بەرپرسانی عێراق بە دیارونایان وت بۆ عێراق كێشه‌ی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ به‌رگرتن بە شەپۆلی هاتنی ماددە هۆشبەرەکان لە سەر سنوورەکەی لەگەڵ ئێراندا و بەبۆچوونی ئەوان ئێران کاری پێویست ناکات بۆ رێگریکردن لە قاچاخچێتی مادسە هۆشبەرەکان لەودیوی سنوورەکەیەوە.

بەرپرسانی عێراق لە یەکەی دژ به‌ ماددە هۆشبەرەکان لە وەزارەتی ناوخۆ رایانگەیاند پۆلیسی عێراق لە چەند هەفتەی رابردوودا شەش تۆڕی قاچاخچێتییان لە بەغدا و پارێزگاکانی دیکە هه‌ڵوه‌شاندۆته‌وه‌ کە لە ئێرانەوە ماددەی هۆشبەریان ده‌هێنا.

وتیان ئەو ماددانەش بریتیبوون لە حەشیش و حەبی هۆشبەر.

هێزەکانی عێراق تواناکانیان پتەوترکردووە لە گەڕان بەدوای تۆڕەکانی قاچاخچێتیدا لەڕێی بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووه‌وه‌ له‌گه‌ڵ راهێنانی پۆلیسی دژ به‌ ماددە هۆشبەرەکان.

بەڵام ئەم هەوڵانە ناکرێت بەتەواوی سەرکەوتووبن بەبێ هاوکاری لەودیو سنوورەوە.

رائید ئەحمەد حەسەنی لە بەشی پۆلیسی بەغدا بە دیارونای وت: "ئێران هاوکاری ناكات لە رێگریکردن لە دزەکردنی ماددە هۆشبه‌ره‌کان بۆ عێراق."

وتی: "بڕوامان وایە پاسەوانانی سنووری ئێران بەرتیل وەرده‌گرن و بەنهێنی هاوکاری ئەو قاچاخچیانە ده‌كه‌ن کە ماددە هۆشبەرکان دێننە ناو عێراقه‌وه‌ بەئاشكرا به‌بەرچاوی پاسەوانه‌كانەوه‌ له‌به‌رامبه‌ر بڕێك پارەدا."

وتیشی کاریگەریی نەرێنی بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکان لەسەر کۆمەڵگەی عێراق روونە و باسی لەوەش کرد كه‌ ژمارەیەکی زۆری تاوان لەلایەن ئەوانەوە ئەنجامدەدرێن کە لەژێر کاریگەریی ئەو ماددە هۆشبەرانەدان.

هه‌روه‌ها وتی بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکان وا لە گەنجان دەکات دەستبەردەن لە خوێندن و ئەمەش دەرئەنجامێکی دیکەی کۆمەڵایەتیی ئەو بابەتەیە و وتیشی: "دەکرێت بوترێت [ماددە هۆشەبەرەکان] دووەم مەترسی گەورەن بۆ عێراق دوای داعش."

چەندین دەستگیرکردن

نەقیب سەعد عەتوانی لە یەکەی دژ به‌ ماددە هۆشبەرەکان لە وەزارەتی ناوخۆی عێراق بە دیارونای وت: "شەش تۆڕی قاچاخچێتی ماددە هۆشبەرەکان هه‌ڵوه‌شێندرانه‌وه‌ لە پێنج هەفتەی رابردوودا لە بەغدا و بەسرە و ناسریە و ئەنبار."

وتی هێزە ئەمنییەکان 53 ژن و پیاویان دەستگیرکرد کە سەر بەو تۆڕانە بوون و "دەستگیرا بەسەر زیاتر لە 450,000 حەبی هۆشبەردا،" له‌نێویاندا 180,000 لەو حەبانەی ده‌بنه‌ هۆی وڕێنه‌، به‌ نازناوی وەك "کریستاڵ" و "خەیاڵ" و "برۆ".

