پسپۆڕان وتیان خۆپیشاندانە جەماوەرییەکان لەنێو دڵی شیعەی عێراقدا لە باشور نیشانیانداوە كه‌ خۆپیشاندەران نفوزی بەربڵاوی ئێران رەتدەکەنەوە لە وڵاتەکەیاندا و ئاماژەیه‌كن بە رووخانی ستراتیژی ئێران بۆ پیشاندانی خۆی وەك پاڵپشتی شیعەکانی عێراق.

دەمێکە ئێران هەوڵی بەهێزکردنی نفوزی خۆی داوە لە عێراقدا بە دامەزراندنی میلیشیاكانی دڵسۆزی خۆی و فراوانکردنی نفوزی بەسەر مه‌رجه‌عیه‌تی شیعەدا لە نەجەف.

راوێژکارێك لە ناوەندی عێراقی بۆ توێژینەوە ستراتیژییەکان، غازی فەیسەڵ حسێن بە دیارونای وت سەرەڕای ئه‌م هەوڵانه‌ش، نفوزی ئێران هێشتا لە پەراوێزدایە و کەمە.

وتی شیعەکانی عێراق شوناسێکی عەرەبیی بەهێزیان هەیە، لەگەڵ پەیوەندییه‌كی پته‌و بە نەجەفەوە.

وتی ئەم پەیوەندیانە "بەقوڵی ره‌گیان داكوتاوه‌، سەرەڕای هەوڵە بەردەوامەکانی ئێران و به‌كرێگیراوانی بۆ سەپاندنی مەزهەبی ویلایەتی فەقیھ (فەرمانڕەوایی ئاخوندان) بەهەر نرخێك بێت بەسەر شیعەکاندا، نەك تەنیا لە عێراق، بەڵکو لە ناوچەکە و جیهاندا".

ویلایەتی فەقیھ داوای دڵسۆزی دەکات بۆ رابەری باڵای ئێران عەلی خامنەئی.

حسێن وتی رژێمی ئێران "چالاکانە برەودەدات بە وێنەیه‌كی ساختەی خۆی كه‌ گوایە هەموو شیعەکان پشتیوانی ئێرانن یاخود دڵسۆزی خامنەئین، لەکاتێکدا راستیەکەی تەنیا هەندێك تاك و گروپ کارنامەی ئێرانیان لەخۆگرتووە".

حسێن وتی مه‌رجه‌عیه‌تی نەجەف بەتووندی دژی ویلایەتی فەقیهە و ئه‌و حەوزەیه‌ میانڕەوی و دڵسۆزی بۆ نیشتمانی لەخۆگرتووە.

وتیشی ئەم هەڵوێستە لەڕێی "پێگەی ژیرانە"ی پیاوی ئایینی باڵای شیعەی عێراق ئایەتوڵای مەزن عەلی سیستانییەوە دەرخراوە.

وتی بۆنمونە لەکاتی خۆپیشاندانە جەماوەرییەکاندا لە عێراق، سیستانی سەرکۆنەی هێرشەکانی کرد دژی خۆپیشاندەرە عێراقیەکان و "پشتیوانی كرد له‌ داوا رەواکانی خەڵکی عێراقی بۆ مافەکانیان".

حسێن وتی گوتارە "نیشتمانی و عەقڵانیەکەی سیستانی، کە لەلایەن تەواوی توێژەکانی عێراقەوە پێشوازیی لێکرا، کاریگەرییه‌كی ئارامکردنەوەی هەبوو، كه‌ یارمەتی ئەوەیدا وڵاتەکە نەکەوێتە نێو پاشاگەردانییەکەوە کە ئێران دەیویست".

وتی: "ئەم پێگانە جیاوازییەکی ریشەیی دەردەخەن لەنێوان مه‌رجه‌عیه‌تی ئایینیدا لە نەجەف و دامەزراوەی ئایینی لە [قوم] کە ئایدۆلۆژیا و کارەکانی لەلایەن هەردوو عێراقی و ئێرانیەکانەوە بە وریاییه‌وه‌ لێی دەڕوانرێت."

