کە بەرهەمێکی دەریایی ناوخۆییە، لە 16 دۆلارەوە دابەزیوە بۆ 9 دۆلار.

فازل وتی: "ژمارەی ماسی -- نرخەکەشی -- زۆر نائاسایین."

ئەم بابەتەت بەدڵە؟

0 كۆمێنت
رێوشوێنەکانی کۆمێنت نوسین * واتە ئەم خانەیە پێویستە 1500 / 1500