لەکاتێکدا هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و رژێمی سوریا و هاوپەیمانانی هەردووکیان هەوڵی دەرکردنی رێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" (داعش) دەدەن، شێواز و هاندەرەکانیان زۆر جیاواز بووە، پسپۆڕان بە دیارونایان وت.

پاراستنی ژیانی مەدەنیەکان ئامانجی سەرەکی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بووە لەکاتی شەڕەکانی دەرکردنی داعشدا لە قه‌ڵاتگه‌كانی لە سوریا و ئامانجی كۆتایشییان گەڕاندنەوەی ژیانی ئاساییه‌ بۆ دانیشتوانی ناوچه‌ رزگارکراوەکان.

بەپێچەوانەوە، رژێمی سوریا و هاوپەیمانانی -- لەناویاندا روسیا، ئێران و میلیشیا تائیفیە هاوپەیمانەکانی -- به‌پله‌ی یه‌ك تەرکیزیان لەسەر بەدەستهێنانەوەی خاكە -- بێ گوێدانه‌ ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌مه‌ ده‌بێته‌ هۆی له‌ده‌ستدانی ژیانی چه‌ند مه‌ده‌نی -- و دروستكردنی گۆڕانکاریی دیمۆگرافی.

پسپۆڕان دەڵێن تەرکیزێکی کەم هەبووە لەسەر خزمەتکردنی یان یارمەتیدانی خەڵکە مەدەنیەکە.

رژێم و هاوپەیمانانی رەشەکوژی ئه‌نجامده‌ده‌ن

شیکاروانی خانەنشینی سەربازی لیوا عەبدولکەریم ئەحمەد کە لە سوپای میسر خانەنشین بووە وتی هاوپەیمانی تەرکیزی لەسەر ئەرکەکەیەتی -- رزگارکردنی خاك و دانیشتوانەکەی لە داعش -- به‌ ره‌چاوكردنی بەهای ژیانی مرۆڤیش.

بە دیارونای وت لەکاتی شەڕی دەرکردنی داعش لە رەققە، هاوپەیمانی هەنگاوی بەرچاوی نا بۆ پاراستنی مەدەنیەکان و كارئاسانیكردن بۆ دۆزینه‌وه‌ی رێڕەوی سەلامەت بۆیان بۆ دەرەوەی شار بە هەماهەنگی لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکرات.

ئەحمەد وتی: "رزگارکردنی رەققە زیاد لە جارێك دواخرا و شەڕەکە بەردەوامبوو بۆ ماوەیەکی زیاتر لەوەی پلانی بۆ دانرابوو بەهۆی نیگەرانیە مرۆییەکانی ژووری ئۆپەراسیۆن و سووربوونی لەسەر ئه‌وه‌ی كه‌ كه‌مترین زیانی گیانی به‌ مه‌ده‌نیه‌كان بگات."

وتی بەپێچەوانەوە، رژێم و هاوپەیمانانی، لەناویاندا روسیا و هێزەکانی پاسدارانی کۆماری ئیسلامی و میلیشیاکانی سەر بەوان، کەمترین حسابیان بۆ ژیانی مەدەنیەکان کردووە لە هەوڵەکانیاندا بۆ بەهێزکردنی دەسەڵاتیان.

وتی رژێمی سوریا و هاوپەیمانانی "رەشەکوژیان ئەنجامداوە لەکاتی بەئامانجکردنی ناوچەکانی ژێردەستی ئۆپۆزسیۆن لە غوتەی خۆرهەڵات".

وتیشی: "راستیەکەی، بەئامانجکردنی راستەوخۆی مەدەنیەکان ئامرازی سەرەکی بووە بۆ فشارخستنە سەر [چەکدارانی ئۆپۆزسیۆن] و دەرکردنیان لە باکوری سوریا."

رێککەوتنێك بۆ گواستنەوەی خه‌ڵك لەنێوان رژێم و لایەنی ئۆپۆزسیۆنی جەیش ئیسلام لە 9 نیسان ئه‌نجامدرا رۆژێك دوایهێرشێکی کیمیایی گومانلێکراو کە لانیکەم 48 کەسی کوشتلە شاری دومای غوتەی خۆرهەڵات.

