هه‌واڵه‌كانی عێراق
سیاسەت

گەندەڵی لەڕادەبەدەر لەسایەی میلیشیا عێراقیەکانی سەر بە ئێراندا

فارس عومران

فەرماندەی عەسائیب ئەهل حەق، قەیس خەزعەلی (لای راست) وەستاوە لەگەڵ حەیدەر سەیدی، کە ئەندامێکی دیاری میلیشیاکەیە و گومانلێکراوە لە رووداوی نقومبوونی بەلەمەکەی موسڵدا، لەم وێنەیەدا كه‌ 27 ئازار لەسەر ئینتەرنێت بڵاوکراوەتەوە. [خاوەنی وێنە: ناوه‌ندی راگەیاندنی نەینەوا]

فەرماندەی عەسائیب ئەهل حەق، قەیس خەزعەلی (لای راست) وەستاوە لەگەڵ حەیدەر سەیدی، کە ئەندامێکی دیاری میلیشیاکەیە و گومانلێکراوە لە رووداوی نقومبوونی بەلەمەکەی موسڵدا، لەم وێنەیەدا كه‌ 27 ئازار لەسەر ئینتەرنێت بڵاوکراوەتەوە. [خاوەنی وێنە: ناوه‌ندی راگەیاندنی نەینەوا]

بەرپرسان دەڵێن نقومبوونی بەلەمێك لە رووباری دیجلەدا لە موسڵ -- لە رووداوێکدا کە نزیکەی 100 کەس تێیدا گیانیان لەدەستدا -- سەرنجی رای گشتی بردۆتە سەر ئەو گەندەڵییەی ئەو ناوچانەی گرتۆتەوە کە میلیشیاکانی سەر بە ئێران تێیاندا دەسەڵاتیان هەیە.

وتیان میلیشیاکانی سەر بە ئێران وەك عەسائیب ئەهل حەق، کەتائیبی ئیمام عەلی، حەرەکەی نوجەبا، کەتیبەکانی سەید شوهەدا، سەرایای خوراسان و رێکخراوی بەدر لەو ناوچانە "نوسینگه‌ی بازرگانی"یان کردۆتەوە.

وتیشیان لانیکەم هەشت لەو نوسینگانه‌ لە موسڵ هه‌ن و لەناو بارەگای ئەو میلیشیایانه‌دان کە نوێنەرایەتیان دەکەن، لەڕێی ئەوانیشەوە میلیشیاکان دەیانەوێت کۆنترۆڵ و کاریگەرییان هەبێت بەسەر چالاکییە بازرگانییەکانەوە.

بەگوێره‌ۆ ئەندام پەرلەمانێكی عێراق، فەلاح حەسەن زەیدان کە نوێنەرایەتی نەینەوا دەکات، ئەو بەناو نوسینگه‌ی بازرگانیانە لەلایەن ئه‌و باندانه‌وه‌ بەڕێوە دەبرێن كه‌ "ئامانجی سەرەکییان بەدەستهێنانی پارەیە بەهەرشێوەیەك بێت".

ئەندامانی کەتیبەتەکانی سەید شوهەدا کە سەر بە ئێرانە لەبەردەم ئۆتۆمۆبیلێکی گولەنەبڕدا لە موسڵ راوەستاون له‌ 6 حوزەیران 2017 وەك لەم وێنەیەدا دەردەکەوێت کە میلیشیاکە لەسەر ئینتەرنێت بڵاویکردۆتەوە.

ئەندامانی کەتیبەتەکانی سەید شوهەدا کە سەر بە ئێرانە لەبەردەم ئۆتۆمۆبیلێکی گولەنەبڕدا لە موسڵ راوەستاون له‌ 6 حوزەیران 2017 وەك لەم وێنەیەدا دەردەکەوێت کە میلیشیاکە لەسەر ئینتەرنێت بڵاویکردۆتەوە.

بە دیارونای وت ئەندامانی میلیشیاکان دەستیان هەیە لە هەموو جۆرە چالاكییه‌كی نایاساییدا و تۆمەتبارن بە بەفیڕۆدانی دارایی گشتی و دەستهەبوون لە گەندەڵیدا لەکاتێكدا دەیانەوێت قازانج بکەن لە پرۆژەکانی بنیاتنانەوەدا.