وتی ده‌ستگیرا به‌سه‌ر 44 کیلۆ حەشیش و كۆكاین و مادده‌ی تردا كه‌ به‌كاردێن وه‌ك ده‌رمان دژی پەرکەم یان ئازارشكێن بۆ ئەو نەخۆشانەی نەشتەرگەری گەورەیان بۆ ده‌كرێت.

عەتوانی وتی ژمارە ته‌له‌فۆنی به‌لاشی 104 دانراوە بۆئەوەی خەڵك بتوانن هه‌واڵ بدەن بە پۆلیس لەسەر گروپ و ئه‌و قاچاخچیانه‌ی ماددە هۆشبەرەکان دەفرۆشن.

وتیشی: "پاداشتی زۆر دانراوە بۆ ئەوانەی تەلەفۆنەکانیان دەبێته‌ هۆی ده‌ستگیركردنی ئەو قاچاخچیانە و ئەوانەی ماددە هۆشبەرەکان دەفرۆشن، هەروەك ئەو پاداشتانەی دانراون بۆ ئەوانەی هه‌واڵ دەدەن لەسەر ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستییەکان."

سەرۆکی رێکخراوی دیالە ئه‌لخەیر، لەیس محەمەد، کە هۆشداری بڵاودەکاتەوە لەسەر کاریگەرییە خراپەکانی ماددە هۆشبەرەکان و تاوانی رێكخراو، وتی: "ئه‌و پارێزگایانه‌ی سنووریان به‌ ئێرانه‌وه‌یه‌ له‌ هه‌مووان زیاتر زیانمه‌ندن له‌ كاریگه‌رییه‌كانی ماددە هۆشبەرەکان."

بە دیارونای وت دیالە پێویستی بە نەخۆشخانەیه‌كی تایبەت هەیە بۆ چارەسەركردنی ئاڵودەبوون.

وتی بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرەکان زۆر زیادیکردووە و "یەکێكیشه‌ لە هۆکارە سەرەکیەکانی پشتی زیادبوونی تاوان لە چەندین شاری عێراقدا".

بەربەستەکان ماون

سەرۆکی بەشی راوێژکاریی مۆراڵی سەر بە فەرماندەیی پاسەوانی سنوور لە پارێزگای واستی باشوری عێراق، عەقید محەمەد موحسین، وتی پاسەوانانی سنووری عێراق "هەوڵێكی مەزنیان" داوە بۆئەوەی رێگربن لە هاتنی ماددە هۆشبەرەکان.

ناوبراو بە دیارونای وت: "سەرکەوتووبووین لە گورز وەشاندن لەو تۆڕانه‌ی چالاكن لەنێوان ئێران و عێراقدا و ئەندامەکانیان هاوڵاتی عێراقی و ئێرانین."

وتی به‌ڵام بەربەستەکان ماون، له‌وانه‌ داشکانی نرخی دراوی ئێرانی، "كه‌ ئەمە بۆتە هۆی زۆربوونی قاچاخچێتی شمەکە قەدەغەکراوەکان بۆ عێراق لە چەند رێگایەکەوە".

موحسین وتی مەودای درێژی سنوورەکەش کێشەیەکی دیکەیە.

وتیشی: "بەمدواییانە توانیومانە هەلیکۆپتەر بەکاربهێنین بۆ ئۆپەراسیۆنەکانی چاودێری (...) بەڵام کێشەکە پێویستی بە هاوکارییە لەلایەن ئێرانەوە، چونکە ئەوان دەبێت سنوورەکە لای خۆیانەوە کۆنترۆڵبکەن."

هه‌روه‌ها وتی قاچاخچیەکان بۆئەوەی ماددە هۆشبەرەکان بنێرنە ئەمدیو، ژنان بەکاردەهێنن، چونکە ئەوان کەمتر دەپشکنرێن و هه‌روه‌ها حاجیانی بۆنە ئایینیه‌كان كه‌ پله‌یه‌كی بڵندیان پێده‌به‌خشرێت و زیاتر رێزیان لێدەگیرێت.

وتیشی لە یەك حاڵەتدا 100,000 حەبی هۆشبەر لە بارێکی مریشکدا شاردرابوونەوە و لەلایەن پشکنەرانەوە لە خاڵێكی سنوور دۆزرانەوە.