سیاسەتمەدار و شیکاروانە عێراقیەکان وتیان بە برەودان بە ناکۆکی تائیفی لە عێراق، میلیشیا عێراقیەکانی سەر بە ئێران هەوڵی بەرەوپێشبردنی کارنامەی رژێمی ئێران دەدەن.

لەڕێی به‌كرێگیراوانییه‌وه‌ لە عێراق، کە لەژێر دەستی سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی ئێران (پاسداران)دان، ئێران ماوەیەکە هەوڵی گۆڕینی پێکهاتەی دیمۆگرافی ناوچە رزگارکراوەکان دەدات لە دەست رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش).

پەرلەمانتارێكی پێشوو، میسال ئالوسی بە دیارونای وت: "پاسداران هەوڵی فراوانکردنی دەسەڵاتی خۆی دەدات لەڕێگەی به‌كرێگیراوه‌ ستەمکارەکانیەوە لە شێوەی میلیشیای تائیفیدا کە سەرپەرشتی دەکرێن لەلایەن [فەرماندەی سوپای قودسی پاسداران]ه‌وه‌، قاسم سلێمانی."

وتی ماوەیەکە پاسداران ئەو میلیشیانە بەهێزدەکات کە تیۆرەی ویلایەتی فەقیهـ (فەرمانڕەوایی ئاخوندان) لەخۆدەگرن بە ئامانجی دابینکردنی جێپێیەکی بەهێز لە هەموو پارێزگا عێراقیەکان تا خزمەت بە کارنامەی ئێران بکات.

وتیشی ئەم میلیشیانە هەوڵی زاڵبوون ده‌ده‌ن بەسەر شەقامی عێراقیدا و کاریگەری خستنە سەر بڕیاردەرەکان لەگەڵ جێبەجێکردنی پلانەکانی ئێران بە خۆشکردنی ئاگری بارگرژیی تائیفی لەنێوان عێراقییەکاندا لە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی ئێران.

ئالوسی وتی: "وەك بەشێك لەم پلانە، میلیشیاکان چالاکوانانی خاوەن بیروڕای ئازادیان تیرۆرکردووە لە چەندین پارێزگای عێراقی وەك بەسرە و کەربەلا و نەجەف و هه‌روه‌ها لەنێو دڵی بەغداشدا.

وتی: "دەیانەوێت دەنگی [ئۆپۆزسیۆن] بێدەنگبکەن و شەڕ دژی پێکەوەژیان بکەن بە بڵاوکردنەوەی [تائیفیەت] و کلتوری دوژمنکاری دژی ئەوانیدی."

وتیشی: "خۆشکردنی ئاگری دووبەرەکی تائیفی یەکێکە لە ترسناکترین چەکەکانی دەستی تاران کە بەکاریدەهێنێت بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی،" چونکە ئەمە رێخۆشدەکات بۆ گەورەتربوونی نفوزی سیاسی و ئابوری ئێرانی.

ئالوسی هۆشدارییدا دژی "مەترسییەکانی بوونە نێچیر بۆ هەر جۆرێك لە هەوڵەکانی تەشەنەسەندن یان ئاڵۆزکردن بە بەکارهێنانی دروشمی فێڵکارانە و هاندان". داوای لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش کرد بەر بگرن بە کردە دوژمنکارانەکانی ئێران و به‌كرێگیراوانی.

'جۆرێك لە تیرۆریزم'

رۆژنامەنوسی عێراقی، زیاد سنجاری، بە دیارونای وت زیادبوونی ژمارەی چالاکوانە تائیفییەکان لە عێراق، بەتایبەتی لە شارە ئازادکراوەکان لەدەستی داعش، خۆی لەخۆیدا "جۆرێکە لە تیرۆریزم".

وتی بە فەرمانی پاسداران، میلیشیا عێراقیەکانی سەر بە ئێران "دەستیانگرتووە بەسەر موڵك و ماڵ و خاکدا لەگەڵ مزگەوتەکان کە ماوەی چەند ساڵێك بوو موڵکی وەقفی سوننە بوون".

