انفجار از راه دور بمب های خودرویی و استفاده از بمبگذاران انتحاری یکی از تاکتیک های تهاجمی است که اغلب توسط «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) در تلاش برای القاء ترس در میان مردم و حفظ مواضع خود مورد استفاده قرار می گیرد.

از زمان آغاز نبرد آزادسازی موصل گروه صدها بمب خودرویی و کامیون را در سرتاسر شهر منفجر کرده است و نیروهای امنیتی و غیر نظامیان را هدف قرار داده است.

مازن حسن 46 ساله، که در محله عدن در شرق موصل زندگی می کند، تلاش می کند تا آنچه از خانه اش پس از انفجار یک بمب خودرویی در 9 نوامبر باقیمانده است را بازسازی کند.

حسن به دیارنا گفت که او و خانواده اش هنگامی که حمله رخ داد در خانه نبودند، اما انفجار بسیار قوی بود و به شدت به خانه و منطقه مجاور آن آسیب رساند.

در آن روز حداقل 10 انفجار انتحاری بمب خودرویی عدن را هدف قرار داد. نیروهای مسلح توانستند آنان را متوقف کرده و قبل از اینکه به اهداف خود برسند آنان را منفجر کنند. با اینکه به خانه های مجاور آسیب رسید، ولی توانستند جان مردم را حفظ کنند.

حسن گفت: «هیچ محله ای در شرق موصل نیست که از حملات بمب های خودرویی داعش آسیب ندیده باشد. این حملات همچنین جان بسیاری از مردم بیگناه را گرفته اند.»

کاهش توانایی

بر اساس داده های رسمی، داعش با استفاده از 632 بمب خودرویی ظرف 45 روز از تاریخ 17 اکتبر از زمان شروع نبرد موصل به نیروهای آزاد سازی حمله کرده است.

مسئولین گفتند که هنگامی که نبرد به بخش غربی موصل رسید، این حملات به طرز چشمگیری کاهش یافت.

سرتیپ یحیی رسول، سخنگوی ستاد عملیات مشترک، به دیارنا گفت که این نبرد «دشمن را تضعیف کرده است» و دیگر نمی تواند حملات بزرگ با بمب های خودرویی را مانند شروع نبرد انجام دهد.

وی گفت که پیکارجویان «سرقت خودروهای مردم را از خانه هایشان شروع کرده اند و در آنان مواد منفجره کار گذاشته تا نیروهای و مردم محل را هدف قرار دهند.»

وی افزود که آنها همچنین از کامیون های باری و تانکرها برای جبران کمبود خودرو و بمبگذاران انتحاری برای ایجاد بیشترین خسارات ممکن استفاده می کنند.

رسول گفت که غیرنظامیان غیر مسلح در بدترین وضعیت قرار دارند؛ چون بمب های خودرویی در محلات مسکونی و کوچه ها منفجر می شوند و باعث تخریب ساختمان ها و منازل و کشته شدن ساکنین می شوند.

وی افزود اما «این حملات اکنون تاثیر خود را از دست داده و ما می توانیم بمب های خودرویی را قبل از اینکه به اهداف خود برسند، متوقف کنیم.»

پشتیبانی هوایی

رسول گفت که نیروهای عراقی توانستند اکثر حملات بمب های خودرویی «حتی هنگامی که داعش از خودروهای زرهی که هدف قرار دادن آن با سلاح های سبک مشکل می باشد» را خنثی کنند.

ارتش عراق به هواپیمای شناسایی و امکانات حمل موشک آنان برای شناسایی و هدف قرار دادن بمب های خودرویی متکی می باشد.

وی گفت: «پشتیبانی هوایی از جانب عراق و نیروهای ائتلاف نیز به نابود کردن چند کارگاه ساخت بمب های خودرویی داعش کمک کرده است.»

طبق گفته منابع رسمی، از 1 تا 17 آوریل حملات نیروهای ائتلاف در موصل نه کارگاه ساخت بمب خودرویی، هفت خودروی بمب گذاری شده و چند موضع جنگی داعش و انبارهای سلاح داعش را منهدم کرد.

در تاریخ 3 آوریل، هواپیماهای جنگی عراقی 50 پیکارجوی را کشته و یک تانک بمب گذاری شده که به سمت الباج در غرب موصل حرکت می کرد را منهدم کردند.

«بازی با کارت غیر نظامیان»

غزوان حامد، که ریاست کمیته آوارگان شورای استان نینوا را بر عهده دارد، گفت که داعش بمب های خودرویی را یک جزء کلیدی استراتژی تهاجمی خود می داند.

وی به دیارنا گفت: «این گروه نه تنها ارتش [عراق] را هدف قرار می دهد، بلکه مناطق مسکونی که جمعیت غیر نظامی تجمع دارد را برای سرزنش نیروهای آزاد سازی به خاطر مرگ آنان هدف قرار می دهد.»

حامد توضیح داد که داعش از غیر نظامیان به عنوان سپرهای انسانی استفاده می کند و گاهی اوقات آنان را در گروه های بزرگ در خانه هایی که در نزدیکی مناطق درگیری قرار دارند، جمع می کند.

وی گفت که این تاکتیک غیرنظامیان را در معرض خطر مستقیم قرار می دهد و برای کند کردن پیشرفت نیروهای آزاد سازی استفاده می شود تا آنان را وادار کند تا تیراندازی نکنند.

حامد گفت که از 19 فوریه که عملیات آزادسازی غرب موصل آغاز گردید، حدود 350 نفر غیرنظامی در اثر انفجار بمب های خودرویی، شلیک تک تیراندازان، یا در نتیجه استفاده شدن به عنوان سپرهای انسانی کشته شده اند.

در اواسط ماه آوریل، وزارت دفاع دستورالعمل هایی را برای غیرنظامیانی که در غرب موصل به دام افتاده اند صادر کرد و از آنان خواست تا در خانه مانده و از مناطقی که مردان مسلح داعش در آنجا تجمع کرده اند، دور بمانند.

این بخشنامه به آنان توصیه کرده است تا در صورتی که در داخل خانه دیگر امن نباشد، به محض اینکه می توانند فرار کنند.

مصطفی سعدون، رئیس سازمان نظارت بر حقوق بشر عراق، به دیارنا گفت که داعش «با کارت غیر نظامیان بازی می کند» تا خسارات خود را جبران کرده و نبرد را طولانی کند.

وی اظهار داشت که این گروه عمدا با استفاده از روش های مختلف غیرنظامیان را برای کاهش فشار نظامی بر خود هدف قرار می دهد.

وی گفت: «ما از کانال های خصوصی خود برای کمک به ارتش در حفاظت از غیر نظامیان با صدور هشدار و اطلاعات مربوط به هر گونه خطری که آنان را تهدید می کند، خصوصا تهدید بمب های خودرویی، استفاده می کنیم.»