ئەوکات شیکاروانان وتیان دوورنیە رژێم هێرشەکەی ئەنجامدابێت بۆ تۆقاندنی خەڵکی ناوچەکە و زامنكردنی ئه‌وه‌ی كه‌ جەیش ئیسلام دوما جێده‌هێڵێت به‌گوێره‌ی ئه‌و مەرجانەی کە لەلایەن دیمەشقەوە سه‌پێنرابوون.

هێرشەکە شەپۆلێك لەهێرشی موشەکی سزادەرانەی بەدوادا هاتلەلایەن ئەمه‌ریکا ه‌ فەڕەنسا و بەریتانیاوە لە شەممە (14 نیسان) دا.

ناوچەکانی ژێردەستی رژێم لە مەینەتیدان

رۆژنامەنوسی سوریی محەمەد عەبدوڵا وتی له‌كاتێكدا دانیشتوان ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و ناوچانه‌ی كه‌ هاوپه‌یمانان لەدەستی داعش رزگاریكردن، زۆر لەو ناوچانەی لەلایەن رژێمی سوریاوە گیراونەتەوە لە دەوروبەری دیمەشق، حەلەب، حومس و دێرەزوور بە چۆڵی ماونەتەوە.

بە دیارونای وت ئەمە لەبەر شکستی رژێمە له‌ دابینکردنی ئاسایش و خزمەتگوزاری کە گەڕانەوەی مەدەنیەکانی سەختکردووە.

وتی: "بایەخ تەنیا بەو ناوچانە درابوو کە پێشتر بەشێکیان لەژێردەستی رژێمدا بوو، وەك دۆخی حەلەب، کە بازاڕەکانی بازرگانی لەلایەن بازرگانانەوە نۆژەنکرانەوە."

هاوکات، "هەموو ناوچەکە هێشتا بەدەست ئەوپەڕی فەرامۆشکارییەوە دەناڵێنێت".

وتیشی ئەمە وایکردوە تەنانەت مەدەنیەکانی سەر بە رژێم ناوچەکە جێبهێڵن بۆ ناوچەکانی وەك دیمەشق و شارەكانی سه‌ر کەناری وەك تەرتوس و لازقیە.

وتی، "لەلایەکی دیکەوەژیان ورده‌ ورده‌ دەگەڕێتەوە بۆ ئەو ناوچانەی رزگارکران بە هەوڵەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی وهاوپەیمانەکانی لە سه‌ر ئه‌رزی واقیع."

بۆ نمونە لە پارێزگای رەققە، هەوڵدراوە بۆ دابینکردنی ئاو و کارەبا و چاککردنەوەی رێگەوبان و هاوپەیمانان پشتیوانی لیژنە خۆجێیەکانیان کرد کە لەلایەن مەدەنیە گەڕاوەکانەوە دامەزرێنران.

وتیشی: "ئەم لیژنانە توانیان وێستگەی ئاو و وێستگەی کارەبا چاکبکەنەوە و هەندێك پرد کە لە شەڕەکەدا رووخان چاکیبکەنەوە یان دروستیبکەنەوە."

ستراتیژی گۆڕینی دیمۆگرافی

ئەندامی ستافی بەڕێوەبردنی مانگی سوری کوردی عەگید ئیبراهیم بە دیارونای وت فەرامۆشکاریی رژێم بەرامبەر ئەو ناوچانەی گرتونیەتەوە "بەتەواوی به‌ئەنقەستە".

وتی زۆربەی ئەم ناوچانە هێشتا پاکنەکراونەتەوە لە مین و داروپەردو، کە وایکردووە ئەستەم بێت بۆ گەڕانەوەی خەڵکەکەی، وتی کە هێزەکانی رژێم ماوەیەکە لەم ناوچانە ده‌ده‌ن بەسەر خەڵکە مەدەنیەکەدا.

ئیبراهیم وتی كه‌ بەم کارانە، رژێم مەبەستیەتی بەربگرێت بە گەڕانەوەی خەڵکی ئاوارەی هەندێك ناوچە، تا بیانگۆڕێت بە هەندێکی دیکە وەك بەشێك لە ستراتیژیگۆڕانكاری دیموگرافی.

وتی هێڵی گشتی پلانەکە لە دیمەشق و ناوچەکانی دەوروبەری تاڕادەیەك دەرکەوتوون.