كزبوونی نفوزی ئێران

بەگوێرەی توێژەر غەیس تەمیمی، كه پێشتر‌ پیاوێكی ئایینی بووه‌ لە حەوزەی نەجەف، نفوزی ئێران لە شارە زۆرینە شیعەکانی عێراق "ماوەیەکە بەشێوەیەکی بەرچاو لاوازبووە".

تەمیمی بە دیارونای وت: "خەڵکی چیتر باوەڕ بە درۆکانی ئێران ناکەن" و ناتوانن بەو دروشمانەی رژێمی ئێران بخەڵەتێنرێن کە بەکاریاندەهێنێت بۆ بەرگری لە کارەکان و ئایدۆلۆژیاکەی خۆی.

وتی: "شیعەکانی عێراق لەمڕۆدا تووندترین دژایەتی کارنامەی ئێران دەکەن، کە وەك هەوڵێکی هەلپەرستانەی دەبینن بۆ نغرۆکردنی شوناسی نیشتمانییان و سڕینەوەی مێژوو، کلتور و هه‌ستكردن به‌ شوناسیان."

وتیشی رژێمی ئێران هەوڵی جیاکردنەوەی شیعەکانی عێراق لە ناوچەکە و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەدات "لە هەوڵیکدا تا دەستبگرێت بەسەر سەرچاوەكانی سامانیاندا".

تەمیمی وتی خۆپیشاندانە جەماوەرییەکان پەیامێکی روونی سەرکۆنەکردنیان نارد بۆ پاسداران و "ئەو پشتیوانیەی دابینیدەکات بۆ میلیشیاکان کە لەپێناوی بەرژەوەندیەکانی ئێراندا کاردەکەن و راستەوخۆ بەرپرسن لە سەرکوتکردن و هەژاری".

وتیشی ئێران توانای لەدەستداوە بۆ بەدەستهێنانی پشتیوانی و متمانەی شیعەکانی عێراق، لەگەڵ ئەوانەی لوبنان و سوریا و شوێنەکانی دیکەش، لە ئەنجامی "دەستێوەردان و سیاسەتە زیانبەخشەکانی کە هیچیان پێنەبووە جگە لە قەیران بۆ ناوچەکە".

عێراقیەکان چالاکیەکانی پاسداران رەتدەکەنەوە

پەرلەمانتارێكی پێشوو، میسال ئالوسی بە دیارونای وت عێراقیەکان بە هەموو توێژەکانیانەوە چالاکیەکانی پاسداران و میلیشیا هاوپەیمانەکانی رەتدەکەنەوە.

وتی میلیشیاکانی سەر بە ئێران "هەڕەشەیەکی تیرۆریستی جیهانین" لەبەرئەوەی تاوانەکانیان و پێشێلکارییەکانی یاسا نێودەوڵەتیەکان زیان لە سەقامگیری ناوچەیی دەدات و تائیفیەت پەرەپێدەدات.

وتی كرده‌وه‌ وێرانكارییه‌كانی پاسداران، "کردوونی بەدوژمنی هەرەباڵا لە عێراق، چونکە چەکی کوشندە دەداتە میلیشیا عێراقیەکان و یارمەتی فراوانکردنی نفوز و گەندەڵییان دەدات لە هەوڵێکدا بۆ پاراستنی نفوزی ئێران".

ئالوسی وتی وەك بەشێك لە پشتیوانیەکانی بۆ ئەم میلیشیانە، پاسداران لە دوو ساڵی رابردوودا کۆمەك و پسپۆڕیی دابینکردووە بۆ بنیاتنانی "سیستمێکی ئەلیکترۆنی یەکانگیر" لە ناوچه‌ی جورف سەخر له‌ باشوری بەغدا.

وتیشی ئەمە وادەکات میلیشیاکان بتوانن گوێ لە پەیوەندییەکان بگرن لە دەزگا عێراقیەکانەوە و سیخوڕی بەسەر بەرپرسانی عێراقەوە بکەن، لەگەڵ تیمە بیانییه‌كان و باڵیۆزخانەکان، کە "پێشێلکارییەکی جددی سەروەریی وڵاتەکە و پەیوەندییە بیانیەکانێتی".