هه‌واڵه‌كانی عێراق
تاوان و دادپەروەری

عێراق بەردەوامە لە وەرگرتنەوەی ئاسەواره‌ دزراوەکان

خالید تائی

وەزیری رۆشنبیریی عێراق، عەبدول ئەمیر حەمدانی ئەو پارچە ئاسەوارانه‌ دەپشکنێت کە لە وڵاتانی دیکەوە بۆ وەزارەتەکە گەڕێندرانەوە لەڕێی وەزارەتی دەرەوەوه‌ له‌ 29 تەمموز. [خاوەنی وێنە: وەزارەتی رۆشنبیریی عێراق]

وەزیری رۆشنبیریی عێراق، عەبدول ئەمیر حەمدانی ئەو پارچە ئاسەوارانه‌ دەپشکنێت کە لە وڵاتانی دیکەوە بۆ وەزارەتەکە گەڕێندرانەوە لەڕێی وەزارەتی دەرەوەوه‌ له‌ 29 تەمموز. [خاوەنی وێنە: وەزارەتی رۆشنبیریی عێراق]

وەزارەتی رۆشنبیری بەردەوام کاریکردووە بۆئەوەی ئاسەوار و موڵکە کەلتوررییە نیشتمانییەکانی وڵات، بەتایبەتی ئەوانەی لەلایەن رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام"ه‌وه‌ دزارن لە 2014 تا 2017 ، بگەڕێنرێنەوە بۆ عێراق.

لە چەند ساڵی رابردوودا، حکومەتی عێراق سەرکەوتوو بووە لە وەرگرتنەوەی هەزاران پارچە ئاسەوار، له‌نێویاندا ئەوانەی داعش دزیبوونی لە مۆزەخانەی موسڵ وچەندین شوێنەوار و بینای دێرینی جیاواز.

وەزیری رۆشنبیری، عەبدولئەمیر حەمدانی وتی وەزارەت پابەندە بەو پرۆسە نائاساییە بەردەوامەوە کە له‌گه‌ڕدایه‌ بۆ وەرگرتنەوەی ئاسەواره‌ دزراوەکان.

بە دیارونای وت: "سەرنجی کارەکەمان لەسەر یەك بابەتە، ئەویش بەووردی چاودێریکردنی مەزادخانە و پێشانگاکانی ئاسەوارە کە لە تەواوی جیهاندا بەڕێوەدەچن، بە فرۆشتن و هەراجی سەر ئینتەرنێتیشەوە، بۆئەوەی ئاسەواره‌كان بدۆزرێنەوە."

خوێندکارانی عێراق بەشداریده‌كه‌ن لە گەشتێکی قوتابخانە بۆ مۆزەخانەی نیشتمانیی عێراق لە ناوه‌ڕاستی بەغدا له‌ 14 ئازار. [خاوەنی وێنە: بەڕێوبەرێتی گشتی شوێنه‌وار و كه‌له‌پوور."

خوێندکارانی عێراق بەشداریده‌كه‌ن لە گەشتێکی قوتابخانە بۆ مۆزەخانەی نیشتمانیی عێراق لە ناوه‌ڕاستی بەغدا له‌ 14 ئازار. [خاوەنی وێنە: بەڕێوبەرێتی گشتی شوێنه‌وار و كه‌له‌پوور."

وتی ئاسەوار عێراقییەکان "بەگشتی ئاسانە جیابکرێنەوە لەلایەن شارەزایانەوە"، هەرچەندە پرۆسەی وەرگرتنەوە پێویستی بە دەستوەردانی یاسایی ئاڵۆز هەیە تا خاوەندارێتی ئەو پارچانە بدۆزرێنەوە کە به‌ بازاڕی جیهانیدا بڵاوبوونه‌ته‌وه‌.

وتیشی ئەوە دەکرێت ئەرکێکی گران بێت، چونکە هەندێك لە ئاسەواره‌ دزراوەکان مۆری مۆزەخانەیان پێوە نییە "بەهۆی ئەوەی لەلایەن دزەوە لە شوینەوارە دێرینەکان دەرهێنراون".

هەزاران پارچە ئاسەوار وەرگیراونەتەوە

حەمدانی وتی هەوڵەکان بە هاوبەشی دەدرێن بۆ وەرگرتنەوەی ئاسەوارە دێرینەکانی عێراق لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی عێراق و بنکە دیپلۆماسییەکانی چەند وڵاتێكه‌وه‌، لەگەڵ نوێنەرانی وڵاتان لە یونێسکۆ.

وتی: "هەوڵەکانمان بوونه‌ هۆی دەستکەوتنەوەی هەزاران پارچە ئاسەواری دزراو و بەقاچاخبراولە چەندین کاتی جیاوازدا. مانگانەش دەستمانکردووە بە هێنانەوەی چەندین پارچه‌ و زۆربەی وڵاتانیش هاوکارمانن له‌مه‌دا."

وەزارەتی رۆشنبیری له‌ 29 تەمموز، 173 پارچە ئاسەواری پێگەیشت لە وەزارەتی دەرەوە -- زۆربەیان دەفر و مۆری دێرین بوون کە لە هۆڵەندا و بەریتانیا و کەنەدا و یابان و سویدەوە هێنرابوونەوە.

