هه‌واڵه‌كانی عێراق
ئابوری

میلیشیاکانی سەر بە ئێران نەوتی عێراق تاڵاندەکەن

فارس عومران

ئەندامانی میلیشیای سەر بە ئێران، 'لیوای سەید شوهەیدا' بەشداریدەکەن لە نمایشێکی سەربازیدا بەمەبەستی دەرخستنی دەسەڵاتیان لە باکوری عێراق. [خاوەنی وێنە: ماڵپەڕی میلیشیاکە]

ئەندامانی میلیشیای سەر بە ئێران، 'لیوای سەید شوهەیدا' بەشداریدەکەن لە نمایشێکی سەربازیدا بەمەبەستی دەرخستنی دەسەڵاتیان لە باکوری عێراق. [خاوەنی وێنە: ماڵپەڕی میلیشیاکە]

میلیشیاکانی سەر بە ئێران لە عێراق سامانی نەوتی وڵات تاڵاندەکەن بۆ بەدەستهێنانی پشتیوانی دارایی بۆ ئۆپەراسیۆنەکانیان لەڕێی بەقاچاخبردنی نەوتەوە بۆ ئێران، بەرپرسان بە دیارونایان وت.

بەرپرسان وتیان ئەم میلیشیایانە کە لەژێر چەتری هێزەکانی حەشدی شه‌عبیدان (حەشد)، دەسەڵاتیان سه‌پاندووه‌ بەسەر چەندین بیری نەوتی باکوری عێراقدا و لەئێستادا ئەوانن کە سەرچاوەی نیشتمانی وڵات وشکدەکەن دوای دەرکردنی چەکدارانی رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش) لە ناوچەکە.

وتیان لەنێو ئەو میلیشیایانەدا عەسائیب ئەهل حەق، کەتائیب حیزبوڵا، رێکخراوی بەدر، سەرایا خۆراسانی و حەرەکەت نوجەبا هەن.

زۆربەیئۆپەراسیۆنەکانی دزینی نەوتلە کێڵگە نەوتیەکانی گەیارە و نەجمەی باشوری موسڵ روودەدەن، كه‌ ئەندامانی میلیشیاکانی حەشدی سەر بە ئێران نزیکن بەم کێڵگە نەوتیانە لە پارێزگا ئازادکراوەکانی وەك سەلاحەدین.

وێنەی دوو کارمەند لە دەزگایەکی نەوتی پارێزگای کەرکوك. [خاوەنی وێنە: بەڕێوبەرێتی پۆلیسی باکور لە 25 تشرینی یەکەم 2017 بڵاویکردۆتەوە]

وێنەی دوو کارمەند لە دەزگایەکی نەوتی پارێزگای کەرکوك. [خاوەنی وێنە: بەڕێوبەرێتی پۆلیسی باکور لە 25 تشرینی یەکەم 2017 بڵاویکردۆتەوە]

دوو کێڵگەی نەوتی لە سەلاحەدین هەن، عەلاس و عەجیل، لەگەڵ یەکێك لە گەورەترین پاڵاوگە نەوتییەکان -- پاڵاوگەی سمود، كه‌ پێشتر ناسرابوو بە بێجی.

رۆژانە دزینی نەوت

لە کانونی دووەمدا پەرلەمانتارێكی نەینەوا، ئەحمەد جەبوری لە پۆستێکی تۆڕە کۆمەڵایەتیەکاندا وتی گروپێکی چەکداری سەر بە حەشد نەوتی بەقاچاخبردووە لە کێڵگەی نەوتی گەیارەوە.

وتی میلیشیاکانی حەشد رۆژانە نزیكه‌ی 100 تەنکەر نەوتی خاو دەدزن لە پارێزگاکە و قازانجەکەی بەکاردەهێنن لە فرۆشتنەوەی بە سوودی خۆیان.

ئەندامێكی ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا، حوسامەدین عه‌بار وتی: "رۆژانە دزی روودەدات بە نزیكه‌ی 70 بۆ 100 تەنکەری دزراو لە رۆژێکدا."

بە دیارونای وت میلیشیاکانی سەر بە ئێران نەوتەکە دەدزن و دواتر دەیگوێزنەوە بە تەنکەر بۆ دەرەوەی وڵات یان بۆ هەرێمی کوردستان، تا بە نهێنی بیفرۆشن بەو پاڵاوگانەی کە دەیکەن بە سوتەمەنی یاخود قیر.

وتی نەوت بە نرخێکی زۆر نزم دەفرۆشرێت چونکە ئامانجی ئەم میلیشیایانە "دەستکەوتنی پارەیە بە هەر نرخێك بێت".

عه‌بار وتی دانیشتوانی نەینەوا "زۆر توڕەن لەم به‌فیڕۆدانه‌ ئه‌نقه‌سته‌ی سامانه نیشتمانییه‌كه‌یان لەلایەن ئەو گروپانەوە کە هیچ رێز بۆ بەرژەوەندیەکانی وڵات دانانێن".

وتیشی پەرلەمانتاران لە پارێزگای نەینەوا تکا لە حکومەت دەکەن کۆنترۆڵی "ئەو گروپە چەکدارانە بکات کە سەر بە حەشدن، کە دەڵێن گوایە بیرە نەوته‌کان دەپارێزن بەڵام راستیەکەی لێی دەدزن".