وتیشی لەنێویاندا مزگەوتی پەیامبەر شیت، پەیامبەر یونس لەگەڵ بازاڕی زەڕەنگەران.

هه‌روه‌ها وتی خەڵکی ناوچەکە وەڵامی ئەم کارانەیان بە "توڕەیی و دڕدۆنگی" داوەتەوە و وا لێکیانداوەتەوە کە "هەوڵێکی بێئابڕوانەیە بۆ هەڵگیرساندنی تائیفیەت".

وتی: "ئەم میلیشیانە هەوڵیشدەدەن پێکهاتەی دیموگرافی وڵاتەکە بگۆڕن بە دەرکردنی خەڵك لە شوێنی خۆیان و رێگرتن لە گەڕانەوەیانبۆ ناوچە رەسەنه‌كانی نیشتەجێبوونیان."

ئەمە لە شارۆچکەی جەرف سەخری سەلاحەدین بەوشێوەیە بوو، کە دوای دەرکردنی داعش، دانیشتوان رێگرییان لێکرا بگەڕێنەوە لەلایەن میلیشیاکانی سەر بە ئێرانەوە.

سنجاری وتی دەوترێت هەوڵی هاوشێوە دراوە لەو شارۆچکانەی لە دەوروبەری پارێزگاکانی بەغدا و نەینەوان.

وتیشی کاری دیکە کە لەلایەن میلیشیاکانەوە ئەنجامدرابن دەستبەسەرکردنی هەڕەمەکی و هەراسانکردنن، بە مەبەستی خۆشکردنی ئاگری تائیفیەت و "دروستکردنی دووبەرەکی کۆمەڵایەتی".

ئاماژەی دیکەی نفوزی ئێران لە هەندێك ناوچەی عێراق، لەنێویاندا پارێزگای دیالە، لافیتە و پۆستەی تائیفی بە ئاشکرا نیشاندراون لە شەقامەکانی شارەکە و مەیدانە گشتییەکان، لەگەڵ وێنەی سەرکردە ئێرانیەکان.

کەمبایەخکردنی شوناسی عێراقی

راوێژکارێك له‌ ناوەندی عێراقی بۆ توێژینەوە ستراتیژییەکان، غازی فەیسەڵ حسێن وتی کەمبایەخکردنی شوناسی عێراقی "یەکێکە لە مەترسیدارترین ئەو شتانەی ئێران و میلیشیاکانی سەر بەو مەبەستیانە بەدەستیبهێنن".

بە دیارونای وت: "رژێمی ئێران پشتی بەستووە بە ئامانجی ستراتیژیی هەناردەکردنی تیۆرەی ویلایەتی فەقیهـ بۆ ناوچەکە،" هەربۆیە رژێمەکە هەوڵی کاریگەریدانان لەسەر شوناسی کلتوری و ئایینیی نەتەوەکانی دیکە دەدات.

وتی ماوەیەکە ئێران هەوڵی برەودان بە ویلایەتی فەقیهـ دەدات له‌نێو شیعەکانی عێراق و بڵاکردنەوەی بیرۆکەی ئەوەی پێویستە "بەتەواوی دڵسۆز بن بۆ ئێران" و وتیشی ئێران هەوڵیش دەدات زاڵ بێت بەسەر شاری پیرۆزی نەجەفدا.

حسێن وتی: "ئێرانیەکان کاردەکەن لەسەر بڵاوکردنەوەی ئایدۆلۆژیاکەیان لەنێو دانیشتوانی ناوچە ئازادکراوەکاندا." ئاماژەشیکرد بەوەی رژێم "مێتۆدی گێزه‌ر و کوتەك" بەکاردەهێنێت بۆ ناچارکردنی دانیشتوان بە قایلبوون بە ویلایەتی فەقیهـ.