وتی: "لەڕێی ئەم نوسینگانه‌وه‌ هه‌ڕه‌شه‌ له‌ لە وەبەرهێنەران و قۆنتەراتچیەکان و کەسانی [دەوڵەمەند] ده‌كه‌ن و باجیان لێوه‌رده‌گرن و به‌ رێگای ساخته‌ داهاتیان لێ به‌ده‌ستدێنن."

وتیشی: "هه‌ڕه‌شه‌كردن کاریگەری هه‌یه‌ بۆ سەر خزمه‌تگوزارییه‌كانی وه‌ك وێستگەکانی غاز و بنکە بازرگانییەکان و تەنانەت کاریکردۆتە سەر بازرگانییە بچووکەکانی وەك قاوەخانە و خواردنگە و دوکانەکانی کەلوپەلی پیشەسازی."

وتی ئەمە وایکردووە زۆربەی مەدەنییەکان موسڵ جێبهێڵن و هەڵبێن لەدەست فشاری ئەو گروپە چەکدارانە و ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد كه‌ "26 خێزان لە موسڵ بەمدواییانە هەڵهاتوون و چوون بۆ هەرێمی کوردستان بەهۆی ئەو فشارانەوە".

زەیدان وتی: "گەندەڵی رژاوەتە هەموو لایەنێکی ژیانمانەوە. ئەو گروپانە بە بەرپرسیار دەزانین بۆ ئەمە و تاوانباریان دەکەین بە دزینی سەرچاوەکانی پارێزگاکە بۆ خەرجیی ئۆپەراسیۆنەکانیان و پتەوکردنی زیاتری کاریگەرییان."

پەیوەندی میلیشیایه‌ك بە کارەساتی بەلەمەکەوه‌

وتەبێژێكی خێڵەكان لە نەینەوا، شێچ موزاحیم حوه‌یت بە دیارونای وت کارەساتەکەی رووباری دیجلە "دەرئەنجامی گەندەڵی بوو لە ئاستی پارێزگاکەدا، بۆ ئەوەش میلیشیاکانی سەر بە ئێران بەرپرسیارن".

بە دیارونای وت: "نوسینگه‌كانی بازرگانی ئەو میلیشیایانە فشاردەکەن بۆئەوەی تەندەر و قۆنتەراتیان بۆ دەرچێت، جێبەجەێکردن و بەڕێوەبردنی پرۆژەکانی خزمەتگوزاریش لە بەرامبەر پارەیەکی زۆردا دەدەنە ئەو کۆمپانیایانەی وەبەرهێنان کە ئاستی خوازراویان بۆ پرۆژەکان نییە."

وتی هەندێك جار ئەو پرۆژانە "تەنیا لەسەر کاغەزن و لەڕاستیدا بوونیان نییە".

روونیکردەوە: "ئه‌و دورگە گەشتیارییەی رووداوی بەلەمەکەی لێ روودا، خاوەنەکەی وەبەرهێنەرێکە. لەسەدا 30 داهاتی دەداتە عەسائیب ئەهل حەق وەك سەرانە بۆئەوەی بەڕێوەیبەرێت."

وتی کەسایەتیەکی نزیك لە فەرماندەی عەسائیب ئەهل حەق، قەیس خەزعەلی، بەناوی حەیدەر سەیدی، بەرپرسی دیوانەکانی بازرگانی میلیشیاکە بووە لە موسڵ و ئەو سەرپەرشتی هاتن و چوونی پارەی کردووە لەگەڵ ئەو وەبەرهێنەرە.

لە 30 ئازار، دەسەڵاتداران وتیان خاوەنەکانی دورگە گەشتیارییەکە و بەلەمەکە لە هەولێر دەستگیرکراون لەگەڵ سێ ئەندازیار کە "ئیمزایان لەسەر خزمه‌تگوزارییه‌اكنی بەلەمەکە کردووە گوایە هەموو مەرج و رێکارە داواکراوەکانی تێدایه‌ بۆئەوەی کاربکات."

لەدوای رووداوی بەلەمەکە پەرلەمانی عێراق دەنگیدا بە لەکارلادانی پارێزگاری نەینەوا نەوفەل عاکوب و دوو جێگری لەسەر پێشنیاری سەرۆك وەزیران عادل عەبدولمەهدی.

