اگرچه بسیاری از خانواده های عراقی که بوسیله داعش آواره شدند، توانسته اند به خانه هایشان بازگردند، اما بعضی ازآنها ماندن درارودگاه ها یا مناطقی را انتخاب کرده اند که به آنجا پناه برده بودند.

برای تشویق این گروه از مردم برای بازگشت، مسئولان محلی درپی حل موضوع هایی هستند که آنها را از بازگشت به خانه هایشان بازمی دارد.

دلیل اصلی که این مردم برای عدم تمایل دربازگشت ارائه می دهند ویران بودن خانه هایشان و کمبود خدمات عمومی و شغل درآن مناطق است.

راعد عبدالله ساکن پیشین موصل ، 41 ساله که اکنون در بغداد زندگی می کند به دیارنا گفت که خانه اش در شهرقدیمی موصل ویران شد و او پول کافی برای بازسازی آن ندارد و غرامتی هم از سوی دولت دریافت نکرده است.

او گفت که اما این تنها دلیل عدم تمایل او برای بازگشت نیست و به خدمات آب و برق اشاره کرد که هنوزدرمحله اش موجود نیست و این که یافتن کار درآنجا هنوز دشوار است.

عبدالله هم اکنون در یک مغازه شیرینی پزی در نزدیکی خانه اجاره ای خودش در محله الاعظمیه بغداد کار می کند.

او گفت: «دستمزد روزانه من برای حمایت از خانواده ام کافی نیست اما بهترازهیچ است.»

موانع برای بازگشت

فاتن الحلفی از کمیسیون عالی مستقل حقوق بشر گفت: «دولت افراد آواره را وادارد به بازگشت نمی کند. این فرایند داوطلبانه است نه اجباری.»

او گفت: «زمانی که ما درباره بازگشت هزاران تن از آواره شدگان داخلی (آی دی پی ها) به خانه هایشان حرف می زنیم، نباید عدم تمایل دیگران درمورد پایان دادن به وضعیت آوارگی در خلال پنج سال گذشته را نادیده بگیریم.»

او به دیارنا گفت: «بعضی از آنها درواقع بازگشته اند، و اندی بعد دوباره عازم اردوگاه های آوارگان داخلی یا جایی شدند که درآنجا سکونت داشند که همان چیزی است که آن را بازگشت برعکس حاصل از بی ثباتی می نامیم.»

الحلفی گفت: «دلیل مربوط به رد بازگشت و بازگشت برعکس متعدد است» و شامل زیرساختهای ضعیف، و خدمات عمومی درمناطق آزاد شده و همچنین ویرانی کامل یا مقطعی خانه های آوارگان داخلی است.

او گفت که دربعضی از مناطق آواره شدگان داخلی، «توانسته اند تا در مناطقی که به آنجا آواره شده اند شغل پیدا کنند» و نمی خواهند بازگشته و راه امرار معاش خودشان را به خطر بیندازند.

او گفت که سایر موانع بازدارنده برای بازگشت شامل ترس از انتقام یا پیگیری است مانند موارد بازگشته هایی که یکی از بستگانشان درگروه داعش عضویت داشت.

رسیدگی به دلایل اصلی

مسئولان دولتی به دیارنا گفتند که آنها برای حل بحران آوارگی مشغول کار برای رسیدگی به دلایل اصلی آن هستند.

علی جهانگیر مدیرکل اداره امور شعبه ها گفت که وزارت مهاجرت و آوارگان هر کاری را که می تواند برای رسیدگی به موضوع آواره شدگانی که بازگشت داوطلبانه به خانه هایشان را رد می کنند انجام می دهد.

او گفت: «ما با وزارتخانه ها و مسئولان محلی برای سرعت دادن به بازسازی خدمات اولیه درمناطق آسیب دیده و کمک به مردم در تعمیرخانه هایشان» و سایر اقدامها همکاری می کنیم.

او گفت که این وزارتخانه در حال اجرای «یک برآورد جامع از خانواده هایی است که نمی خواهند بازگردند تا بتواند دلایل اصلی این تصمیم را شناسایی کنند. پیش بینی می شود که این مطالعه اطلاعات مجتمعی را فراهم کند که به اجرای برنامه های کارآمد بوسیله دولت کمک کند.»

جهانگیر گفت که این وزاتخانه همچنین پرداخت 1.5 میلیون دینارعراقی (1259 دلار) وام برای هرخانواده را که به خانه هایشان بازمی گردند ازسرگرفته است.

او افزود: «درحدود 30 هزار خانواده درحال بازگرد از این وام بهره مند خواهد شد و امیدواریم که سایرخانواده های آواره شده را به بازگشت ترغیب کند.»

او گفت: «ما چندین برنامه تشویق کننده داریم و به زودی برنامه حمایت اقتصادی را آغاز می کنیم.»

او گفت که این شامل دوره های آموزشی حرفه ای است که به مردم برای یافتن کار کمک شود و همچنین همیاری با تجهیزات برای آغاز کسب و کار کوچک.

کاهش شمار آواره شدگان داخلی

جهانگیر گفت: «ما صدها هزار خانواده آواره شده داشتیم و اکنون تنها 92 هزار خانواده داریم که به عنوان آواره ثبت شده است که اکثر آنها در 152 ارودگاه درسراسر کشور پراکنده شده اند.»

او گفت: «شمار این خانواده ها به میزان صد خانوار درروز کاهش می یابد.»

فزع الشمری رئیس اداره صلاح الدین به دیارنا گفت که در چندسال گذشته، 129 هزار خانواده آواره شده به خانه هایشان دراستان بازگشته اند.

او گفت که درحدود 900 خانواده هنوز درارودگاه های آواره شدگان استان صلاح الدین در العلم، الکرامه و بستان الشیوخ باقی مانده اند.

الشمری گفت: «این خانواده ها خواستار ترک فوری ارودگاه ها و بازگشت به خانه هستند. ما هرکاری که می توانیم انجام می دهیم تا تضمین شود که می توانند بازگردند و بحران آوارگی به طور کامل دراستان ما حل شود.»