چالاکی پیشەسازی گەڕاوەتەوە پارێزگای نەینەوا دوای چەند ساڵێك لە وەستانی بەهۆی رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش) و شەڕەکانی رزگارکردنی پارێزگاکەوه‌ لەو گروپە تیرۆریستیە، بەرپرسانی ناوچەکە وتیان.

جێگیری بەڕێوەبەرێك له‌ وەزارەتی پیشەسازی، عەبدولمونعیم جەبوری وتی: "کارگەکان لە هەردوو بەری خۆرئاوا و خۆرهەڵاتی موسڵ و قەزا کارگێڕییەکانی دیکە پێش 2014 کراوە بوون، بەڵام لە کارکردن وەستان چونکە لەلایەن داعشەوە کرانە ئامانج و تاڵان و وێران کران."

لە کۆتایی 2017، ژمارەیەك کارگەی کەرتی تایبەت و گشتی له‌ موسڵ و ناوچەکانی دەوروبەری کرانەوە دوای ئەوەی هێڵەکانی بەرهەمهێنانیان چاککرانەوە.

جەبوری وتی لەئێستادا، زۆرێك لە کارگەکانی دەوڵەت لە نەینەوا دەستیانکردووە بە دابینکردنی بەرهەمەکانیان بۆ بازاڕی ناوخۆ و کۆمپانیاکانی بیناسازی.

وتی یه‌كێك له‌ گرنگترینی ئەم کارگانە بریتییه‌ له‌ "کارگەی بەرهەمهێنانی زاج لە باشوری موسڵ، کە دەستی بە بەرهەمهێنانی ئەم ماددەیە کردەوە کە لە پاکژکردنەوەی ئاودا بەکاردێت و لەئێستادا داوای ناوخۆ پڕدەکاتەوە".

وتیشی: "کارگەکانی چیمەنتۆ لە حەمام عەلیل، کارگە کۆنەکە و نوێکەش، بادوش و حەدبا، کراونەتەوە و بەشدارن لە دابینکردنی داخوازی زۆری ناوخۆ بۆ چیمەنتۆ لە هەوڵەکانی بیناسازی و بنیاتنانەوەدا."

وتی کارگه‌ی دیکە کە کراونەتەوە بریتین له‌ "کارگەی گۆگردی کشتوکاڵی، کارگەی دەرمانسازی، کارگەی چنینی بەرتەلە لە ناوچەی دەشتی نەینەوا و کۆمپانیای گشتی بۆ راخەری ناوماڵ".

کردنەوەی دەرگاکان بۆ وەبەرهێنان

جەبوری وتی: "کاردەکەین لەسەر کردنەوەی دەرگاکان بۆ وەبەرهێنان و هاندانی خاوەن سامانەکان بۆ بەشداریکردن لە هەوڵه‌كانی بنیاتنانەوە و یارمەتیدانی کردنەوەی کۆمپانیا و کارگە پیشەسازییه‌ زیانبه‌ركه‌وته‌ووه‌كان و رووخاوەکان."

وتیشی: "پلانە بە تموحەکانمان لەم رووەوە ئامانجیان پێشخستنی ئەو کەرتەیە بەهۆی گرنگی زۆرییه‌وه‌ لە دابینکردنی دەرفەتی کار بۆ بێکاران لەگەڵ کەمکردنەوەی پێویستی بۆ هاوردەکردن، بەمشێوەیەش، زیندووکردنەوەی ئابوری نیشتمانی."

ئەندامێكی پێشووی ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا، هاشم بریفکانی وتی کارگەکانی کەرتی تایبەتیش نۆژەنکراونەتەوە و لەئێستادا گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌ بۆ بەرهەمهێنان.

بە دیارونای وت: "کارگەکانی کەرتی تایبەت کە بلۆکی بیناسازی بەرهەمدەهێنن، لەئێستادا داخوازی ناوخۆ لە پارێزگای نەینەوا پڕدەکەنەوە." وتیشی پێشتر "پێداویستی لە پارێزگاکانی هەولێر و دهۆکەوە دەهێنران".