لە هەمان رۆژدا، وەزیری دەرەوە، محەمەد عەلی حەکیم رایگەیاند ئامادەکاری کراوه‌ تا وەزارەتی رۆشنبیری 5,300 پارچە ئاسەواری دیکەی پێبدرێتەوە کە لە چەندین وڵاتی دیکەوە هێنراونەتەوە.

ستایشیشی نارد بۆ "هەوڵەکانی چەندین وڵات کە هاوکاری عێراق بوون بۆ کۆکردنەوەی ئەو پارچانە لە مۆزەخانە و زانکۆ و تەنانەت کەسایەتییەکانی پێشتر ئەو پارچانەیان کڕیوە".

وتی پارچەکان بەگوێره‌ی ماددەکانی بڕیاری 1483 و 2199 ی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان دەگه‌ڕێنرێنەوە.

حەمدانی وتی سەرەتای ئازاری ئەمساڵ، عێراق 1,300 پارچەی لە ئوردن وەرگرتەوە، وتیشی دانوستان بەردەوامە لەگەڵ تورکیا بۆ وەرگرتنەوەی كۆمه‌ڵێك ئاسەوار لە مۆزەخانەی شوێنەواری هاتای لە ئەنتاکیا.

گێڕانەوەی ئه‌ركه‌كانی شوێنەوارناسی

جگە لە وەرگرتنەوەی ئاسەوارە دزراوەکان، وەزارەتی رۆشنبیری کاردەکات بۆ راکێشانی سەرنجی تیمەکانی شوێنەوارناسیی جیهانی تا بێنە عێراق، تا بەشداربن لە هەوڵەکانی بنیاتنانەوەی ئه‌و شوێنەوارانه‌ی زیانیان بەرکەوتووە و شوێنی نوێش هەڵبدەنەوە.

حەمدانی وتی: "تیمەکانی ئێمە لەپاڵ چەندین لەو تیمە شوێنەوارناسیانە کاریانکردووە لە 2011ەوە لە چەندین شوێنەوار" لە پارێزگاکانی بەسرە و زیقار و واست و لە هەرێمی کوردستانیش.

وتی: "دوای رزگارکردنی موسڵ، ئەو تیمانە دەستیانکردۆتەوه‌ بە کارکردن و ئێستا چوار تیم هەن کە لەناو شارەکەدا چالاکن و لەگەڵ تیمە نیشتمانییەکان کاردەکەن."

وتیشی ئەو تیمانەی شوێنەوارناسی کاردەکەن بۆ "دانانەوەی ئاسەوارەکان و لێکۆڵینەوە و وردبینی و بەبه‌ڵگەکردن" لەگەڵ به‌رده‌وامبوون له‌سه‌ر دۆزینەوەی زیاتر لەڕێی هەڵدانه‌وه‌ی شوێنه‌واری نوێوه‌.

حەمدانی وتی وەزارەت سوورە لەسەر دروستکردنەوەی مۆزەخانەی موسڵ، کە بەدەستی داعش تێکدرا، بەهامنشێوەش دروستکردنەوەی مۆزەخانەکانی ئەنبار و دیالە.

هه‌روه‌ها وتی پلانیش هەیە بۆئەوەی دواجار دوو مۆزەخانە بکرێنەوە لە پارێزگاکانی کەرکوك و میسان.

گەڕانەوەی موڵکی کلتووریی عێراق

سەرۆکی پێشووتری مۆزەخانەکانی عێراق، عەباس عابد مەندیل وتی بڕیارەکانی 1483 و 2199ی نەتەوە یەکگرتووەکان وایانکرد "خێرا کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئەدایەکی تووندتری هەبێت بۆ هاوکاریکردنی عێراق بۆ وەرگرتنەوەی موڵکە دزراوەکان".

بە دیارونای وت: "وڵاتانی جیهان ئێستا هاوکارمانن بۆ دۆزینەوەی ئه‌و ئاسەوارانه‌ی لەلایەن داعشەوە دزران لەدوای 2014،" وتیشی گەڕان بۆ ئەو ئاسەوارانەش دەکرێت کە بەر لە هاتنی داعش لە عێراق دزراون.

مەندیل وتی: "لە دوو ساڵی رابردوودا، مۆزەخانە [عێراقییەکان]، بەهاوکاریی نێودەوڵەتی، ژمارەیەکی زۆر ئاسەواری بەقاچاخبراویان وەرگرتەوە کە بەنهێنی لە سەرانسەری دنیادا مەزاد دەکران یان لەلایەن داعشەوە شاردرابوونەوە."

ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد كه‌ هەوڵەکانی وەرگرتنەوەی ئاسەوارەکان سەختە و کاتی زۆریان پێویسته‌، بەتایبەتیش زۆر سەختە مەزەندەی ژمارەی ئەو ئاسەوارانە بکرێت کە دزراون، چونکە زۆربەیان تۆمار نەکرابوون و به‌فه‌رمی بەبەڵگەنەکرابوون.

وتی: "سەرباری ئەوەش، ئەوەی تا ئێستا بەدەستهاتووە ئەنجامی سەرسوڕهێنەرە و هانی زیاتری هەوڵەکان دەدات بۆ دۆزینەوەی زیاتر و کاری هاوبەش بۆئەوەی تا بکرێت ئەو ئاسەوارە نیشتمانیانە بهێنرێنەوە."

ئەم بابەتەت بەدڵە؟

0 كۆمێنت
رێوشوێنەکانی کۆمێنت نوسین * واتە ئەم خانەیە پێویستە 1500 / 1500