چەند بڕیارێکی دیکەش -- له‌نێویاندا دەستگیرکردن و قەدەغەکردنی سه‌فه‌ر -- دەرچوون دژی بەرپرسانی دیکەی ناوخۆیی.

بەدواداچوون بەردەوامە

حکومەتی عێراق هێزێكی ئه‌ركی فریاگوزاریی پێكهێنا دوای رووداوی بەلەمەکە، كه‌ سەرۆکی زانکۆی موسڵ و فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی نەینەوا و سەرۆکی پۆلیسی تێدان، بۆ بەدواداچوون لە رووداوەکە و سەرپەرشتیکردنی پارێزگاکە.

حوه‌یت وتی: "بەدواداچوونەکانی رووداوەکە بەردەوامن." داوای لە حکومەت کرد هەموو ئەوانە سزابدات کە پەیوەندیان بە رووداوی بەلەمەکەوە هەیە.

وتیشی رۆلی عەسائیب ئەهل حەق لە کارەساتەکەدا دەخرێتە ژێر چاودێرییەوە.

حوه‌یت داوای یەکەیەکی قەیرانی کرد كه‌ پێكبهێنرێت بۆ "بەرەنگاربوونەوەی کاریگەریی میلیشیاکان و نوسینگه‌ بازرگانییەکانیان و چاوخشاندنەوە بە پرۆژەکانیان و هەبوونی دەستیان لە گەندەڵیدا".

وتی: "هیوادارین کۆتایی ئەم پیشێلکاریانەی گروپە چەکدارەکان ببینین کە پشێوییان خستۆتە پارێزگاکەمانەوە."

شارەزایه‌كی بواری ستراتیژی، عەلا ناشو، بە دیارونای وت حکومەتی عێراق ئەرکێتی دەستبگرێت بەسەر نزیکەی 40 لەو نوسینگه‌ بازرگانیانەی میلیشیاکانی سەر بە ئێرادان لە سەرانسەری ناوچە رزگارکراوەکانی پارێزگاکە.

ئەو نوسینگانه‌ "ئێستا کۆنترۆڵی لەسەدا 30 ئابوری ئەو پارێزگایانە دەکەن له‌ڕێی باج و هه‌ڕه‌شه‌كردن و دەستبەسەرداگرتنی موڵك و پرۆژە گشتییەکان و کۆنترۆڵکردنی رێگاکانی بازرگانی و دزینی بودجەی بنیاتنانەوە و بە قاچاخبردن و کۆنترۆڵکردنی نەوت".

وتیشی: "دەبێت هەنگاوی گەورە بنێین بۆ کۆتایهێنان بەم لەدەستدانەی سەرچاوە سروشتییەکان لە خزمەتی کاریگەری ئێرانییەکاندا و ئەجێندای بەرفراوانبوونیان."

ئەم بابەتەت بەدڵە؟

3 كۆمێنت
رێوشوێنەکانی کۆمێنت نوسین * واتە ئەم خانەیە پێویستە 1500 / 1500

جێبه‌جێ كرا!

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

دواهه‌مین لێكۆڵینه‌وه‌ سه‌لماندوێتی كه‌ هیچ په‌یوه‌ندییه‌ك نیه‌ له‌نێوان نوقمبوونی به‌له‌مه‌كه‌ و حه‌شدی شه‌عبیدا. تكایه‌ وریابن له‌ بڵاوكردنه‌وه‌ی هه‌واڵی له‌م جۆره‌دا.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌

هه‌موو حكومه‌ت و بڕیاربه‌ده‌ستان ده‌زانن و چاوپۆشیی لێده‌كه‌ن. پرسیاره‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌: بۆچی ئێمه‌ هه‌میشه‌ په‌ناده‌به‌ینه‌ به‌ر هه‌رێم بۆئه‌وه‌ی هه‌ست به‌ ئه‌منیه‌ت بكه‌ین؟ ئه‌مه‌ مانای ئه‌وه‌یه‌ حكومه‌تی هه‌رێم، سه‌رباری خاڵه‌ نه‌رێنیه‌كانی، زانیوێتی چۆن ده‌وڵه‌تێكی دامه‌زراوه‌یی و سه‌روه‌ریی یاسا بونیادبنێت.

وه‌ڵام بده‌ره‌وه‌