هه‌روه‌ها وتی لەو کارگانەی دیکە کە لەئێستادا کاردەکەن ئەوانەن کە "پلاستیك، پەنجەرە، بابەتی بیناسازی و جلوبەرگ دروستدەکەن، لەگەڵ ئەوانەی تایبەتمەندن بە بەرهەمە خۆراکیەکان وەك کۆمپانیای بەرهەمهێنانی تەحین لە بەعشیقە، کە گەورەترین کۆمپانیای لەوشێوەیەیە".

بریفکانی وتی ئەم کارگانە "پەیکەربەندی ئابوری کۆمەڵگە زیانبارەکان راستدەکەنەوە کە یارمەتی بەدەستهێنانی گەشەکردن و خۆشگوزەرانی دەدات، بەتایبەتی ئەوانەی زیانی تیرۆریزمیان بەرکەوتووە".

داوای لە حکومەت کرد كه‌ "پشتیوانی کەرتی تایبەت بکات تا بتوانێت جارێکی دیکە لەسەر پێی خۆی بوەستێت بە دابینکردنی قەرزی نەرم بۆ خاوەن کارگە پیشەسازییە زیانبەرکەوتووەکان لەگەڵ چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی رووبەڕوویان دەبێتەوە لەڕووی کورتهێنانی کارەبا و سوتەمەنییەوە".

زیندووکردنەوەی ئابورییە خۆجێیەکان

ئابوریناس ساڵح هەماش وتی: "گرنگە کار لەسەر بنیاتنانەوە و زیندووکردنەوەی کارگەکانی کەرتی تایبەت بکرێت بەهۆی ئەو رۆڵەی هەیانە لە تاودان بە ئابورییە خۆجێیەکان و ئەوەش کە تێکشکێنران بەهۆی شه‌ڕ و تیرۆریزمەوە."

بە دیارونای وت پارێزگای نەینەوا "ژمارەیەکی زۆر لە کارگەی بچوك و مامناوەندی هەیە کە دەکرێت بە نەریتی ناوببرێن، بۆنمونە، ئەوانەی تایبەتمەندن لە دروستکردنی ترشیات، شیرینی، شیره‌مه‌نی و بەرهەمە کشتوکاڵیەکان".

وتی: "یارمەتیدانی ئەم خاوەن کارگانە بۆ دروستکردنەوە و گەشەپێدانی كاروكاسبییه‌كانیان زۆر گرنگە تا شەڕی بێکاریی پێبکرێت و پشتیوانی فراژووبوون بێت لە شارەکانیان."

وتیشی لەکاتێکدا زۆر کار کراوە بۆ نۆژەنکردنەوە و کردنەوەی کارگەکانی دەوڵەت کە لەلایەن وەزارەتی پیشەسازی، نەوت، کارەبا و خانووبه‌ره‌ لە نەینەوا بەڕێوەدەبرێن، کاری زیاتر پێویستە تا ئەم کارگانە بخرێنەوە سەر سکە.

هەماش وتی بەرهەمهێنانی زنجیرەیەك بەرهەم و پیشەسازی "هێشتا لە خوار ئاستی پێشبینیکراوەوەیە و کوالیتیەکی کەمی هەیە".

داوای كرد برەو بدرێت بە وەبەرهێنان لە کەرتی پیشەسازیدا تا هێڵەکانی بەرهەمهێنان زیادبکرێن و تەکنەلۆژیای نوێ و پیشەسازی پێشکەوتوو بخرێنە کار لە پرۆسەی بەرهەمهێناندا بۆ گەیشتن بە توانای دابینکردنی تەواوەتی خۆجێی.

پارێزگاری نەینەوا نەجم جەبوری وتی هەوڵەکانی بنیاتنانەوە بەردەوامن.

لە بەیاننامەیەکدا لە 25 شوبات وتی 15 کارگەی ئامادەکردنی خۆراك لە خۆرهەڵاتی موسڵ بنیاتدەنرێنەوە دوای ئەوەی لەلایەن داعشەوە ته‌قێندرانه‌وه‌ و تاڵانکران.

وتیشی وەك ئامادەکاری بۆ بنیاتنانەوە، ئەو کارگانە لە داروپەردوو پاککرانەوە و روونیکردەوە کە بنیاتنانەوە نزیکەی 14 مانگی دەوێت.