هسته های پنهان، زندان هایی همدست با افراط گرایان، و اردوگاه های مملو از زنان و کودکان -- دشواری ها در سوریه تقریبا یک ماه پس از اعلام شکست خوردن «دولت اسلامی» (داعش) بسیار زیاد است.
نیروهای دموکراتیک سوریه در تاریخ ۲۳ مارس تقریبا پس از پنج سال نبرد با گروه ستیزه جوی داعش، پیروزی خود بر به اصطلاح دولت داعش را اعلام کردند.
از بین رفتن قلمروی فیزیکی داعش پایان یک فصل طولانی را در جنگ سوریه رقم زد، اما نیروهای دمکراتیک سوریه و ائتلاف نظامی حامی آن هشدار داده اند که هنوز تا پایان جنگ راه بسیار زیادی مانده است.
توره همینگ، کارشناس جنبش های افراطی در مؤسسه دانشگاه اروپایی، گفت که داعش هنوز قادر است «مرتبا حملاتی را به صورت هفتگی اجرا کند.»
افراط گرایان حتی پس از دست دادن آخرین قطعه از قلمروی خود در روستای شرقی الباغوز، در صحرای بزرگ سوریه و نهانگاه هایی در نقاط مختلف کشور حضور دارند.
دیده بان حقوق بشر سوریه گفت که تنها در همین هفته جنگجویان داعش ۳۵ رزمنده وفادار به دولت سوریه را طی مدت ۴۸ ساعت کشته اند -- که به این ترتیب مجموع تعداد تلفات نیروهای رژیم به دست گروه های افراطی طی مدت دو روز به بیش از ۶۰ تن رسید.
پیش از آن در تاریخ ۹ آوریل داعش مسئولیت دو انفجار در شهر الرقه که در اختیار نیروهای دموکراتیک سوریه است را بر عهده گرفت. در آن انفجارها ۱۳ نفر کشته شدند.
«بستری برای رشد و نمو»
نیکولاس حراس، یک تحلیلگر در مرکز امنیت آمریکایی جدید، هشدار می دهد که داعش همچنان تسلط قابل توجهی بر «شبکه های حمایتی محلی دارد.»
او گفت: «بخش بزرگی از راهبرد داعش برای رشد دوباره در این نهفته است که این گروه به روابط نیرومند خود با برخی قبایل محلی در شرق سوریه و غرب عراق ادامه می دهد.»
در حالی که هم رژیم و هم نیروهای مورد حمایت ایالات متحده درصدد شکار هسته های مخفی و فراری داعش هستند، مقامات کردی در شمال شرقی سوریه با یک چالش بزرگ دیگر رو به رو هستند.
هزاران جنگجوی مظنون به افراطی گرایی -- از جمله صدها شهروندان بیگانه -- حالا در زندان های تحت اداره کردها نگهداری می شوند و در همین حال خویشاوندانشان در اردوگاه های لبریز از جمعیت آوارگان روز به روز ناتوان تر می شوند.
تعداد آنها دردرسر بزرگی را برای دولت نیمه خودمختار کردی به وجود آورده است، به گونه ای که حالا می خواهد مظنونان افراطی را محاکمه کند.
عبدالکریم عمر، یکی از مقامات ارشد امور خارجه، به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما خواستار تشکیل یک دادگاه بین المللی شده ایم تا این تروریست ها در آن محاکمه شوند.»
او گفت: «اولویت ما محاکمه تبهکاران است.»
جنگجویان داعش از سال ۲۰۱۴ تاکنون به قطع سر، اعدام های گروهی، تجاوز جنسی، آدم ربایی، و پاکسازی نژادی متهم شده اند.
آنها همچنین به اعدام از طریق سنگسار زنان مظنون به ارتکاب زنا و پایین انداختن همجنسگرایان از بالای ساختمان های بلند متهم هستند.
به گفته کارشناسان اگرچه بسیاری از افراط گرایان اکنون در بازداشت به سر می برند، اما آنها هنوز هم یک تهدید محسوب می شوند.
بنا به یک گزارش منتشره در تاریخ ۱۲ آوریل توسط مرکز صوفان «این بازداشتگاه ها به بسترهای مناسبی برای رادیکال شدن تبدیل شده است.»
این سازمان که متخصص در زمینه تحلیل های امنیتی است، گفت: «همچنان تهدید عمده ای از بابت تلاش برای فرار از زندان با مهندسی داعش وجود دارد.»
همینگ گفت که «نه سوریه و نه عراق، هیچکدام از منابع لازم یا ثبات امنیتی برای مقابله مناسب با این تعداد بسیار زیاد از زندانیان برخوردار نیستند.»
«تروریست های آینده؟»
پس از آن که بسیاری از کشورهای غربی از پذیرش دوباره شهروندانشان خودداری کردند، حالا مقامات کردی از جامعه بین المللی می خواهند بازداشتگاه هایی بسیار امنیتی جدیدی را برپا کرده و از آنها محافظت کند.
هرچند در یکی از موارد بسیار استثنایی در روز شنبه کوزوو ۱۱۰ تن از شهروندانش، از جمله چهار مرد مظنون به جنگیدن برای داعش در سوریه را در این کشور پذیرفت.
کردهای سوریه همچنین خواهان حمایت بسیار بیشتر از اردوگاه های آوارگان هستند، جایی که ده ها هزار نفر از مردم پس از گریختن از میدان های نبرد علیه داعش در آنها تجمع کردند.
به گفته عمر، این اردوگاه ها ۱۲۰۰۰ شهروندان بیگانه -- شامل ۴۰۰۰ زن و ۸۰۰۰ کودک -- را درخود جای داده اند و آنها در آنجا تحت نظر قرار دارند.
بزرگترین اردوگاه از این دست، اردوگاه الحول است، که جمعیت آن به بیش از ۷۳ هزار نفر رسیده و شرایط در آن به دلیل سرازیر شدن گسترده جمعیت رو به وخامت است.
کمیته نجات بین المللی مواردی از سوءتغذیه بسیار حاد، سینه پهلو، و از بین رفتن آب بدن در میان کودکان حاضر در اردوگاه را گزارش کرده است.
به گفته سازمان ملل متحد، از ماه دسامبر تاکنون ۲۱۱ کودک زیر پنج سال در مسیر آمدن به الحول و یا مدت کوتاهی پس از ورود به آن جانشان را از دست داده اند.
مرکز صوفان هشدار داده است که بحران انسانی می تواند به عنوان ابزاری برای جذب نیرو مورد استفاده قرار بگیرد.
به گفته این مرکز، «جنگجویان داعش به دنبال یافتن راه هایی برای بهره برداری از رنج موجود در این اردوگاه ها هستند تا به تجدید قوای سازمان شان بپردازند.»
عمر درباره کودکان این جنگجویان خارجی گفت: «اگر این کودکان به سرزمین شان فرستاده نشوند، در آنجا بازآموزشی نشوند، و به دامان جامعه شان بازنگردند، به تروریست های آینده تبدیل خواهند شد.»