وتی: "دەبێت رێنمایی و رێوشوێنی توند و یاسایی بخەینەگەڕ چونکە شیاونیە تاڵانی بەردەوام بێت لەکاتێکدا پارێزگاکە قاتوقڕیی پارەی هەیە بۆ بنیاتنانەوەی ژێرخانێك کە لەکاتی شەڕدا تێکشکا."

هەڕەشە بۆسه‌ر ئابوری

پەرلەمانتاری عێراقی سەلاحەدین بەدر فەحل بە دیارونای وت "بڕێکی نادیار" لە نەوت هەموو رۆژێك دەدزرێت لە بیرە نەوته‌کانی پارێزگاکە.

وتی "لایەنی بەهێز کۆنترۆڵی ئەوێیان کردووە و دەسەڵاتی خۆیان بەکاردەهێنن بەهۆی دووردەستی ناوچەکە و شوێنی بیرەکان و كه‌میی هێزەکانی پۆلیسی پاراستنی نه‌وت" بۆ دزینی نەوتەکەی.

فەحل وتی نەوتی دزراو یەکێکە لە سەرچاوە گرنگەکانی دارایی بۆ ئەم لایەنانە، کە پارەکە بەکاردەهێنن بۆ پێدانی موچەی ئەندامانیان و پشتیوانی دارایی کردە چەکدارییەکانیان.

وتیشی دەبێت حکومەتی فیدراڵی کۆنترۆڵی بیرە نەوتەکان بکات لە وڵاتدا و سزای ئەوانە بدات کە سەرچاوە نیشتمانیەکان دەدزن.

وتی ئەوەی پێویستە هەڵوێستێکی بوێرانەیە لەلایەن حکومەتەوە، چونکە کاری ئەم میلیشیایانە بۆتە "هەڕەشەیەکی مەترسیدار بۆ ئابوری، بەتایبەتی لەکاتێکدا عێراق دۆخێکی سەختی هەیە لە دابینکردنی پشتیوانی داراییدا بەپێی پێیوست بۆ بنیاتنانەوە بەهۆی نزمی نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیهاندا".

'بەهێزکردنی دەسەڵات'

پسپۆڕی ستراتیژی، عەلا نەشوع وتی: "میلیشیا عێراقیەکان کە پەیوەندیان بە ئێرانەوە هەیە داهاتی نەوتە دزراوەکە بەکاردەهێنن بۆ بەهێزکردنی دەسەڵاتیان و سەپاندنی کارنامە و هەژمونی خۆیان بەسەر وڵاتدا."

بە دیارونای وت: "میلیشیاکان وڵات بە تاڵان دەبەن و پارەکە بەکاردەهێنن بۆ ئازاردانی خەڵك و رێگرتن لە بنیاتنانەوە و گەشەپێدان."

وتی ئەم گروپانە دەست بەسەر سەرچاوە نەوتیەکانی ناوچە ئازادکراوەکاندا دەگرن و لەئێستادا جێی داعشیان گرتۆتەوە لە دزین و بە قاچاخبردنی سامانی نەوتی وڵات لە خزمەتی بەرژەوەندییەکانی خۆیاندا.

نەشوع وتی: "راپۆرتی متمانەپێکراو هەیە کە دەیسەلمێنێت دزیکردن زیادیکردووە و ژمارەیەك کاروانی نەوت لەلایەن میلیشیاکانەوە دەبرێنە ئێران و بەنرخێکی زۆر هەرزان دەفرۆشرێن،" بەجۆرێك یەك بەرمیل بە 6 دۆلارە.

وتی ئەم میلیشیایانە هەوڵیشدەدەنکاریگەریی سزا سەپێنراوەکانی سەر ئێران کەمبکەنەوەتەنانەت گەر لەسەر حسابی ئابوری و داهاتووی عێراقیش بێت.

نەشوع وتی بڕیاری حکومەت کە درەنگانێکی کانونی دووەم درا بۆ دروستکردنی ئەنجومەنی باڵای دژە گەندەڵی "هەنگاوێكی یەکەمه‌ بەرەو رووبەڕووبوونەوەی هەر هەڕەشەیەك بۆ بەرژەوەندیه‌كان و سەرچاوەکانی وڵات".

بەڵام ئەم هەنگاوە دەبێت "هەوڵی فراوانی بەدوادابێت لەلایەن حکومەتەوە بۆ سەپاندنی فەرمانڕەوایی یاسا لە دژی ئەو گروپانە کە یاری به‌ ئاسایش و سامانی وڵات ده‌كه‌ن".

ئەم بابەتەت بەدڵە؟

2 كۆمێنت
رێوشوێنەکانی کۆمێنت نوسین * واتە ئەم خانەیە پێویستە 1500 / 1500

كاتێك باس له‌ بابه‌تێكی دیاریكراو ده‌كه‌یت، ده‌بێت به‌ڵگه‌ی سه‌لمێنه‌ر بده‌یت به‌ده‌سته‌وه‌، ئه‌گه‌رنا هه‌ر تاوانباركردنی بێبنه‌ما ده‌بێت.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

ئه‌ی چی ده‌ڵێیت له‌باره‌ی داعشه‌وه‌ كه‌ ده‌ستدرێژیی كردۆته‌ سه‌ر شه‌ره‌فی خه‌ڵكی خۆرئاوای عێراق؟! ئه‌وان بوونه‌ته‌ رووسپیی ده‌ره‌جه‌ یه‌ك.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